Trường THPT Điềm Thụy tích cực triển khai công tác phòng, chống tác hại thuốc lá học đường

Ông Lương Văn Huy, Hiệu trưởng Trường THPT Điềm Thụy

Phóng viên Báo Phụ nữ Việt Nam đã có cuộc trao đổi với ông Lương Văn Huy - Hiệu trưởng Trường THPT Điềm Thụy - về vấn đề này.

PV: Thưa ông, hiện nay, thuốc lá điện tử đang trở thành trào lưu trong giới trẻ. Ông nhìn nhận thế nào về nguy cơ này đối với môi trường học đường?

Ông Lương Văn Huy: Thực tế cho thấy, thuốc lá điện tử đang trở thành mối lo của ngành giáo dục. Nhiều em học sinh bị cuốn theo bởi sự tò mò, thích thể hiện, nghĩ rằng thuốc lá điện tử “nhẹ”, “không độc hại như thuốc lá truyền thống”. Tuy nhiên, qua các tài liệu nghiên cứu và từ phía ngành y tế, thuốc lá điện tử chứa nicotine và nhiều hóa chất gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp, tim mạch và đặc biệt là sự phát triển não bộ ở lứa tuổi vị thành niên.

Khi học sinh sử dụng thuốc lá điện tử, thường đi kèm sự tò mò, muốn thể hiện bản thân cho các bạn thấy. Nguy hiểm hơn khi có em mang thuốc lá điện tử vào trường, rủ rê bạn bè thử, tạo nên hiệu ứng lây lan và khó kiểm soát trong lớp học, trường học.

Tại THPT Điềm Thụy, dù chưa ghi nhận tình trạng học sinh sử dụng trong trường học, nhưng chúng tôi xác định đây là vấn đề cần phải hành động sớm, hành động mạnh, phòng còn hơn chữa, không để các em sa vào nguy cơ tiêu cực từ thuốc lá điện tử.

PV: Được biết trường đã triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền trong năm học 2025–2026. Ông có thể chia sẻ rõ hơn?

Ông Lương Văn Huy: Ngay từ đầu năm học, nhà trường đã triển khai các kế hoạch theo công văn chỉ đạo từ Bộ GDĐT; UBND tỉnh Thái Nguyên; Sở GDĐT về phòng chống tác hại của thuốc lá trong ngành giáo dục năm học 2025- 2026. Chúng tôi đã chỉ đạo Đoàn trường triển khai 35/35 chi đoàn tổ chức hoạt động “Tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong trường học năm học 2025–2026”.

Trường THPT Điềm Thụy thường xuyên tổ chức tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá cho học sinh

Buổi tuyên truyền được thực hiện theo hình thức sinh động, kết hợp thuyết trình, xem video minh họa, giao lưu hỏi đáp. Chúng tôi không muốn học sinh chỉ nghe thụ động, mà phải tham gia, trao đổi, đặt câu hỏi. Nội dung buổi tuyên truyền tập trung vào ba mục tiêu: Nâng cao nhận thức của học sinh về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; Giúp học sinh nhận diện yếu tố nguy cơ, từ đó hình thành thái độ kiên quyết nói “không”; Xây dựng môi trường học đường lành mạnh, không khói thuốc.

Sau chương trình, 100% học sinh ký cam kết “Không tàng trữ, vận chuyển, buôn bán, sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trong trường học”. Đây là một bước chuyển biến rõ rệt về nhận thức và trách nhiệm của học sinh.

PV: Bên cạnh tuyên truyền, nhà trường đã áp dụng những giải pháp nào để phòng ngừa và giám sát hiệu quả?

Ông Lương Văn Huy: Công tác tuyên truyền là trọng tâm, nhưng giám sát và phối hợp là điều kiện đảm bảo. Nhà trường phối hợp chặt chẽ với Công an xã, trạm y tế tổ chức nói chuyện chuyên đề về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Các nội dung này không chỉ xuất hiện trong giờ sinh hoạt dưới cờ, mà còn được thể hiện dưới nhiều hình thức như video, tiểu phẩm, câu chuyện thực tế… để các em dễ tiếp nhận.

