Triển khai dự án đường sắt tốc độ cao: Không 'vừa làm, vừa chờ'

Không “vừa làm, vừa chờ”

Tại phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo Xây dựng, thực hiện Đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các dự án đường sắt quan trọng quốc gia diễn ra sáng 26/12, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, mục tiêu của Dự án không chỉ xây dựng được một tuyến đường sắt tốc độ cao, mà còn phát triển ngành công nghiệp đường sắt tốc độ cao, đủ năng lực thi công, quản lý, vận hành, khai thác… Vì vậy, kế hoạch thực hiện Dự án phải phải rõ việc, rõ người, rõ bước đi khoa học, bài bản, đồng bộ, toàn diện, không “vừa làm, vừa chờ”.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị Bộ Giao thông vận tải (GTVT) xem xét sửa đổi Luật Đường sắt, theo đó, tính toán kỹ lưỡng, đưa vào hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan đến đường sắt tốc độ cao, bao gồm tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến công nghệ, thiết bị vận hành, điều hành, quản lý thông tin, vấn đề an toàn xây dựng, có chế chính sách đặc thù để làm được đường sắt cao tốc.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo Xây dựng, thực hiện đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam và các dự án đường sắt quan trọng quốc gia.

Đồng thời, cần có những cơ chế, chính sách để lựa chọn “trúng, đúng” tổ chức, đơn vị tư vấn quốc tế uy tín, kinh nghiệm, năng lực hàng đầu thế giới tham gia từ khâu thiết kế tổng thể, đến thẩm định, đánh giá, giám sát, quá trình lập quy hoạch, lựa chọn hướng tuyến, xây dựng nội dung các gói thầu, tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư; đồng thời các đơn vị tư vấn của Việt Nam có thể tham gia, học hỏi, nâng cao năng lực.

“Quá trình xây dựng, điều chỉnh quy hoạch, lựa chọn hướng tuyến, thiết kế kỹ thuật tổng thể dự án đầu tư đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam phải dựa trên tiêu chuẩn, quy chuẩn, và năng lực của tổ chức, chuyên gia tư vấn, thẩm định. Về phát triển công nghiệp đường sắt trong nước, Bộ GTVT, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng Bộ KH&ĐT phối hợp xây dựng tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp của Việt Nam để tham gia cung cấp sản phẩm, dịch vụ phục vụ dự án, “xác định rõ Việt Nam sẽ làm chủ những khâu nào, nhập khẩu những trang thiết bị gì”, phát triển sản xuất lưỡng dụng, đa mục đích. Việc lựa chọn nhà thầu, các doanh nghiệp Việt Nam cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho dự án phải có sự tham gia của tư vấn”, Phó Thủ tướng nói.

Trên cơ sở thiết kế kỹ thuật tổng thể, Phó Thủ tướng cũng đề nghị Bộ GTVT phối hợp với các bộ, ngành, địa phương để xác định những đầu việc cần làm như xác định chỉ tiêu sử dụng đất, thực hiện giải phóng mặt bằng, điều chỉnh quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết để tạo quỹ đất phát triển đo thị, nông thôn theo hướng tuyến giao thông (TOD), xác định tổng vốn và phương án huy động (ngân sách, trái phiếu, ODA, đất đai) để thực hiện dự án…

Bộ GTVT cần thành lập các tổ công tác có sự tham gia của bộ, ngành liên quan, đơn vị tư vấn, chuyên gia hàng đầu trong trong từng nội dung cụ thể: Lựa chọn nhà thầu, đào tạo nhân lực, đất đai, vốn, mô hình ban quản lý dự án…Trong đó, đánh giá toàn bộ nhu cầu nhân lực cần đào tạo, đào tạo lại, trình độ… để triển khai dự án, cũng như phát triển ngành công nghiệp đường sắt; phối hợp Bộ GD-ĐT triển khai đào tạo tại các trường đại học trong nước và hợp tác đào tạo quốc tế đối với những đối tác công nghệ được lựa chọn.

Với Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu có phương án tái cơ cấu, kiện toàn tổ chức bộ máy để tham gia vào quá trình triển khai xây dựng dự án cho đến tiếp nhận quản lý, khai thác, vận hành sau khi dự án hoàn thành.

Về bảo đảm an toàn thông tin, dữ liệu vận hành, khai thác, xử lý sự cố… Phó Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu phải học hỏi, tiếp nhận và làm chủ hoàn toàn: “Kế hoạch phải rõ sản phẩm, rõ tiến độ, rõ người thực hiện, rõ trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, chủ đầu tư, nhà thầu, xuyên suốt dự án từ Bắc đến Nam, phân chia từng loại công việc (công trình, phi công trình)”.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu triển khai dự án đường sắt tốc độ cao: Không “vừa làm, vừa chờ”.

Khởi công vào tháng 12/2027

Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy cho biết, sau khi Quốc hội thông quan chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Bộ đã xây dựng kế hoạch tổng thể triển khai dự án bao gồm: Lựa chọn tư vấn; lập, thẩm định, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi; đấu thầu các gói thầu thi công xây dựng… Dự kiến, dự án sẽ khởi công vào tháng 12/2027.

Theo đó, Bộ GTVT đang xây dựng, lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Chính phủ xác định, quy định cụ thể các mốc tiến độ chính của Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; thẩm quyền, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương; xây dựng một số chính đặc thù, đặc biệt đối với dự án.

Lãnh đạo Bộ Tài chính, Bộ KH&ĐT, Bộ TN&MT cũng nêu một số vấn đề đặt ra trong trong kế hoạch thực hiện dự án như: Đầu ra ổn định khi phát triển công nghiệp cơ khí chế tạo đường sắt; phương án huy động các nguồn vốn cho dự án; sớm ban hành kế hoạch, chỉ tiêu sử dụng đất, định hướng phát triển quỹ đất đô thị theo hướng tuyến giao thông (TOD) cơ chế chính sách thực hiện dự án; ứng dụng, chuyển giao tiến tới làm chủ công nghệ; định hướng xây dựng hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia…

Một số số ý kiến cho rằng kế hoạch phải làm rõ hơn các nhiệm vụ liên quan đến phát triển công nghiệp đường sắt, các ngành công nghiệp phụ trợ trong nước. Trong đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh, việc lựa chọn tư vấn thiết kế, giám sát, thẩm định rất quan trọng. “Đây phải là những tổ chức có kinh nghiệm, năng lực, chuyên môn hàng đầu thế giới”, Bộ trưởng nói.

Lê Hoàng/VOV.VN