TS. Hoàng Dương Tùng: Thí điểm đấu giá tín chỉ carbon là cần thiết

Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN-PTNT) đã có báo cáo gửi Chính phủ về tình hình triển khai Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ và đề xuất chuyển nhượng lượng giảm phát thải khí nhà kính còn dư thuộc giai đoạn 2018-2019.

Cụ thể, Sau khi chuyển nhượng 10,3 triệu tấn carbon theo Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung bộ ERPA đã ký, lượng giảm phát thải giai đoạn 2018 - 2019 của Việt Nam còn dư 5,91 triệu tấn carbon. Trong số 5,9 triệu tấn carbon còn dư, Bộ NN-PTNT muốn chuyển nhượng 1 triệu tấn cho Ngân hàng Thế giới, số còn lại có thể thí điểm đấu giá thông qua các sàn giao dịch quốc tế.

TS. Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường.

Trao đổi với Tạp chí điện tử Kinh tế Môi trường về vấn đề này, TS. Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường đánh giá, việc thí điểm đấu giá lượng giảm phát thải khí nhà kính thông qua các sàn giao dịch quốc tế là cần thiết đối với Việt Nam trong bối cảnh hiện tại.

Theo ông Tùng, hiện nay Việt Nam chưa có sàn giao dịch tín chỉ carbon, chưa có khung pháp lý, cơ chế rõ ràng cho thị trường carbon. Tuy nhiên, trong tương lai việc xây dựng thị trường tín chỉ carbon, tài chính xanh là xu thế tất yếu, để tăng năng lực cạnh tranh cấp độ toàn cầu.

Năm 2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon. Trong đó, quy định chi tiết một số điều về tổ chức và phát triển thị trường carbon.

Theo lộ trình, đến hết năm 2027 sẽ thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon. Xây dựng quy định quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon; xây dựng quy chế vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon;

Triển khai thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong các lĩnh vực tiềm năng và hướng dẫn thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước và quốc tế phù hợp với quy định của pháp luật và điều ước quốc tế; Triển khai các hoạt động tăng cường năng lực, nâng cao nhận thức về phát triển thị trường carbon.

Đến năm 2028, có thể tổ chức vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon chính thức, đồng thời đưa ra quy định cụ thể cho các hoạt động kết nối, trao đổi tín chỉ carbon trong nước với thị trường carbon khu vực và thế giới.

"Rõ ràng, việc thí điểm đấu giá lượng giảm phát thải khí nhà kính thông qua các sàn giao dịch quốc tế sẽ là cơ hội để chúng ta học hỏi thêm kinh nghiệm từ quốc tế. Trên cơ sở đó, xây dựng lộ trình, kế hoạch cụ thể, sẵn sàng chuẩn bị những thủ tục cần thiết, hướng tới tổ chức vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon chính thức vào năm 2028.

Bên cạnh đó, khi đấu giá thành công lượng giảm phát thải khí nhà kính, chúng ta sẽ có thêm nguồn thu để phục vụ cho công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, hướng tới nền kinh tế xanh. Điều này có ý nghĩa rất lớn, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam còn thiếu rất nhiều nguồn lực về tài chính xanh", TS. Hoàng Dương Tùng phân tích.

Theo Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, Việt Nam có rất nhiều tiềm năng để phát triển thị trường carbon. Mô hình tín chỉ carbon sẽ khuyến khích tăng cường trồng và bảo vệ rừng, các doanh nghiệp sẽ hạn chế lượng phát thải trong quá trình sản xuất. Việc xây dựng thị trường carbon sẽ góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính với chi phí thấp, thúc đẩy phát triển công nghệ phát thải thấp.

Ở góc nhìn sâu hơn, TS. Hoàng Dương Tùng cho rằng, để phát triển thị trường carbon trong nước, chúng ta cần xây dựng được cơ sở dữ liệu quốc gia về phát thải khí nhà kính, đặc biệt là dữ liệu của những doanh nghiệp có lượng phát thải lớn. Bên cạnh đó, cần những cơ chế, chính sách cụ thể, linh hoạt, để phát triển thị trường carbon trong tương lai gần.

Tín chỉ carbon là thuật ngữ chung cho tín chỉ có thể kinh doanh hoặc giấy phép đại diện cho 1 tấn carbon dioxide (CO₂) hoặc khối lượng của một khí nhà kính khác tương đương với 1 tấn CO₂. Việc mua bán sự phát thải khí CO₂ hay mua bán carbon trên thị trường được thực hiện thông qua tín chỉ. Thị trường carbon được bắt nguồn từ Nghị định thư Kyoto của Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu, được thông qua vào năm 1997.

Theo Nghị định thư Kyoto, các quốc gia có dư thừa quyền phát thải được bán hoặc mua từ các quốc gia phát thải nhiều hơn hoặc ít hơn mục tiêu cam kết. Từ đó, trên thế giới xuất hiện loại hàng hóa mới là các chứng chỉ giảm/hấp thụ phát thải khí nhà kính. Do carbon là khí nhà kính quy đổi tương đương của mọi khí nhà kính nên các giao dịch được gọi chung là mua bán, trao đổi carbon, hình thành nên thị trường carbon hay thị trường tín chỉ carbon.

Cảnh Nghi