TPHCM: Phát triển 11 đô thị theo mô hình TOD dọc các tuyến Metro và Vành đai 3

Nghị quyết 98 cho phép TPHCM sử dụng ngân sách đầu tư công để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư các khu vực gần nhà ga metro và nút giao Vành đai 3 để triển khai thí điểm thực hiện các dự án cải tạo chỉnh trang, đầu tư phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ ... theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD).

Mô hình TOD (Transit Oriented Development) tập trung phát triển đô thị quanh các nhà ga, tuyến đường sắt đô thị và các nút giao thông lớn, với quy hoạch sử dụng đất hỗn hợp, mật độ cao, tạo ra các khu dân cư và thương mại kết nối trực tiếp với hệ thống giao thông công cộng. TP.HCM kỳ vọng mô hình TOD giúp tối ưu hóa giá trị đất đai xung quanh các nhà ga và vành đai, đồng thời tạo thêm nguồn vốn để tái đầu tư hạ tầng giao thông.

TP.HCM phát triển 11 đô thị theo mô hình TOD dọc các tuyến Metro và vành đai 3

TP.HCM sẽ nghiên cứu 3 mô hình TOD theo định hướng: Mô hình TOD tại vùng lõi nhà ga (trong phạm vi bán kính từ 400 đến 500m): Phát triển đô thị mật độ cao tối ưu; đất sử dụng hỗn hợp, đa chức năng, thương mại-dịch vụ kết hợp ở; đi bộ là hình thức đi lại chủ yếu trong khu vực TOD; giao thông đối ngoại chủ yếu bằng đường sắt đô thị.

Thứ hai, mô hình TOD tại vùng chuyển tiếp nhà ga (ngoài phạm vi bán kính 400-500m và thuộc bán kính 800-1000m): Phát triển đô thị mật độ cao; sử dụng đất hỗn hợp với nhà ở và công trình dịch vụ xã hội; giao thông nội khu chủ yếu đi bộ và xe đạp; kết nối giao thông với nhà ga bằng xe buýt hoặc xe cá nhân nhẹ (xe đạp, xe điện.); giao thông đối ngoại chủ yếu vẫn là đường sắt đô thị.

Thứ ba, mô hình đô thị tập trung tại vùng phụ cận các nút giao thông của đường Vành đai 3: Là mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD) được xác định tại Nghị quyết số 98. Đối với mô hình này sẽ hình thành các khu dân cư tập trung, khu chức năng đô thị, các khu công nghiệp, logistics... phát huy tối đa năng lực khai thác giao thông và hạ tầng kỹ thuật của đường Vành đai 3 và các trục giao thông chính kết nối với đường Vành đai 3. Phát triển đô thị trung-cao tầng quanh lõi trung tâm, sử dụng đất hỗn hợp khu ở và dịch vụ xã hội; giao thông nội khu chủ yếu xe đạp, xe điện; giao thông đối ngoại chủ yếu kết nối đường nhánh và giao thông công cộng.

TP.HCM xác định 2 giai đoạn triển khai TOD. Trong đó, giai đoạn 2024 - 2025 sẽ thí điểm 9 vị trí xung quanh tuyến Metro số 1, số 2 và đường vành đai 3. Cụ thể, Metro số 1: Khu vực quanh ga Phước Long (khu Trường Thọ, TP Thủ Đức), diện tích hơn 160ha. Metro số 2: Ba vị trí gồm Ô phố I/82a, Tây Thạnh (26,65ha); Trung tâm Triển lãm và Trung tâm Thể dục thể thao quận Tân Bình (5,1ha); khu C30 gần ga Lê Thị Riêng (40,9ha). Đường Vành đai 3: Các khu đất lớn như Nông trường Dừa (152,6ha) và khu đất Long Bình (29ha) ở TP Thủ Đức. Khu số 8 rộng 198,4ha ở Tân Hiệp, khu số 6 rộng 389,3ha tại Xuân Thới Thượng và khu 104,9ha ở Xuân Thới Sơn (huyện Hóc Môn).

Giai đoạn này, thành phố sẽ hoàn tất xác định ranh giới, quy hoạch và tình trạng pháp lý từng khu đất từ quý IV/2024 đến quý I/2025. Sau đó, công tác điều chỉnh quy hoạch sẽ được triển khai trong năm 2025, với thủ tục lựa chọn nhà đầu tư dự kiến hoàn tất vào cuối năm 2025.

Giai đoạn 2026 - 2028 sẽ tiếp tục triển khai các khu vực TOD bổ sung, đặc biệt tại hai vị trí là khu 290,2ha tại xã Tân Hiệp (Hóc Môn) dọc Vành đai 3 và khu vực xung quanh ga Tân Kiên, huyện Bình Chánh (314ha) thuộc Metro số 3 nối dài và tuyến đường sắt TPHCM - Cần Thơ. Theo kế hoạch, trong quý II và III năm 2025 sẽ xác định ranh giới, quy hoạch và tính pháp lý của đất đai. Sau đó, quy hoạch sẽ được điều chỉnh trong quý II - IV/2025, thủ tục lựa chọn nhà đầu tư hoàn tất vào đầu năm 2026.

Thanh Minh