Song song với đó, chúng tôi thực hiện các biện pháp giám sát: Giáo viên chủ nhiệm theo dõi sát tình hình lớp, kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường; Khi phát hiện học sinh có dấu hiệu sử dụng thuốc lá điện tử, giáo viên lập tức nhắc nhở và thông báo tới phụ huynh, yêu cầu phối hợp; Nhà trường có hòm thư góp ý “Điều em muốn nói” cũng là nơi tiếp nhận các thông tin từ phía học sinh cung cấp để kịp thời nắm bắt, ngăn chặn các học sinh vi phạm. Cùng với đó, chúng tôi triển khai mô hình “Trường học không khói thuốc” đồng bộ và nhất quán: từ cổng trường, hành lang, nhà vệ sinh đến thư viện, nhà để xe đều có pano, khẩu hiệu “Cấm hút thuốc”.

Các em học sinh Trường THPT Điềm Thụy tự tin biết cách phòng tránh tác hại thuốc lá

Quan điểm của chúng tôi là: đã cam kết thì phải làm thật, tránh tình trạng tuyên truyền rầm rộ nhưng giám sát lỏng lẻo. Thời gian tới, nhà trường tăng cường tuyên truyền, giáo dục kỹ năng nhận thức và tự bảo vệ bản thân cho học sinh.

Kết hợp với phụ huynh và chính quyền địa phương để kiểm soát, phát hiện sớm các trường hợp vi phạm. Quan trọng hơn, cần xây dựng văn hóa học đường tích cực, nơi học sinh cảm thấy được tôn trọng, yêu thương và có môi trường lành mạnh để phát triển.

PV: Nhiều người cho rằng phương pháp tuyên truyền về phòng, chống tác hại của thuốc lá chưa có nhiều đổi mới, dễ gây nhàm chán, trường THPT Điềm Thụy đã đổi mới và thu hút học sinh?

Ông Lương Văn Huy: Chúng tôi xác định rõ: nếu tuyên truyền mà học sinh ngồi nghe và… đếm phút, thì hiệu quả gần như bằng 0. Vì vậy, nhà trường đưa các hoạt động một cách sáng tạo, tương tác nhiều hơn.

Một trong những điểm nhấn là nhà trường tổ chức các buổi ngoại khóa như: “Phòng chống tác hại của thuốc lá”; “Tìm hiểu Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá”… Thông qua các buổi ngoại khóa học sinh được tìm hiểu và thể hiện sự hiểu biết dưới nhiều hình thức: đóng tiểu phẩm; hùng biện; thuyết trình kèm slide hoặc infographic.

Nhiều tiểu phẩm do chính các em xây dựng từ tình huống đời thực: bị rủ rê thử thuốc lá điện tử, cách từ chối khi bạn bè dụ dỗ… Các em vừa được học kỹ năng ứng xử, vừa truyền thông điệp “Thuốc lá có hại cho sức khỏe, hãy tránh xa ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.”

Ngoài ra, nhà trường còn phát động cuộc thi viết, thi vẽ tranh cổ động về chủ đề “Không khói thuốc”. Những sản phẩm xuất sắc được trưng bày tại sân khấu, trong khuôn viên trường; dán tại bảng tin, phát trên loa phát thanh nội bộ. Khi học sinh tự làm, tự nói, tự lan tỏa, hiệu quả sẽ mạnh mẽ hơn bất kỳ bài giảng lý thuyết nào.

PV: Việc ký cam kết không chỉ áp dụng đối với học sinh, mà cán bộ và giáo viên cũng tham gia?

Ông Lương Văn Huy: Chúng tôi quan niệm: giáo dục bằng hành động quan trọng hơn giáo dục bằng lời nói. Do đó, không chỉ học sinh, 100% cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường cũng ký cam kết không hút thuốc trong khuôn viên trường.

