Tổng Bí thư Tô Lâm: Phát triển Hà Nội thực sự là thành phố tiên phong, hấp dẫn của châu Á

Sáng 16-6, Tổng Bí thư Tô Lâm đã làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về tình hình, kết quả thực hiện các kết luận, nghị quyết của Trung ương, việc sắp xếp đơn vị hành chính, 2 thông báo kết luận của Tổng Bí thư tại các cuộc làm việc trước, việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội…

Phát biểu kết luận cuộc làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đề nghị Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội nghiên cứu, quán triệt, triển khai mạnh mẽ 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu kết luận buổi làm việc. Ảnh: Viết Thành

Xác lập bản sắc kinh tế mới dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Thứ nhất, Tổng Bí thư chỉ đạo Hà Nội khẩn trương hoàn tất việc sắp xếp tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm đúng tinh thần Nghị quyết 60 và Kết luận 150 của Bộ Chính trị. Việc tổ chức lại phải thực hiện theo nguyên tắc tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, minh bạch, vận hành thông suốt, có hướng dẫn thống nhất từ thành phố đến cơ sở, tuân thủ đầy đủ các nghị quyết, kết luận, quy định của Trung ương.

Bộ máy mới cần được thiết kế theo hướng một đầu mối xuyên suốt, giảm tầng nấc trung gian, tăng tính linh hoạt trong quản trị, tạo điều kiện thúc đẩy đổi mới sáng tạo ở từng cấp. Trong quá trình sắp xếp, cần đặc biệt coi trọng giữ vững đoàn kết nội bộ, củng cố niềm tin trong đội ngũ cán bộ và nhân dân; không để xảy ra tình trạng gián đoạn công việc, suy giảm động lực hoặc phát sinh tâm lý trì trệ, chờ đợi.

Việc thực hiện phải gắn với bảo đảm ổn định chính trị, quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn xã hội. Công tác tuyên truyền, vận động, giải thích chính sách phải rõ ràng, nhất quán, thuyết phục, tạo sự đồng thuận xã hội; đồng thời, chủ động nắm bắt dư luận, xử lý kịp thời các tình huống phát sinh, tránh bị động, bất ngờ.

Thứ hai, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu Hà Nội tạo đột phá về cấu trúc kinh tế và mô hình tăng trưởng đô thị hiện đại, kiến tạo nền kinh tế tri thức, sáng tạo và có giá trị gia tăng cao

Hà Nội cần xác lập bản sắc kinh tế mới dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Các ngành như công nghiệp sáng tạo, tài chính công nghệ, logistics thông minh, y tế, giáo dục chất lượng cao và du lịch trải nghiệm phải trở thành động lực tăng trưởng chủ lực.

Hà Nội cũng cần mạnh dạn thử nghiệm những không gian phát triển mới, xem kinh tế ban đêm như một cấu phần văn hóa - tiêu dùng đa dạng; kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh như một cam kết trách nhiệm với tương lai; và mô hình đô thị sáng tạo như một nền tảng cho đổi mới xã hội. Các vùng trọng điểm cần được tổ chức lại không chỉ để phát triển nhanh hơn mà còn để trở thành nơi thu hút các tài năng, nơi giới nghiên cứu, doanh nhân, nghệ sĩ, nhà thiết kế tìm thấy cả điều kiện sống tốt lẫn cơ hội phát triển sự nghiệp.

Muốn vậy, Hà Nội cần chuyển mình thành một thành phố sáng tạo, nơi nhân lực sáng tạo, những ý tưởng mới, công nghệ mới được quan tâm ưu tiên.

Tái thiết không gian phát triển theo hướng mở, đa trung tâm và tích hợp vùng

Thứ ba, đồng chí Tô Lâm đề nghị Hà Nội cần tái thiết không gian phát triển theo hướng mở, đa trung tâm và tích hợp vùng để Thủ đô dẫn dắt phát triển của miền Bắc và cả nước.

Theo Tổng Bí thư, trong suốt hàng chục năm qua, mô hình phát triển hướng tâm khiến khu vực nội đô Hà Nội vừa quá tải về hạ tầng, vừa suy giảm chất lượng sống và điều này cần phải thay đổi.

