Tranh cãi về đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với xe bán tải

Đề xuất tăng mạnh thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với xe bán tải đang gây ra nhiều tranh luận. Trong khi cơ quan quản lý cho rằng việc điều chỉnh thuế nhằm đảm bảo công bằng giữa các dòng xe, nhiều doanh nghiệp và người tiêu dùng lại lo ngại tác động tiêu cực đến thị trường ô tô và kinh tế cá nhân.

Lo ngại tăng giá bán

Tại Dự thảo Luật Thuế TTĐB (sửa đổi), Bộ Tài chính đề xuất thuế suất đối với xe bán tải sẽ tăng từ mức 15%, 20%, 25% lên 30%, 36% và 54% tùy theo dung tích động cơ. Điều này đồng nghĩa với việc giá xe có thể tăng mạnh.

Ví dụ, một mẫu xe bán tải có dung tích động cơ 2.0L, giá khoảng 450 triệu đồng, hiện đang chịu mức thuế TTĐB 15%, tương đương 70 triệu đồng. Nếu thuế suất tăng lên 30%, số tiền thuế sẽ tăng gấp đôi, đẩy giá xe lên khoảng 720 triệu đồng sau khi cộng các loại thuế, phí khác. Điều này không chỉ khiến người tiêu dùng chịu thiệt mà còn có thể khiến doanh số xe bán tải giảm mạnh.

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã đóng góp ý kiến vào dự thảo Luật Thuế TTĐB (sửa đổi) và cho rằng đề xuất tăng thuế đối với xe bán tải cabin kép chưa thực sự phù hợp với bối cảnh thị trường ô tô hiện nay. Loại xe này chủ yếu phục vụ vận tải hàng hóa, hoạt động kinh doanh vừa và nhỏ, cũng như công vụ của cơ quan chức năng, đặc biệt tại các khu vực ngoài đô thị.

Tăng thuế TTĐB sẽ khiến giá xe bán tải tăng. Ảnh: QH

Theo phân tích định lượng, việc tăng thuế có thể dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực, bao gồm: giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 7.700 tỉ đồng trong giai đoạn 2024-2030, sụt giảm đáng kể lượng tiêu thụ xe (giảm 36%), gây khó khăn cho các doanh nghiệp đã và đang đầu tư mở rộng sản xuất.

Chủ một đại lý ô tô trên đường Quốc lộ 13, TP.HCM bày tỏ lo ngại rằng nếu thuế TTĐB tăng, khách hàng sẽ cân nhắc chuyển sang các dòng xe khác có mức thuế thấp hơn hoặc tìm mua xe cũ để tiết kiệm chi phí. "Như vậy, nếu áp dụng mức đánh thuế tiêu thụ đặc biệt như đề xuất của Bộ Tài chính đối với các mẫu xe bán tải, giá bán các dòng xe này sẽ tăng" - đại lý này chia sẻ.

Trong khi đó, người dùng như anh Đức Anh (TP.HCM) cho biết, xe bán tải vừa chở người vừa chở hàng, phục vụ tốt cho các cá nhân, hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Nếu giá xe tăng mạnh, nhiều người sẽ gặp khó khăn trong việc sở hữu phương tiện phục vụ công việc.

Tranh luận trái chiều

Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) góp ý rằng xe bán tải chở hàng cabin kép có đặc điểm kết hợp giữa xe chở người và xe tải, với thiết kế gầm cao, khả năng chịu tải tốt, tính đa dụng cao và phù hợp với nhiều loại địa hình đặc biệt là các khu vực hiểm trở khó tiếp cận.

Theo thống kê của Hiệp hội Các nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA), nhóm người sử dụng xe bán tải chở hàng cabin kép được phân bổ như sau: 70% ở các tỉnh, thành phố ngoài Hà Nội và TP.HCM, 30% tại Hà Nội và TP.HCM. Trong đó, 36% lượng xe được các cơ quan, doanh nghiệp sử dụng, còn 64% thuộc sở hữu cá nhân, chủ yếu phục vụ vận tải và kinh doanh thương mại quy mô vừa và nhỏ.

