Thủy sản Việt nhiều cơ hội với chính sách thuế của Mỹ

Theo đánh giá của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), chính sách thuế của Mỹ với các nước Trung Quốc, Canada, Mexico sẽ tạo thách thức nhưng cũng là cơ hội với thủy sản Việt trên thị trường thế giới.

Cụ thể, các nhà nhập khẩu Mỹ có thể chuyển hướng sang Việt Nam tìm đối tác cung ứng thủy sản thay thế cho nguồn cung thiếu hụt từ Trung Quốc. Đặc biệt, các nhà nhập khẩu tại thị trường Nhật Bản, Canada… cũng sẽ tìm kiếm đối tác gia công chế biến thủy sản tại Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ.

Đây là cơ hội tốt cho các DN thủy sản Việt Nam. Tuy nhiên, các DN luôn đảm bảo tốt chất lượng và quy trình sản xuất. Việc tuân thủ các quy định về xuất xứ, đảm bảo tính minh bạch trong chuỗi cung ứng và hợp tác với các cơ quan chức năng sẽ giúp DN duy trì lợi thế cạnh tranh và bảo vệ được uy tín trên thị trường quốc tế.

Theo VASEP, DN Việt có cơ hội gia tăng thủy sản cao cấp sang thị trường Trung Quốc. Việc Mỹ áp thuế 10% với sản phẩm của Trung Quốc, có thể sẽ dẫn đến hành động trả đũa tương tự từ Trung Quốc. Do vậy, thủy sản nhập khẩu từ Mỹ vào Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng. Hiện Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc cá hồi, cá tuyết, cá minh thái, tôm hùm, cua huỳnh đế… đa số phục vụ cho phân khúc tiêu thụ cao cấp như nhà hàng, khách sạn.

Những năm gần đây, nhất là năm 2024, Trung Quốc tăng mạnh nhập khẩu các mặt hàng thủy sản tươi/sống từ Việt Nam như cua, ngao, tôm hùm, ốc để phục vụ cho nhóm khách hàng cao cấp tại thị trường này. Nhu cầu từ phân khúc này được dự báo là tiếp tục tăng, trong khi nguồn cung cấp từ Mỹ bị sụt giảm. Bối cảnh này tiếp tục có lợi cho thủy sản Việt Nam, thúc đẩy xuất khẩu thủy sản tươi sống sang thị trường này mạnh mẽ hơn trong năm 2025.

Bên cạnh cơ hội thì cũng có một số thách thức được VASEP chỉ ra. Theo đó, những năm gần đây Trung Quốc tăng đột phá xuất khẩu thủy sản sang các nước ASEAN. Một phần do chiến tranh thương mại Mỹ - Trung khiến thị phần tại Mỹ giảm, một phần Trung quốc cũng tận dụng lợi thế địa lý và ưu đãi thương mại, đặc biệt là thị trường Thái Lan, Malaysia. Xu hướng này chắc chắn sẽ tiếp tục trong thời gian tới khi mà xung đột thương mại với Mỹ gia tăng và bất ổn với Nhật Bản chưa được giải quyết.

Tuy nhiên, Mỹ vẫn chiếm tỷ trọng đáng kể (khoảng 19-21%) xuất khẩu thủy sản của Trung Quốc. Do vậy, ngoài việc chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường khác, Trung Quốc chắc chắn sẽ phải cân đối lại thị phần cho chính thị trường nội địa. Do vậy, cá tra Việt Nam lại phải cạnh tranh với chính cá rô phi tại thị trường Trung Quốc.

VASEP nhìn nhận cơ hội dường như đang nhiều hơn thách thức. Ngành thủy sản Việt có thể nắm bắt và bứt phá nếu nguồn cung ứng nguyên liệu tốt về cả khối lượng và chất lượng. Trong bối cảnh tình hình thương mại quốc tế thay đổi liên tục, DN cần xây dựng các kế hoạch dự phòng, tránh tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng. Cần xây dựng các kênh cung ứng bền vững và linh hoạt, bao gồm nguồn nguyên liệu trong nước và nhập khẩu nguyên liệu khi cần thiết để tránh tình trạng thiếu hụt.

VASEP khuyến nghị DN cập nhật và nắm bắt thông tin thị trường, điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, thị trường linh hoạt trong bối cảnh mới. Ví dụ, có thể tăng thị phần cá tra tại Mỹ, thúc đẩy xuất khẩu thủy sản tươi sống sang Trung Quốc, cân đối để có sản phẩm cạnh tranh tại ASEAN, mở rộng thị phần tại thị trường Trung Đông.

Đặc biệt, DN Việt cần đầu tư hơn cho chế biến sâu để tăng giá trị gia tăng và mở rộng thị phần tại các thị trường; đồng thời tránh bị áp thuế chống bán phá giá và các rào cản thuế khác trong bối cảnh mới này.

Thanh Lâm