Thuế thu nhập cá nhân: Không giảm trừ gia cảnh theo vùng, miền
Cùng với việc không giảm trừ gia cảnh theo vùng miền, chính sách thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh cũng được cân nhắc cho phù hợp.
Chiều 19-11, sau khi lắng nghe ý kiến các ĐBQH về hai dự luật Quản lý thuế (sửa đổi) và Thuế thu nhập cá nhân - TNCN (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đăng đàn phát biểu, giải trình một số ý kiến của ĐBQH.
Nhiều hạn chế nếu giảm trừ gia cảnh theo vùng, miền
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, việc phân cấp thẩm quyền trong quy định về thu nhập khác và thẩm quyền điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh ở thuế TNCN, cơ quan soạn thảo sẽ chỉnh lý theo hướng: Chính phủ sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội xem xét, quyết định các nội dung này.
Với mức giảm trừ gia cảnh, Bộ trưởng cho hay, ngày 17-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Theo đó, mức giảm trừ cho người nộp thuế là 15,5 triệu/tháng, người phụ thuộc là 6,2 triệu/tháng.
“Việc điều chỉnh này căn cứ vào biến động chỉ số giá tiêu dùng, thu nhập bình quân đầu người, tốc độ tăng GDP bình quân đầu người và ý kiến đồng thuận của đa số tổ chức, cá nhân”, Bộ trưởng nói.
Về ý kiến một số ĐBQH đề nghị giảm trừ gia cảnh theo vùng, miền, Bộ trưởng giải rằng, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc được xác định theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, hay nhu cầu tiêu dùng khác nhau ở các địa bàn khác nhau.
“Nếu quy định mức giảm trừ thấp hơn ở nông thôn so với đô thị, vô hình chung sẽ là đánh thuế vào những người có thu nhập thấp, điều kiện sống và làm việc khó khăn”, ông nói.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình ý kiến ĐBQH. Ảnh: QH
Ngoài ra, vẫn theo Bộ trưởng, việc xác định người nộp thuế thuộc khu vực nào cũng rất phức tạp do sự di chuyển thường xuyên của lao động.
“Nếu áp dụng giảm trừ theo vùng, miền sẽ gặp nhiều hạn chế thực tiễn. Ví dụ cá nhân sống ở nơi này, làm việc ở nơi khác; người phụ thuộc ở nơi khác; phát sinh thu nhập tại nhiều địa bàn khác nhau”, Bộ trưởng giải trình và khẳng định: “Chính phủ bàn về vấn đề này đã đánh giá rằng: về lý thuyết việc giảm trừ theo vùng có vẻ phù hợp, nhưng trên thực tế rất khó thực hiện, đồng thời không đảm bảo công bằng và minh bạch”.
Đối với biểu thuế lũy tiến trong thuế TNCN, Bộ trưởng cho hay: trước đây áp dụng 7 mức, nhưng hiện nay dự thảo giảm xuống 5 mức. “Trong thảo luận tổ và tại hội trường, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị vẫn giữ nguyên 7 bậc. Cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu kỹ và phối hợp với các cơ quan có liên quan để xem xét phương án phù hợp”, ông nói.
Không làm khó người kinh doanh
Về chính sách thuế đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, Bộ trưởng nói cơ quan soạn thảo cũng sẽ tiếp tục rà soát, nghiên cứu và đề xuất phương án phù hợp nhằm giảm gánh nặng thuế, tạo điều kiện hỗ trợ cá nhân phát triển sản xuất, kinh doanh.
Về vấn đề rà soát các khoản thu nhập miễn thuế, giảm thuế để đồng bộ với các nghị quyết, luật mới ban hành, Bộ trưởng cho biết cơ quan soạn thảo đã rà soát các khoản thu nhập miễn thuế, giảm thuế để đồng bộ với các nghị quyết, luật mới như Nghị quyết 57, Nghị quyết 68, Nghị quyết 71, 72 và các văn bản thi hành gần đây.
Riêng quy định đối với cá nhân kinh doanh, biểu thuế lũy tiến và các nội dung liên quan đến tiền lương, tiền công, các khoản giảm trừ sẽ có hiệu lực từ ngày 1-10-2026, đồng bộ với thời gian áp dụng mức giảm trừ gia cảnh.
Bộ trưởng cũng thừa nhận, thuế đối với hộ kinh doanh là “một vấn đề rất khó và phức tạp. Tuy vậy, đây không phải là vấn đề mới và thuế này đã thực hiện ổn định trong rất nhiều năm qua.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Nguyễn Vân Chi phát biểu, tham gia làm rõ thêm các vấn đề liên quan đến thuế đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Ảnh: QH
Bộ trưởng rất đồng ý với ý kiến một ĐBQH trước đó rằng, thuế đối với hộ kinh doanh gần như không thay đổi so với trước đây.
“Trước đây, hộ kinh doanh áp dụng thuế khoán, tức là người kinh doanh tự xác định mức doanh thu và nộp thuế theo đó. Hiện nay, chuyển sang kê khai doanh thu, tức là hộ kinh doanh phải kê khai thực tế chứ không còn tự ấn định”, ông nói và còn cho biết: “Việc áp dụng công nghệ thông tin trong kê khai đã giúp tăng thu thuế 64%, đặc biệt ở các khu vực kinh tế phát triển”.
Với mức doanh thu chịu thuế, dự luật này đã điều chỉnh từ 100 triệu lên 200 triệu, cũng đồng bộ với thuế VAT cho các hộ kinh doanh. “Điều này cho thấy việc điều chỉnh không gây khó khăn thêm cho hộ kinh doanh”, Bộ trưởng khẳng định.
Ông cũng bày tỏ sự “rất đồng ý” với các ĐBQH nêu vấn đề này là: công bằng thuế là điều rất quan trọng. “Khi điều chỉnh thuế thu nhập cá nhân, mức thuế đối với hộ kinh doanh cần tương xứng với mức thuế đang áp dụng cho người làm công ăn lương. Mục tiêu là đảm bảo công bằng tương đối, tránh tình trạng bất hợp lý giữa các đối tượng nộp thuế”, Bộ trưởng nói.
Cụ thể, ông cho biết: Bộ Tài chính đã nghiên cứu và tiếp thu một phần theo đề xuất các vị ĐBQH, theo đó khi hộ kinh doanh có doanh thu từ 201 triệu trở lên mới phải nộp thuế.
“Tuy nhiên, qua trao đổi với các đại biểu, chúng tôi nhận thấy cần phải tính toán lại để đảm bảo hộ kinh doanh không bị thiệt thòi so với mức thuế áp dụng cho người làm công ăn lương. Chúng tôi sẽ nghiên cứu để xác định mức khởi điểm thuế phù hợp cho hộ kinh doanh”, ông nói.
