Tìm kiếm hài cốt liệt sỹ - Hành trình tri ân không đếm bằng thời gian

Trung tá Nguyễn Trung Kiên, Phó Chủ nhiệm Chính trị, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Giang, trực tiếp chỉ đạo cất bốc 4 bộ hài cốt liệt sỹ vừa được tìm thấy tại khu vực Điểm cao 211. (Ảnh: TTXVN phát)

Hà Giang - nơi địa đầu Tổ quốc, từng chứng kiến những tháng năm rực lửa trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc. Nơi đây trên từng triền núi, từng tấc đất thấm đẫm máu xương và hành trình tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ chưa có điểm dừng.

Đó không chỉ là nhiệm vụ mà là lời hứa thầm lặng với những người đã ngã xuống; là cuộc chạy đua với thời gian, thiên nhiên để tìm lại ký ức và đưa những người con ngã xuống trở về nơi họ thuộc về - giữa vòng tay của đất Mẹ.

Những bước chân không nghỉ

Trong cái nắng oi ả đầu hè, tại Điểm cao 211 thuộc xã Thanh Thủy (Vị Xuyên), từng nhát xẻng, từng cú lật đất của những người lính thuộc Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Giang như đang khai quật một phần ký ức chiến trường khốc liệt.

Đội tìm kiếm, quy tập hài tỉnh Hà Giang phát hiện và cất bốc được 4 bộ hài cốt liệt sỹ. (Ảnh: TTXVN phát)

Không có tiếng súng nhưng vẫn có mồ hôi, máu và nước mắt thấm vào lòng đất. Đại úy Đoàn Việt Tuấn (người gắn bó nhiều năm với công tác tìm kiếm) xúc động chia sẻ: “Mỗi lần tìm thấy một dấu tích, một chiếc cúc áo, mảnh xương hay mảnh tăng đã mục nát, tim tôi như nghẹn lại. Không biết tên, nhưng tôi cảm nhận rõ họ là đồng đội, là anh em mình.”

Từ ngày 12-16/6, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tại khu vực Điểm cao 211, Đội tìm kiếm đã phát hiện và cất bốc được 4 bộ hài cốt liệt sỹ cùng một số di vật như mũ sắt và dao gấp.

Trung tá Nguyễn Trung Kiên, Phó Chủ nhiệm Chính trị, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Giang đã trực tiếp có mặt tại hiện trường chỉ đạo công tác cất bốc; đánh giá nhiều khả năng khu vực này vẫn còn hài cốt liệt sỹ khác do đây từng là điểm nóng của những trận đánh ác liệt.

Đội tìm kiếm, quy tập hài tỉnh Hà Giang đã không quản ngại hiểm trở núi rừng, thời tiết khắc nghiệt, kiên trì bám trụ nhiều ngày tại Điểm cao 211 phát hiện và cất bốc được 4 bộ hài cốt liệt sỹ. (Ảnh: TTXVN phát)

“Mỗi lần phát hiện một hài cốt, chúng tôi đều thấy xúc động. Để tìm được một người đồng đội, Đội tìm kiếm có khi phải đánh đổi bằng hàng tháng bám địa bàn gian khổ. Chính mong muốn đưa các anh trở về với đất mẹ, đồng đội và gia đình đã tiếp thêm sức mạnh để chúng tôi vượt qua mọi khó khăn, vất vả," Trung tá Nguyễn Trung Kiên cho biết.

Giữa những cánh rừng thẳm, những bản đồ đã phai màu, hành trình ấy chưa bao giờ là dễ dàng. Ngủ rừng, ăn tạm bữa cơm nguội với muối vừng, lần theo từng dấu tích mờ nhòe qua lời kể của nhân chứng lịch sử..., người lính hôm nay vẫn bước đi như thuở nào, chỉ khác rằng, súng đã gác lại nhưng lòng tri ân chưa bao giờ nguôi.

Những người lính tìm kiếm hài cốt đồng đội hiểu rõ rằng chiến tranh đã lùi xa, nhưng hậu quả để lại vẫn tàn khốc.

Trung tá Hoàng Vũ Dũng, Phó Đội trưởng Đội tìm kiếm tâm sự: “Chúng tôi không chỉ phải đối mặt với địa hình hiểm trở hay thời tiết khắc nghiệt, mà khó nhất là khi dấu tích chiến trường đã gần như biến mất, nhân chứng ngày càng ít. Có khi chỉ từ một thông tin nhỏ, chúng tôi phải lật tung cả quả đồi để tìm kiếm.”

Đội tìm kiếm, quy tập hài tỉnh Hà Giang đã phát hiện và cất bốc được 4 bộ hài cốt liệt sỹ. (Ảnh: TTXVN phát)

Không ít lần, các anh phải băng rừng hàng tuần, lội suối trong đêm, mang theo hy vọng mong manh về một cuộc trở về trọn vẹn. Bởi phía sau mỗi bộ hài cốt là một gia đình, một ngôi nhà đang mỏi mòn chờ đợi - chờ được thắp nén hương nơi mộ phần con, cháu mình.

Dù các anh nằm ở đâu, đất Mẹ vẫn gọi tên

Theo thống kê của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Giang, từ năm 2013 đến nay, Đội quy tập đã tìm kiếm và cất bốc được 237 bộ hài cốt liệt sỹ tại các địa bàn trọng điểm như Thanh Thủy, Xín Chải (huyện Vị Xuyên).

Thành quả ấy là kết tinh của lòng kiên trì, sự phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, hỗ trợ của các cựu chiến binh, ban liên lạc truyền thống đơn vị, và ý chí không mệt mỏi của những người lính mang trên vai sứ mệnh thiêng liêng.

Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Giang Nguyễn Hoài Nam cho biết: “Năm 2025, trọng tâm của công tác tìm kiếm sẽ là các khu vực từng diễn ra nhiều trận đánh ác liệt. Chúng tôi cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, xét nghiệm ADN, xây dựng cơ sở dữ liệu đồng bộ để rút ngắn thời gian, nâng cao hiệu quả trong xác minh danh tính.”

Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ thắp hương tưởng niệm khi vừa phát hiện một hài cốt liệt sỹ tại khu vực Điểm cao 211. (Ảnh: TTXVN phát)

Cuộc tìm kiếm hài cốt liệt sỹ không chỉ là công việc chuyên môn mà là hành trình đầy cảm xúc của lòng biết ơn và nhân văn sâu sắc. Đó là cách để hôm nay nhắn gửi với quá khứ rằng những người đã hy sinh không bị lãng quên.

Mỗi nấm mồ được dựng lên, mỗi di vật được trao lại cho người thân là một phần lịch sử được trả về đúng vị trí, là lời hứa của Tổ quốc được thực hiện trọn vẹn.

Trong hành trình ấy, từng bước chân lặng thầm của người lính tìm kiếm hôm nay chính là biểu tượng đẹp nhất thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” - đạo lý mà dân tộc Việt Nam luôn gìn giữ và tiếp nối qua mọi thời đại./.

(TTXVN/Vietnam+)