Thương chiến có thể làm giảm tăng trưởng của 2/3 các nước đang phát triển

Tàu container ở cảng Thượng Hải, Trung Quốc. WB dự đoán, tăng trưởng thương mại toàn cầu về hàng hóa và dịch vụ sẽ chậm lại đáng kể trong năm 2025, xuống còn 1,8% so với mức 3,4% trong năm 2024. Ảnh: SIPG

Trong cáo báo công bố hôm 10-6, WB cắt giảm dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 xuống 2,3%, giảm 0,4 điểm phần trăm do với kỳ vọng trước đó. Lý do cho sự điều chỉnh dự báo này là thuế quan cao hơn và tình hình bất ổn thương mại gia tăng gây ra lực cản đáng kể cho hầu hết các nền kinh tế. WB cho biết, xác xuất suy thoái toàn cầu trong năm nay là dưới 10%.

WB cũng cắt giảm dự báo tăng trưởng của Mỹ 0,9 điểm phần trăm so với dự báo tháng hồi Giêng, xuống còn 1,4%. Triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế lớn nhất thế giới trong năm 2026 cũng bị hạ 0,4 điểm phần trăm xuống còn 1,6%. Ước tính tăng trưởng ở khu vực đồng euro bị cắt giảm 0,3 điểm phần trăm xuống còn 0,7% và ở Nhật Bản là 0,5 điểm phần trăm xuống còn 0,7%.

WB giữ nguyên dự báo tăng trưởng của Trung Quốc ở mức 4,5%, cho biết Bắc Kinh vẫn còn dư địa tiền tệ và tài khóa để hỗ trợ nền kinh tế và kích thích tăng trưởng.

Riêng nhóm các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển dự kiến chỉ tăng trưởng trung bình 3,8% trong năm nay, giảm so với mức 4,2 % vào năm 2024. Tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người ở nhóm nền kinh tế này dự báo đạt 2,9 % trong năm 2025, thấp hơn một điểm phần trăm so với mức trung bình từ trong giai đoạn 2000-2019.

Tháng trước, Ngân hàng trung ương Mexico cắt giảm dự báo tăng trưởng của Mexico trong năm nay xuống gần bằng 0. Ngân hàng Dự trữ Nam Phi gần đây cũng cảnh báo, mức dự báo tăng trưởng 1,2 % của Nam Phi trong năm nay đang gặp rủi ro vì sự kết hợp của các rào cản thương mại cao hơn và tình hình bất ổn kinh tế toàn cầu.

GDP bình quân đầu người ở các nước đang phát triển đã tăng gần gấp bốn lần trong nửa thế kỷ qua, giúp hơn một tỉ người thoát khỏi cảnh nghèo đói cùng cực. Nhưng sự chuyển đổi đó hiện đang gặp nguy hiểm khi các nước đang phát triển chịu tổn thương lớn nhất từ cuộc xung đột thương mại toàn cầu.

“Các nền kinh tế đang đang phát triển bên ngoài châu Á,đang trở thành khu vực không phát triển”, Indermit Gill, nhà kinh tế trưởng của WB nói và lưu ý, tăng trưởng ở các nền kinh tế đang phát triển đã giảm mạnh trong ba thập niên qua, từ 6% hàng năm trong thập niên 2000. xuống 5% trong thập niên 2010 và xuống dưới 4% trong thập niên 2020.

Báo cáo của WB nhấn mạnh tổn thất từ tác động của cuộc chiến thương mại toàn cầu. WB dự đoán, tăng trưởng thương mại toàn cầu về hàng hóa và dịch vụ sẽ chậm lại đáng kể trong năm 2025, xuống còn 1,8% so với mức 3,4% trong năm 2024.

Thêm vào đó, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào nhóm nền kinh tế nước mới nổi và đang phát triển giảm một nửa so với mức đỉnh điểm năm 2008, theo WB.

Tổ chức cho vay đa phương này nhận định các rủi ro suy giảm tăng trưởng ở nhóm nền kinh tế này đang chiếm ưu thế, trong số bao gồm sự gia tăng của các rào cản thương mại, tình trạng bất ổn chính sách dai dẳng và căng thẳng địa chính trị dâng cao.

WB dự đoán, lạm phát toàn cầu dự kiến tăng 2,9% trong năm 2025, vẫn cao hơn mức trước đại dịch Covid, do thuế quan tăng và thị trường lao động thắt chặt.

WB kêu gọi sự hợp tác toàn cầu để khôi phục môi trường thương mại toàn cầu ổn định và minh bạch hơn, đồng thời tăng cường hỗ trợ cho các quốc gia dễ bị tổn thương đang vật lộn với xung đột quân sự, gánh nặng nợ nần và biến đổi khí hậu.

Trong cuộc trao đổi với Financial Times hồi tháng trước, Gita Gopinath, phó giám đốc điều hành của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nhận định, các nền kinh tế mới nổi đang đối mặt với thách thức chính sách thậm chí còn nghiêm trọng hơn so với cuộc khủng hoảng Covid-19 cách đây năm năm, do tác động khó lường của thuế quan.

Bất chấp những cảnh báo, các nhà đầu tư đang chứng kiến đợt hồi phục giá cả tài sản ở các thị trường mới nổi. Đồng real của Brazil đã tăng 11 % trong năm nay so với đô la Mỹ, trong khi đồng peso Mexico và đô la Đài Loan đều tăng gần 10 %

Trái phiếu và cổ phiếu ở các thị trường mới nổi cũng đã tăng giá khoảng 10 % cho đến nay trong năm 2025, chỉ đứng sau cổ phiếu châu Âu, tài sản có hiệu suất sinh lời tốt nhất trên toàn thế giới.

Nhiều nền kinh tế đang phát triển cũng đã xây dựng được nền tảng vững chắc sau nhiều năm chấn chỉnh tài khóa, theo Alaa Bushehri, người đứng đầu bộ phận nợ thị trường mới nổi của BNP Paribas Asset Management.

Theo Financial Times, Reuters

Khánh Lan