Trước tiên, cần định vị lại vai trò và chức năng của các đô thị vệ tinh như Sơn Tây, Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên… không chỉ là “nơi giãn dân” mà còn là các trung tâm kinh tế - văn hóa - công nghệ cấp vùng, có sức hút riêng, có cơ chế quản trị tốt và khả năng tạo lập việc làm chất lượng cao. Muốn vậy, Hà Nội cần triển khai các cơ chế chính sách, quy hoạch và phân quyền cùng các mô hình quản trị đô thị đặc thù để các vùng này tự lớn lên, có sức hút, sức sống riêng.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu kết luận cuộc làm việc. Ảnh: Viết Thành

Song hành với điều đó, đồng chí Tô Lâm cho rằng, nhiệm vụ cấp bách của Hà Nội là thiết lập lại hệ thống hạ tầng kết nối đa dạng, không chỉ là đường vành đai, cao tốc, mà cần một tầm nhìn dài hạn về mạng lưới giao thông tích hợp vùng Thủ đô, bao gồm: Đường sắt đô thị kết nối vệ tinh với vùng trung tâm và các tỉnh lân cận; hệ thống logistics liên kết các hành lang kinh tế phía Bắc; hạ tầng số kết nối chính quyền với doanh nghiệp và người dân. Tư duy hạ tầng không chỉ là hạ tầng cứng mà phải cả hạ tầng mềm - hạ tầng tri thức, hạ tầng số và công nghệ thông tin.

Đồng chí Tổng Bí thư còn nhấn mạnh, trong vai trò là trung tâm vùng Thủ đô, Hà Nội cần đặt các chương trình hợp tác liên tỉnh về logistics, giáo dục, chuyển đổi số, du lịch, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn … trong bối cảnh hành chính - kinh tế mới, nơi Hà Nội trở thành hạt nhân kiến tạo hệ sinh thái vùng phát triển chung.

“Nếu không thoát ra khỏi hình thái đô thị trung tâm phình to - vùng ven mờ nhạt, Hà Nội sẽ tự cản trở tương lai chính mình. Nhưng nếu phát triển Hà nội có không gian như một hệ sinh thái mở, thông minh, hài hòa, lan tỏa và bản sắc thì Thủ đô có thể không chỉ phát triển cho chính mình mà còn dẫn dắt sự cất cánh toàn vùng, thúc đẩy sự phát triển của miền Bắc và cả nước trong kỷ nguyên mới”, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ.

Thứ tư, đồng chí Tổng Bí thư yêu cầu Hà Nội cần thúc đẩy cải cách thể chế với tư duy kiến tạo và hành động quyết liệt, luật pháp và cơ chế phải thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và phát triển bứt phá.

Theo Tổng Bí thư, Luật Thủ đô (sửa đổi) và Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị khóa XIII là hai văn kiện pháp lý - chính trị quan trọng, là tổ hợp những định hướng chiến lược và cơ chế đặc thù để đưa Hà Nội bước vào giai đoạn phát triển đột phá. Trước tiên, Hà Nội cần chủ động, nhanh chóng xây dựng và đề xuất hệ thống văn bản pháp quy dưới luật, trong đó có các cơ chế đặc thù về phân cấp, phân quyền, tài chính, ngân sách, quy hoạch, đầu tư, sử dụng đất đai, bảo tồn, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển đô thị... Triển khai đồng bộ, có chiều sâu Nghị quyết 15, từ quy hoạch vùng Thủ đô đến xây dựng thành phố thông minh, từ kiến tạo thành phố sáng tạo đến hiện đại hóa quản trị công, bảo đảm minh bạch, phục vụ tốt người dân và doanh nghiệp, chuyển từ một chính quyền quản lý sang chính quyền kiến tạo, đồng hành.

Đặc biệt, không ngồi chờ hướng dẫn, Hà Nội cần chủ động đề xuất, thiết kế và triển khai các cơ chế thí điểm đặc biệt, thí dụ: Thí điểm sử dụng đất linh hoạt tại các lĩnh vực là trung tâm của đổi mới sáng tạo, hành lang công nghệ cao, các dịch vụ tài chính; thí điểm cơ chế ngân sách linh hoạt, quản lý ngân sách theo kết quả, các hình thức hợp tác công - tư đổi mới.

“Hà Nội sẽ không thể bứt phá nếu chỉ lợi thế cũ, cách làm cũ mà chỉ có thể bứt phá bằng đổi mới quản trị và công nghệ, dỡ bỏ những rào cản và trì trệ đã thành câu cửa miệng “Hà Nội không vội được đâu”, đừng để tác phong “doanh nghiệp cần nhưng chính quyền không vội”, trở thành phong cách làm việc của cán bộ”, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ.

Các đồng chí lãnh đạo thành phố Hà Nội tại buổi làm việc. Ảnh: Viết Thành

Kiến tạo một hệ sinh thái khoa học công nghệ

Thứ năm, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo, Hà Nội phải kiến tạo một hệ sinh thái khoa học công nghệ gắn với đổi mới sáng tạo và đẩy mạnh phát triển kinh tế tư nhân. Nghị quyết 57 và Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đã xác lập rất rõ định hướng chiến lược: Khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và khu vực kinh tế tư nhân là những động lực trung tâm của tăng trưởng trong giai đoạn tới.