Thầy cô phải là tấm gương. Học sinh rất nhạy cảm, nếu thầy cô hút thuốc, mọi tuyên truyền chỉ là hình thức. Nhờ sự đồng thuận này, môi trường học đường trở nên văn minh, trong lành hơn.

PV: Kết quả bước đầu của nhà trường như thế nào sau thời gian triển khai mô hình?

Ông Lương Văn Huy: Kết quả bước đầu rất tích cực: Hơn 90% học sinh nắm được kiến thức cơ bản về tác hại của thuốc lá và thuốc lá điện tử; 100% học sinh ký cam kết không sử dụng thuốc lá trong trường học; Năm học vừa qua, không có trường hợp học sinh vi phạm.

Quan trọng hơn, chúng tôi thấy học sinh chủ động nhắc nhở nhau, tự tạo môi trường không khói thuốc trong lớp học và trên sân trường. Khi học sinh tự giác, mọi quy định sẽ trở nên bền vững.

PV: Bên cạnh kết quả đạt được, nhà trường còn gặp khó khăn gì trong quá trình triển khai?

Ông Lương Văn Huy: Khó khăn lớn nhất là sự tác động từ môi trường bên ngoài. Một số em có người thân hút thuốc tại nhà, hoặc bị bạn bè rủ rê. Thuốc lá điện tử được ngụy trang dưới dạng bút, USB, khiến việc phát hiện khó hơn.

Ngoài ra, kinh phí để tổ chức sân chơi truyền thông, diễn đàn, hoạt động ngoại khóa còn hạn chế, đôi khi khiến quy mô chương trình chưa được như mong muốn. Tuy nhiên, chúng tôi xác định đây là quá trình lâu dài và kiên trì.

PV: Theo ông, phụ huynh đóng vai trò như thế nào trong công tác phòng, chống tác hại thuốc lá học đường?

Ông Lương Văn Huy: Theo tôi, phụ huynh giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc ngăn chặn và hạn chế tình trạng học sinh sử dụng thuốc lá điện tử. Bởi lẽ, gia đình chính là môi trường giáo dục đầu tiên và có ảnh hưởng sâu sắc nhất đến nhận thức, hành vi của mỗi học sinh. Nếu cha mẹ quan tâm, gần gũi, trò chuyện thường xuyên, họ có thể nhận ra dấu hiệu bất thường sớm và can thiệp kịp thời.

Chúng tôi mong phụ huynh: Nêu gương bằng lối sống lành mạnh; Quan tâm, trò chuyện với con về tác hại của thuốc lá; Phối hợp chặt chẽ với GVCN và nhà trường khi có dấu hiệu nghi ngờ.

Sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường giúp hình thành mạng lưới giám sát và hỗ trợ học sinh toàn diện. Khi phụ huynh hiểu rõ quy định của trường, cùng tham gia tuyên truyền và quản lý con tại nhà, hiệu quả giáo dục sẽ cao hơn rất nhiều. Chúng tôi cho rằng, nếu gia đình, nhà trường, xã hội cùng chung tay, thông điệp “Nói không với thuốc lá” sẽ lan tỏa mạnh mẽ hơn.

PV: Ông có thể gửi một thông điệp tới học sinh và các bậc phụ huynh.

Ông Lương Văn Huy: Hãy chọn cho mình lối sống lành mạnh, tự tin nói “không” với thuốc lá điện tử. Bởi mỗi lựa chọn đúng đắn hôm nay sẽ mở ra một tương lai tốt đẹp mai sau. Nhà trường luôn tin tưởng, yêu thương và đồng hành cùng các em trên con đường trưởng thành

Trường học phải là nơi trong lành nhất, an toàn nhất đối với học sinh. Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực để giữ vững môi trường “Không khói thuốc - Không nguy cơ - Không thỏa hiệp với thuốc lá điện tử.”

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Hoàng Sa (thực hiện)