Toyota 'bốc hơi' 18 tỷ USD vốn hóa sau vụ gian lận thử nghiệm

Toyota Yaris Cross cùng 2 mẫu xe khác đã dừng sản xuất tại Nhật Bản.

Vốn hóa của Toyota giảm mạnh sau bê bối

Theo Nikkei Asia ngày 8/6, giá trị vốn hóa thị trường của Toyota Motor đã giảm khoảng 2,9 nghìn tỷ yên (18,5 tỷ USD) sau thông tin công bố vụ gian lận thử nghiệm về vấn đề an toàn vào ngày 3/6.

Tại sàn chứng khoán Nhật Bản, giá cổ phiếu của hãng xe đã giảm trong 3 ngày liên tiếp, mất 5% giá trị. Cổ phiếu hồi phục nhẹ vào hôm 6/6, sau đó tiếp tục giảm. Điều này khiến Toyota bị Tesla bỏ xa. Nhà sản xuất xe điện của Mỹ đã vượt qua Toyota trở thành nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giới về vốn hóa thị trường vào tháng 7/2020.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng vụ việc sẽ không gây đáng kể đến lợi nhuận của Toyota. Hiện nay, hãng xe đã tạm dừng sản xuất Yaris Cross và hai mẫu xe khác liên quan đến vụ bê bối, nhưng tổng sản lượng của cả 3 mẫu chỉ vào khoảng 130.000 xe mỗi năm, tương đương khoảng 1% trong số hơn 10 triệu xe Toyota xuất xưởng trên toàn cầu.

Công ty đã tạm dừng sản xuất Yaris Cross và hai mẫu xe khác liên quan đến vụ bê bối, nhưng tổng sản lượng của chúng chỉ vào khoảng 130.000 xe mỗi năm, tương đương khoảng 1% trong số hơn 10 triệu xe Toyota sản xuất trên toàn cầu hằng năm.

Ông Kohei Takahashi, nhà phân tích tại ngân hàng UBS phát biểu trên Nikkei Asia rằng việc ngừng bán các mẫu xe kể trên trong một tháng sẽ làm giảm lợi nhuận hoạt động từ 10 - 15 tỷ yên.

Yoshitaka Ishiyama, nhà phân tích tại Mizuho Securities, ước tính tác động của việc ngừng sản xuất đối với lợi nhuận của Toyota là 9 tỷ yên mỗi tháng, trong khi khoản bồi thường cho các nhà cung cấp sẽ là 22 tỷ yên mỗi tháng ở mức cao nhất.

Trong khi đó, Toyota dự báo lợi nhuận hoạt động năm tài chính 2024 là 4,3 nghìn tỷ yên, có nghĩa là tổng mức ảnh hưởng đến lợi nhuận sẽ ít hơn 1%.

Áp lực về vấn đề quản trị của Toyota

Tuy nhiên, vụ bê bối thử nghiệm vẫn đang gây sức ép lên cổ phiếu của Toyota, cho thấy các nhà đầu tư đang lo ngại về các vấn đề khác. "Vấn đề quản trị là mối lo ngại lớn hơn tác động đến lợi nhuận", chuyên gia Koji Endo của SBI Securities cho biết.

Các công ty trong tập đoàn Toyota như Hino Motors, Daihatsu Motor và Toyota Industries đã từng gặp phải các vụ bê bối trước đó. Giờ đây, các bất thường tương tự xuất hiện tại công ty mẹ, khi mà công ty đã cam kết dẫn đầu cải cách khả năng quản trị của tập đoàn.

Ông Kota Yuzawa, nhà phân tích tại Goldman Sachs, cho biết: "Từ góc độ tuân thủ pháp lý, Toyota cần có sự quản trị mạnh mẽ hơn trong tương lai".

Nhà phân tích Tomoichiro Kubota tại Matsui Securities nhấn mạnh với việc Toyota không phát hiện ra các vấn đề thử nghiệm, cổ phiếu của họ sẽ trở nên kém hấp dẫn hơn bởi nhà đầu tư lo ngại liệu một vụ bê bối khác có xuất hiện hay không.

Cải thiện vấn đề quản trị liên quan đến kiểm soát chất lượng có thể sẽ là điểm trọng tâm của cuộc họp cổ đông thường niên sắp tới của Toyota, dự kiến diễn ra vào ngày 18/6.

Hồi cuối tháng trước, các công ty đại diện cổ đông Mỹ là Institutional Shareholder Services (ISS) và Glass Lewis đã khuyên nhà đầu tư bỏ phiếu chống lại việc tái bổ nhiệm Chủ tịch Toyota Akio Toyoda.

Họ lập luận rằng trách nhiệm cho loạt bất thường trong chứng nhận của Toyota nên thuộc về người đứng đầu công ty trong nhiều năm. Nhận xét này được đưa ra trước khi các vấn đề ở Toyota được công khai.

Hiện tại, vụ bê bối thử nghiệm được dự đoán có thể ảnh hưởng đến nhiều mẫu xe hơn tùy thuộc vào những gì được phát hiện qua cuộc điều tra nội bộ của Toyota. Tuy nhiên, nhà sản xuất ô tô này vẫn đang duy trì đà tăng trưởng, chủ yếu đến từ sự tập trung vào xe hybrid.

Lê An