Tối ưu 'tuần làm quen' cho học sinh lớp 1 rất quan trọng!

Bước vào lớp 1, các em học sinh còn bỡ ngỡ và xa lạ với các hoạt động ở trường tiểu học. Các em đang quen với những hoạt động ở mẫu giáo là vừa học, vừa chơi và chơi vẫn là chính.

Đón học sinh lớp 1 (năm học 2023-2024) tại Trường Tiểu học Thị trấn Cẩm Xuyên, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh.

Vì vậy, để tạo tâm thế và sẵn sàng bắt nhịp vào các hoạt động học tập cho học sinh lớp 1, ngay từ những buổi học đầu tiên, giáo viên cần tạo không khí thân thiện, gần gũi và hình thành cho học sinh các thói quen học tập tích cực.

Gần gũi và thân thiện

Việc tiếp xúc ban đầu giữa giáo viên và học sinh lớp 1 là một dấu mốc hết sức quan trọng để lại dấu ấn sâu đậm trong cuộc đời mỗi học sinh.

Bởi vậy, mọi động thái ứng xử, mọi ngôn ngữ giao tiếp (lời nói, ánh mắt, nụ cười, cầm tay, xoa đầu…) của giáo viên đều phải hết sức mô phạm nhằm để lại trong học sinh dấu ấn về sự dịu dàng, nhẹ nhàng, gần gũi, bao dung, sẻ chia…

Do đó, trong buổi đầu đón học sinh vào lớp, giáo viên lớp 1 phải là những người nổi bật, thân thiện, xinh tươi nhất có thể và quan trọng hơn là phải thường trực lời khen, nụ cười trên môi khi cầm tay từng học sinh vào lớp.

Ấn tượng về cô giáo lớp 1 trong buổi học đầu tiên sẽ là dấu ấn chẳng thể phai mờ trong tâm thức của mỗi học sinh. Với nhà trường tiểu học, lễ đón học sinh lớp 1 trong ngày tựu trường phải được đặc biệt chú trọng; phải chuẩn bị mọi mặt để lễ đón học sinh lớp 1 diễn ra thật sự thân thiện nhưng trang trọng, để lại nhiều ấn tượng sâu sắc, đẹp đẽ trong mỗi học sinh.

Nền nếp và kỷ luật

Đến với những tiết học đầu tiên, tất cả đều mới mẻ, lạ lẫm. Mọi thao tác, tư thế, cách nói năng, giao tiếp (nhận việc, trả lời) được hình thành trong giai đoạn này hết sức quan trọng vì nó sẽ theo các em trong suốt cuộc đời học tập, công tác.

Những thao tác, thói quen, tư thế, tác phong đúng, đẹp sẽ rất có lợi về lâu dài và ngược lại. Bởi thế, trong những buổi học đầu tiên của giáo viên cần phải hết sức chuẩn mực, rõ ràng, dứt khoát (không sai, không thừa, nhẹ nhàng nhưng không khoan nhượng).

Nếu thực hiện tốt tuần làm quen, học sinh biết hết các thao tác, cô và trò thống nhất các quy ước, ký hiệu thì việc dạy-học sẽ trở nên nhẹ nhàng, sẽ không còn tình trạng giáo viên khản giọng và mệt mỏi.

Để làm được việc này, giáo viên cần giúp học sinh biết nhận việc thông qua các động hình và ký hiệu học tập như: ký hiệu ngôn ngữ cơ thể (ngồi ngay ngắn, không nói chuyện, không làm việc riêng…), ký hiệu gõ thước ở bảng lớp (lấy và cất vở, sách, đồ dùng; đọc cá nhân, nhóm, tổ…), ký hiệu phân tích vần, tiếng, đọc trơn, đọc phân tích... Từ đó, các em hình thành tác phong nhanh nhẹn, mạnh dạn, nề nếp và kỷ luật.

Khi giao việc cho học sinh, giáo viên cần lưu ý: chỉ giao việc một lần, câu lệnh hoặc ký hiệu phải rõ ràng, bảo đảm tất cả học sinh nghe và hiểu. Khi giao việc và làm mẫu, giáo viên phải đứng ở vị trí thích hợp để tất cả học sinh đều nghe và quan sát được (trung tâm trước bục giảng).

Tiết học đầu tiên của học sinh lớp 1A (năm học 2023-2024), Trường Tiểu học Xuân Hội, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.

Khi giao việc xong, giáo viên phải đi xuống lớp để kiểm soát việc làm của tất cả học sinh, giúp đỡ, hướng dẫn những học sinh chưa làm được; bảo đảm tất cả học sinh hoàn thành mới giao việc khác.

Để cho các buổi học đầu tiên diễn ra nhẹ nhàng, hấp dẫn mà hiệu quả, thực sự làm cho học sinh lớp 1 thấy "Đi học là hạnh phúc", "Mỗi ngày đến trường náo nức một ngày vui", đòi hỏi giáo viên lớp 1 phải đa dạng hóa việc tổ chức dạy học, đặc biệt cần coi trọng việc tổ chức các trò chơi để củng cố kỹ năng.

Dạy học sinh lớp 1 thật vất vả nhưng cũng thật vinh quang. Bởi giáo viên lớp 1 là người mang trên mình sứ mệnh quan trọng trong việc hình thành các động hình, kỹ năng học tập, hành vi, ngôn ngữ giao tiếp, thói quen sinh hoạt và tất cả những gì khởi đầu cho việc hình thành nhân cách một con người.

Phan Duy Nghĩa