Thuế quan Mỹ đẩy đồng minh Nhật, Hàn vào nguy cơ suy thoái kinh tế

Người dân đi qua màn hình hiển thị chỉ số Nikkei và giá đồng yen Nhật ngày 8/1. Ảnh: Reuters

Trong “bức thư thuế quan” được Washington gửi đến nhiều đối tác thương mại gần đây, Tokyo và Seoul được thông báo rằng từ ngày 1/8, hàng hóa của họ xuất khẩu vào Mỹ sẽ bị áp thuế 25%. Điều này xảy ra trong bối cảnh cả hai nước vốn đã chịu các mức thuế cao đối với ôtô và thép.

Nhật Bản và Hàn Quốc lo suy thoái

Theo CNBC, động thái áp thêm thuế có thể giáng đòn mạnh vào hai nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, đúng lúc họ đang phải vật lộn với tốc độ tăng trưởng chậm lại.

Nhật Bản thậm chí có thể đã rơi vào suy thoái kỹ thuật, tức tăng trưởng âm trong hai quý liên tiếp. Cả Nhật Bản và Hàn Quốc đều ghi nhận GDP quý I giảm so với quý trước.

Theo số liệu mới nhất từ Ngân hàng Thế giới, xuất khẩu, bao gồm cả dịch vụ, chiếm gần 22% GDP của Nhật Bản và tới 44% GDP của Hàn Quốc trong năm 2023.

Hiện Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật với kim ngạch đạt 145,76 tỷ USD trong năm 2024. Hàn Quốc cũng xuất khẩu sang Mỹ lượng hàng hóa trị giá 127,8 tỷ USD, đứng thứ hai trong số các đối tác thương mại của nước này.

Hiện tại, Mỹ áp thuế 25% lên ôtô và linh kiện ôtô nhập khẩu, trong khi thép và nhôm bị đánh thuế lên tới 50%.

Đáng chú ý, ôtô là mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang Mỹ của cả Nhật Bản và Hàn Quốc.

Theo dữ liệu từ Cơ quan Quản lý thương mại quốc tế thuộc Bộ Thương mại Mỹ, Hàn Quốc là nước xuất khẩu thép lớn thứ tư vào Mỹ trong năm 2024.

Ông Norihiro Yamaguchi, chuyên gia kinh tế trưởng về Nhật Bản tại Oxford Economics, dự đoán các mức thuế mới sẽ khiến GDP của Nhật giảm 0,1% vào cuối năm 2026.

“Trong bối cảnh kinh tế đang chịu tác động từ thuế cao đối với ôtô, bất ổn thương mại toàn cầu kéo dài, và tiêu dùng nội địa yếu đi, tác động từ chính sách thuế mới sẽ không thể coi nhẹ”, ông nói với CNBC.

Ông Yamaguchi cũng cho rằng nền kinh tế Nhật sẽ “hầu như không tăng trưởng” trong nửa cuối năm 2025 và nửa đầu 2026, thậm chí có nguy cơ rơi vào suy thoái.

Hàn Quốc cũng không tránh khỏi khó khăn. Hồi tháng 5, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc (BOK) đã hạ dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 từ 1,5% xuống còn 0,8%, phản ánh rủi ro gia tăng từ chính sách thuế của Mỹ.

Cần linh hoạt với Washington

Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba tuyên bố Tokyo sẽ “tích cực tìm kiếm một thỏa thuận có lợi cho cả hai bên, đồng thời bảo vệ lợi ích quốc gia”.

Từ tháng 5, ông Ishiba đã nhấn mạnh rằng Nhật Bản sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận nào nếu không có điều khoản bãi bỏ thuế nhập khẩu ôtô.

Tuy nhiên, vẫn có hy vọng. Ông Trump nói rằng sẵn sàng điều chỉnh nội dung “bức thư thuế quan” nếu các nước mở cửa những lĩnh vực “từ trước đến nay vẫn khép kín” với Mỹ.

Theo ông Vishnu Varathan, Giám đốc điều hành tại Mizuho Securities, cả Hàn Quốc và Nhật Bản đang đối mặt với sức ép từ những biện pháp mang tính cưỡng ép.

“Nhật Bản giữ lập trường nguyên tắc và tiếp cận toàn diện, trong đó có việc phản đối mức thuế chia theo từng ngành, khiến đàm phán gặp bế tắc. Điều này rõ ràng đang khiến các nhà đàm phán Mỹ, đặc biệt là ông Trump, cảm thấy thất vọng”, ông Varathan nhận định.

Về phía Hàn Quốc, Cố vấn An ninh quốc gia Wi Sung Lac ngày 9/7 cho biết Seoul đã đề xuất một “thỏa thuận trọn gói” bao gồm cả yếu tố kinh tế và an ninh trong khuôn khổ đàm phán thuế song phương. Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh ông Trump liên tục chỉ trích Hàn Quốc “gần như không đóng góp gì” cho sự hiện diện quân sự của Mỹ tại đây.

Đình Phương