Dựa trên thực tế sử dụng của đối tượng tiêu dùng và tham khảo kinh nghiệm từ các nước trong khu vực, VTCA kiến nghị giữ nguyên mức thuế suất tiêu thụ đặc biệt đối với xe bán tải chở hàng cabin kép như quy định tại Luật hiện hành, duy trì sự ổn định thị trường.

Hai quan điểm trái chiều về đề xuất tăng thuế TTĐB với xe bán tải. Ảnh: Thy Nhung

Tuy nhiên, một số chuyên gia lại ủng hộ việc tăng thuế, cho rằng xe bán tải tiêu hao nhiên liệu cao hơn so với xe du lịch thông thường, gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường. Ông Huỳnh Minh Châu, một chuyên gia trong lĩnh vực xe nhận định: Việc tăng thuế có thể giúp hạn chế phương tiện cá nhân, thúc đẩy chuyển đổi sang các phương tiện thân thiện hơn với môi trường.

“Theo tôi, để chủ động chuyển hướng kinh doanh theo xu hướng chuyển đổi xanh, góp phần hưởng ứng sự kêu gọi của thế giới nói chung và của Việt Nam nói riêng, tôi đồng tình với quan điểm tăng thuế TTĐB. Các đối tượng trên tham gia giao thông nhiều và là một nhân tố gây ô nhiễm, nên đánh thuế đối tượng đó là hợp lý” – ông Châu cho hay.

Theo ông Châu, thời điểm tăng thuế chắc chắn sẽ có nhiều dư luận trái chiều cho rằng chưa phù hợp, nhưng nếu không làm quyết liệt thì quá trình chuyển đổi xanh sẽ chậm chạp. "Người dân cho rằng thời điểm này chưa phù hợp thì đến bao giờ mới phù hợp? Nhà nước đưa ra quy định này là hướng đến mục tiêu chung. Chính vì sự chậm trễ nên tốc độ chuyển đổi hiện tại rất chậm, và việc đánh thuế này cũng nhằm hạn chế phương tiện cá nhân để bảo vệ môi trường" – ông Châu chia sẻ thêm.

Bà Nguyễn Thị Hiền, Giám đốc Hệ thống đại lý Hiền Toyota (TP.HCM), cho rằng xe bán tải hiện nay di chuyển trong các đô thị lớn giống như ô tô con dù có chở thêm hàng. Vì vậy, theo bà Hiền, mức tăng thuế tiêu thụ đặc biệt lên 30-54% cũng phù hợp, thấp hơn ô tô con. Hơn nữa, phân khúc xe bán tải chỉ đáp ứng nhu cầu một bộ phận khách hàng, là một trong nhiều mẫu xe của các hãng nên sẽ không ảnh hưởng nhiều đến thị trường ô tô chung.

Dù đang kinh doanh một mẫu xe bán tải, một doanh nghiệp vẫn ủng hộ việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt này. Hiện nay, xe bán tải chủ yếu nhập khẩu từ Thái Lan về Việt Nam, thuế nhập khẩu phần lớn 0% vì đáp ứng tỉ lệ nội địa hóa ASEAN 40%, rồi thuế tiêu thụ đặc biệt, phí trước bạ đều thấp hơn ô tô con, trong khi được sử dụng như ô tô con.

Thị trường xe bán tải Việt Nam vẫn tích cực

Theo số liệu từ Hiệp hội Các nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA), năm 2024, thị trường xe bán tải tại Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể, với tổng doanh số đạt 23.163 xe, tăng 13% so với năm 2023. Đây là tín hiệu tích cực cho phân khúc xe bán tải, bất chấp những biến động của nền kinh tế.

THY NHUNG - QUANG HUY