Đồng chí Tô Lâm yêu cầu, với lợi thế hội tụ mạng lưới đại học, viện nghiên cứu, trung tâm nghiên cứu - phát triển (R&D), cùng một cộng đồng doanh nghiệp năng động, Hà Nội hoàn toàn có thể và cần xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo tầm cỡ, nơi sản sinh ý tưởng mới, công nghệ mới và doanh nghiệp mô hình mới. Các trung tâm này phải kết nối chặt chẽ giữa học thuật, công nghệ, kinh doanh và đầu tư mạo hiểm, hoạt động theo nguyên tắc mở - nhanh - linh hoạt như các mô hình tại Seoul (Hàn Quốc) hay Singapore.

Hà Nội cần chủ động tháo gỡ các rào cản thể chế đang cản bước doanh nghiệp tư nhân vươn lên, từ tiếp cận vốn, đất đai, đến thủ tục đầu tư, đấu thầu, thuê đất, đổi mới công nghệ. Nhưng sâu hơn thế, Hà Nội cần thiết kế lại quan hệ giữa chính quyền và doanh nghiệp, từcơ chế “xin - cho” sang quan hệ “đồng hành - kiến tạo - cùng chịu trách nhiệm”. Mỗi chính sách đưa ra cần được nhìn qua lăng kính của một nhà đầu tư đang cân nhắc có nên chọn Hà Nội để khởi sự hay không.

Đặc biệt, phải nuôi dưỡng một lớp doanh nhân mới, không chỉ giỏi kinh doanh, mà mang trong mình tư duy phụng sự xã hội, khát vọng vươn ra toàn cầu và trách nhiệm với quốc gia. Đây là lực lượng xung kích trong hiện thực hóa khát vọng Hà Nội - Việt Nam 2045.

Theo Tổng Bí thư, muốn vậy, Hà Nội cần một hệ sinh thái đồng bộ về giáo dục đại học, đào tạo nghề, vườn ươm công nghệ, cộng đồng "nhà đầu tư thiên thần", hệ thống tín dụng đổi mới. Thủ đô ta cần trở thành nơi mà bất kỳ doanh nhân, nhà nghiên cứu, nhà sáng chế hay người trẻ nào cũng có thể tin tưởng rằng nếu họ có một ý tưởng tốt thì Hà Nội sẽ là nơi có nhiều cơ hội nhất biến ý tưởng đó thành hiện thực.

Hà Nội cần chủ động tham gia cuộc đua cạnh tranh giữa các thành phố lớn toàn cầu về thu hút chất xám, đổi mới sáng tạo và tầm ảnh hưởng về kinh tế - văn hóa - xã hội cũng như môi trường sinh sống, học tập và làm việc.

Hà Nội cần là trung tâm đổi mới sáng tạo, tài chính, công nghệ và văn hóa

Phân tích kỹ hơn nội dung này, Tổng Bí thư Tô Lâm đặt vấn đề, hiện nay, nhìn ra khu vực, Bangkok (Thái Lan) đang nổi lên như một đô thị logistics và du lịch thông minh của ASEAN; Kuala Lumpur (Malaysia) đầu tư mạnh cho trung tâm tài chính quốc tế; Jakarta (Indonesia) bước vào giai đoạn tái thiết lịch sử với đô thị mới Nusantara; còn Seoul (Hàn Quốc) tiếp tục giữ vai trò tiên phong trong đổi mới công nghệ và quản trị đô thị số - mỗi đô thị đang trỗi dậy mạnh mẽ với những nét rất riêng. Vậy tầm nhìn của Hà Nội là gì?

Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, Hà Nội cần định hướng là một trung tâm đổi mới sáng tạo, tài chính, công nghệ và văn hóa, mang bản sắc riêng của Việt Nam, nhưng hội nhập sâu sắc vào mạng lưới đô thị toàn cầu và kiến tạo hình ảnh một “Thủ đô xanh - thông minh - đáng sống - có sức hút quốc tế”.

Hà Nội cần đặt ra những mục tiêu cụ thể: Đến năm 2035-2045, thu nhập thuộc nhóm nào? Đổi mới sáng tạo thuộc nhóm nào trong châu Á và toàn cầu?

