TP Hồ Chí Minh tháo điểm nghẽn thủ tục, tăng tốc phát triển metro

Trước đó, việc Thành phố khánh thành và đưa tuyến Metro số 1 vào vận hành đã trở thành cầu nối giao thông quan trọng giúp TP Hồ Chí Minh giảm tải áp lực phương tiện, tình trạng ùn tắc, ô nhiễm không khí, thúc đẩy mục tiêu phát triển bền vững. Đối với tuyến metro số 2, việc xây dựng cơ chế đặc thù sẽ đẩy nhanh công tác vận hành, đầu tư xây dựng mạng lưới đường sắt đô thị (ĐSĐT). Qua đó giúp khơi thông nguồn vốn, rút ngắn tối đa thời gian đầu tư và khai thác hiệu quả nguồn lực quỹ đất dọc tuyến metro.

Đồng chí Trần Hồng Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng nhận định: ĐSĐT là “xương sống” của hệ thống vận tải công cộng đô thị. Việc đầu tư phát triển ĐSĐT là tất yếu khách quan, giải pháp quan trọng, căn cơ để phát triển đô thị hiện đại, bền vững, gắn với bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

TP Hồ Chí Minh đang không ngừng nỗ lực phát triển hệ thống metro. Ảnh: LÊ HOÀNG MẾN

Vào tháng 2 vừa qua, Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét tờ trình Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới ĐSĐT tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Cụ thể, Dự thảo Nghị quyết gồm 11 điều, quy phạm hóa 6 nhóm chính sách đặc thù, đặc biệt như: Huy động nguồn vốn; trình tự, thủ tục thực hiện đầu tư; phát triển đô thị theo mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng); phát triển công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực; chính sách vật liệu xây dựng và bãi đổ thải…

Đối với TP Hồ Chí Minh, Dự thảo Nghị quyết đưa ra các quy định áp dụng riêng, đó là Thành phố được thu và sử dụng tiền thu trong khu vực TOD; huy động vốn thông qua các khoản vay phát hành trái phiếu chính quyền địa phương; được tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có dự án sử dụng đất để chỉnh trang phát triển đô thị theo mô hình TOD; lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường, đăng ký môi trường.

Với quyết tâm sâu sát, quyết liệt thúc đẩy hạ tầng giao thông, Sở Giao thông công chánh TP Hồ Chí Minh đã trình UBND TP Hồ Chí Minh dự thảo kế hoạch triển khai Nghị quyết 188 của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới ĐSĐT tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 188/2025/QH15.

Theo đề án metro, trên cơ sở các nhóm cơ chế chính sách đặc biệt được Quốc hội thông qua, sơ bộ tổng mức đầu tư giai đoạn 2025-2035 làm metro tại TP Hồ Chí Minh khoảng 40,2 tỷ USD. Bên cạnh đó, TP Hồ Chí Minh sẽ thành lập Ban chỉ đạo phát triển hệ thống mạng lưới ĐSĐT TP Hồ Chí Minh; ban hành quy chế hoạt động Ban chỉ đạo trong tháng 3. Đồng thời thành lập Hội đồng cố vấn giúp việc cho UBND Thành phố triển khai phát triển hệ thống mạng lưới ĐSĐT.

Trong tháng 5, Thành phố sẽ phối hợp với Bộ Xây dựng, xây dựng Nghị định quy định chi tiết nội dung, yêu cầu của thiết kế kỹ thuật tổng thể (thiết kế FEED) và các bước thiết kế triển khai sau thiết kế FEED; hướng dẫn về nghĩa vụ, quyền hạn của các bên tham gia thực hiện hợp đồng theo hình thức hợp đồng EPC; quy định chi tiết, hướng dẫn về quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết vùng phụ cận ga; các cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Người dân tại TP Hồ Chí Minh tích cực ủng hộ, tham gia giao thông qua tuyến metro số 1. Ảnh: LÊ HOÀNG MẾN

Song song đó, xây dựng thông tư của Bộ Xây dựng hướng dẫn về lập và quản lý chi phí đối với dự án; xây dựng Nghị quyết của HĐND TP Hồ Chí Minh hướng dẫn chi tiết phương án tuyến công trình, vị trí công trình trên tuyến đường sắt đô thị, quy hoạch khu vực TOD để xác định vị trí, ranh giới, diện tích đất thu hồi theo quy định tại điều 6 Nghị quyết số 188/2025/QH15.

Cũng trong tháng 3 này, với nhóm việc chuẩn bị đầu tư và thực hiện dự án, các sở ngành sẽ rà soát hướng tuyến metro, khu vực TOD để cập nhật kịp thời vào đồ án điều chỉnh quy hoạch chung của Thành phố đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060.

Với những cơ chế thiết thực cho ĐSĐT, sẽ không chỉ giúp rút ngắn thời gian triển khai ĐSĐT mà còn kèm theo nhiều lợi ích thiết thực cho người dân TP Hồ Chí Minh nói chung và nền kinh tế của Thành phố nói riêng; đồng thời, tạo ra cú hích lớn mang tính đột phá cho cảnh quan đô thị cũng như đời sống xã hội.

Khi cơ chế được thông qua và đi vào vận hành một cách hiệu quả, người dân sẽ sớm được hưởng lợi và chứng kiến một hệ thống giao thông hiện đại, tối ưu hóa nhu cầu sử dụng thời gian, tiết kiệm chi phí đi lại, nâng cao chất lượng sống. Đây cũng là bước đi chiến lược để đưa TP Hồ Chí Minh hoàn thành mục tiêu trở thành đô thị hiện đại, văn minh, phát triển bền vững.

PHƯƠNG NAM