Trung Quốc ngừng mua máy bay Boeing?

Ngay sau thông tin trên, cổ phiếu của Boeing giảm 1% trong phiên giao dịch buổi sáng, khiến giới đầu tư không khỏi lo ngại về hậu quả sâu rộng của động thái này. Dù phía chính phủ Trung Quốc, Boeing và Nhà Trắng chưa có phản hồi chính thức với báo chí, nhưng Tổng thống Donald Trump đã xác nhận trên mạng xã hội rằng Trung Quốc "vừa phá vỡ thỏa thuận lớn với Boeing", và tuyên bố họ "sẽ không tiếp nhận những máy bay đã được cam kết". Đây được xem là hành động trả đũa trực tiếp cho chính sách áp thuế cao của chính quyền Trump đối với hàng hóa Trung Quốc – với mức thuế lên tới 145% trên nhiều mặt hàng.

Boeing - biểu tượng xuất khẩu Mỹ bị giáng đòn nặng nề

Không chỉ là nhà sản xuất máy bay thương mại hàng đầu, Boeing còn được xem là biểu tượng xuất khẩu của nền kinh tế Mỹ. Công ty này đóng góp khoảng 79 tỷ USD vào GDP quốc gia và tạo ra tới 1,6 triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp. Đặc biệt, gần hai phần ba số máy bay mà Boeing sản xuất được xuất khẩu ra nước ngoài – trong đó thị trường Trung Quốc chiếm tỷ trọng đáng kể.

Do tất cả máy bay của Boeing đều được lắp ráp tại các nhà máy ở Mỹ, nên việc bị loại khỏi thị trường Trung Quốc khiến công ty gặp bất lợi lớn trong bối cảnh toàn cầu hóa sản xuất hiện nay. Từ năm 2019 đến nay, Boeing gần như bị "đóng cửa" tại thị trường Trung Quốc – quốc gia có nhu cầu máy bay lớn nhất thế giới. Nếu trước năm 2018, Boeing từng nhận được hơn 120 đơn hàng từ các hãng hàng không Trung Quốc, thì 6 năm qua, con số đó chỉ là 28 – chủ yếu là máy bay chở hàng hoặc đơn hàng từ các công ty thuê máy bay có trụ sở tại Trung Quốc nhưng phục vụ khách hàng nước ngoài.

Tác động sâu rộng đến kinh tế Mỹ

Việc Trung Quốc ngừng nhận máy bay từ Boeing không chỉ ảnh hưởng đến một doanh nghiệp riêng lẻ, mà còn tạo ra hiệu ứng lan rộng trong toàn bộ nền kinh tế Mỹ. Các chuyên gia nhận định rằng, động thái này sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất, thương mại và lao động của Mỹ. Những ngành nghề phụ trợ liên quan đến sản xuất máy bay như thép, điện tử hàng không, công nghệ phần mềm… sẽ chịu tác động dây chuyền.

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung hiện đã vượt khỏi phạm vi thuế quan thuần túy. Những căng thẳng leo thang và các biện pháp trả đũa giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đang gây xáo trộn lớn trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong khi Tổng thống Trump tiếp tục chính sách cứng rắn nhằm giảm thâm hụt thương mại, giới quan sát lo ngại rằng phương thức "ăn miếng trả miếng" này sẽ khiến các doanh nghiệp Mỹ – đặc biệt là những doanh nghiệp có tỷ trọng xuất khẩu cao như Boeing – trở thành nạn nhân đầu tiên.

C919, ARJ21 của Trung Quốc thực hiện màn trình diễn đội hình máy bay kép đầu tiên.

Trung Quốc và bài toán tự chủ ngành hàng không

Trong bối cảnh quan hệ thương mại căng thẳng, Trung Quốc cũng có những bước đi chủ động như đẩy mạnh đầu tư vào hãng sản xuất máy bay nội địa COMAC với mẫu máy bay C919. COMAC được xem là lời đáp trả chiến lược và lâu dài của Trung Quốc nhằm giảm phụ thuộc vào công nghệ phương Tây.

Về phía Boeing, công ty này đang vật lộn để phục hồi sau chuỗi khủng hoảng kéo dài từ năm 2019 đến nay, bao gồm cả bê bối kỹ thuật, dịch COVID-19 và sự sụt giảm đơn hàng nghiêm trọng. Trong vòng 6 năm qua, Boeing đã thua lỗ tổng cộng 51 tỷ USD từ hoạt động kinh doanh – một con số cho thấy mức độ tổn thất sâu sắc của một “gã khổng lồ” từng dẫn đầu thế giới.

Máy bay phản lực C909 do Trung Quốc sản xuất đã thâm nhập thị trường Lào.

Việc Trung Quốc ngừng tiếp nhận máy bay từ Boeing là một dấu mốc nghiêm trọng trong căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, không chỉ dừng lại ở những con số thuế quan mà chạm tới điểm mấu chốt của chuỗi cung ứng và các ngành công nghiệp then chốt của Mỹ. Nếu không sớm có sự xuống thang và thương lượng, cả hai nền kinh tế – và cả nền kinh tế toàn cầu – sẽ tiếp tục phải trả giá bằng sự bất ổn và tổn thất lâu dài.

Trong khi chờ đợi những bước đi tiếp theo từ cả hai phía, Boeing đứng trước bài toán sống còn: làm sao để không chỉ phục hồi hoạt động kinh doanh, mà còn giữ được vị thế trên thị trường quốc tế trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt và chính trị hóa sâu sắc.

Hiền Thảo