Tổng Bí thư gợi ý, đến năm 2045 Hà Nội có thể nằm trong 100 thành phố đổi mới sáng tạo hàng đầu thế giới được không? Đồng chí yêu cầu Hà Nội tự xác định mục tiêu và đặt ra lộ trình, kế hoạch thực hiện mục tiêu đó.Làm thế nào để Hồ Gươm và phố cổ sống động hài hòa bên cạnh các khu công nghệ cao, trung tâm tài chính, không gian đổi mới sáng tạo và đô thị thông minh? Làm thế nào để di sản ngàn năm trở thành chất liệu cho sáng tạo đương đại và sự khác biệt trở thành lợi thế cạnh tranh trong thời đại toàn cầu?

Phát triển Hà Nội không thể chỉ trông chờ vào quyết tâm chính trị mà còn cần sự vào cuộc của toàn xã hội: Các nhà quy hoạch, kiến trúc sư, nhà văn hóa, các nhà đầu tư, giới trẻ, cộng đồng sáng tạo và chính người dân Thủ đô.

“Mỗi không gian công cộng, mỗi sản phẩm văn hóa, mỗi công trình tiêu biểu, mỗi chính sách phát triển cần được thiết kế với ý thức rằng: Chúng ta đang cùng nhau kiến tạo hình ảnh của Hà Nội không chỉ cho hôm nay, mà cho cả thế kỷ sau”, Tổng Bí thư Tô Lâm nói.

Thứ sáu, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu Hà Nội cần biến quá trình chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp thành một cuộc tổng động viên trí tuệ, tinh thần và khát vọng phát triển để từ đó định hình một tầm nhìn mới cho Thủ đô trong thời đại mới.

Đại hội XVIII Đảng bộ thành phố sẽ không chỉ là nơi nhìn lại một nhiệm kỳ, mà phải là khởi thảo cho một chặng đường phát triển đến năm 2030, 2045 và xa hơn nữa. Trước tiên, Hà Nội cần tổ chức tổng kết nhiệm kỳ 2020-2025 một cách nghiêm túc, không né tránh khuyết điểm, không hình thức hóa thành tích, mà phải mổ xẻ sâu các điểm nghẽn trong thể chế, quy hoạch, quản trị, chuyển đổi số, chất lượng cán bộ và hiệu quả tổ chức thực thi.

“Mỗi đánh giá phải dẫn đến một hành động cụ thể, mỗi bài học phải chuyển hóa thành một định hướng rõ ràng. Từ đó, văn kiện Đại hội phải là kết tinh của trí tuệ đổi mới, có tầm nhìn dài hạn, định hướng chiến lược rõ ràng, lựa chọn mục tiêu cao nhưng khả thi và truyền cảm hứng hành động cho toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô. Báo cáo Chính trị thực sự là kim chỉ nam cho sự phát triển trong giai đoạn tới”, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo.

Đặc biệt, Tổng Bí thư lưu ý, công tác nhân sự không phải chỉ là cơ cấu đủ đại diện mà còn phải là lựa chọn những người có đủ tâm - tầm - tài - thực lực để gánh vác sự chuyển mình của Thủ đô trong giai đoạn mới. Cán bộ không chỉ cần có bản lĩnh chính trị vững vàng mà còn phải có tư duy cải cách, khả năng dẫn dắt thay đổi, nhạy bén trước xu thế và quan trọng nhất là dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, lịch sử đã trao cho Hà Nội một sứ mệnh đặc biệt, không chỉ là Thủ đô hành chính - chính trị mà còn là biểu tượng tinh thần, trung tâm trí tuệ, đầu tàu phát triển và niềm tự hào của cả dân tộc. Vì vậy, yêu cầu đặt ra với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô là rất cao để khơi dậy khát vọng phát triển vì cả nước.

“Tôi mong rằng, Đảng bộ thành phố của Đại hội lần thứ XVIII sẽ là một Đảng bộ đổi mới, trí tuệ, liêm chính, đoàn kết, bản lĩnh và hành động, sẽ là lực hấp dẫn lớn nhất để thu hút nhân tài, khơi dậy nguồn lực và động lực, khát vọng cống hiến, tinh thần phụng sự Thủ đô trong toàn xã hội”, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ.

Tổng Bí thư tin tưởng rằng, với truyền thống ngàn năm văn hiến, với đội ngũ cán bộ tâm huyết, trí tuệ và bản lĩnh, cùng sự đồng lòng, năng động và đổi mới của toàn dân, Hà Nội sẽ vượt qua mọi thách thức, phát huy mạnh mẽ tiềm năng, giữ vững vai trò tiên phong và tiếp tục tỏa sáng như một Thủ đô hiện đại - sáng tạo - nhân văn, xứng đáng là trái tim của Tổ quốc, là hình ảnh tiêu biểu cho một Việt Nam đổi mới, phát triển và hội nhập thành công trong kỷ nguyên mới.

Hà Vũ (ghi)