Ung thư ở Việt Nam ngày càng tăng, chuyên gia chỉ ra lý do

Người trẻ đi tầm soát ung thư ngày càng nhiều. Ảnh: AIH.

Theo GS.BS Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch danh dự Hội Ung thư Việt Nam, xu hướng chung của thế giới là số ca ung thư đang ngày càng tăng và trẻ hóa. Việt Nam không nằm ngoài xu hướng này, tuy nhiên việc tầm soát sớm ung thư đã được làm tốt hơn.

Kỹ thuật, máy móc phục vụ cho việc tầm soát đã phát triển rất nhiều, ứng dụng được AI, người dân cũng hiểu rõ hơn tầm quan trọng của việc tầm soát.

Ngày 27/3, tại lễ ra mắt chương trình tầm soát ung thư miễn phí cho 1.000 bệnh nhân của Bệnh viện Quốc tế Mỹ (AIH), GS Nguyễn Chấn Hùng cho biết ung thư phổ biến ở Việt Nam tương đồng với thế giới. Nam giới chịu ảnh hưởng nặng nhất từ ung thư gan, do virus viêm gan B, C mạn tính kết hợp thói quen hút thuốc, uống rượu và ăn thực phẩm độc hại. Các loại ung thư khác như phổi, đại trực tràng, dạ dày và ruột già cũng nằm trong nhóm hàng đầu.

Ở nữ giới, loại ung thư phổ biến nhất là ung thư vú. Tuy nhiên, phụ nữ châu Á có kích thước ngực nhỏ hơn, giúp việc tự khám và siêu âm dễ dàng hơn. Từ đó, việc tầm soát và phát hiện ung thư vú, điều trị đáp ứng tốt hơn. Ngoài ra, nữ giới cũng có thể mắc ung thư phổi, ung thư gan và ung thư tuyến giáp.

"Hầu hết loại ung thư đều có nguyên nhân liên quan đến thói quen sinh hoạt", GS Chấn Hùng nhấn mạnh.

Cùng quan điểm với GS Nguyễn Chấn Hùng, bác sĩ chuyên khoa II Mai Thanh Cúc cho biết ung thư bắt nguồn từ 3 nhóm nguyên nhân chính. Gene di truyền chiếm khoảng 10%, còn lại là tuổi tác, lối sống, môi trường và chất lượng không khí. Bác sĩ Cúc nhấn mạnh ung thư đang trẻ hóa, đặc biệt ung thư vú. Theo thống kê năm 2023, tỷ lệ ung thư vú ở phụ nữ dưới 40 tuổi tăng 5-10%.

Ca ung thư ngày càng tăng và trẻ hóa liên quan đến lối sống ít vận động, ăn thức ăn nhanh, môi trường ô nhiễm và yếu tố gene. Thói quen sống, ăn uống thiếu lành mạnh dẫn đến béo phì - "thủ phạm" liên quan mật thiết với ung thư.

Máy móc được sử dụng trong tầm soát ung thư ngày càng hiện đại, tích hợp AI. Ảnh: AIH.

Ở phụ nữ, cơ thể béo phì khiến estrogen tăng cao, tác động đến sự phân chia tế bào tuyến vú. Nếu estrogen tăng cao liên tục và nhiều, gây tăng sinh tuyến vú, trong quá trình phân chia tế bào dễ xảy ra đột biến gene. Từ đó, người bệnh sẽ tăng nguy cơ mắc ung thư.

Đối với nam giới béo phì, trong mỡ chứa nhiều insulin và chất tăng trưởng giống insulin. Nó tiết ra những chất tác động trực tiếp trong quá trình phát triển tế bào. Đồng thời, người béo phì có hệ sinh thái vi khuẩn ruột bị rối loạn, lúc bình thường nó đóng vai trò có lợi khi tiết ra chất giảm đau và kháng viêm.

Nhưng vi khuẩn rối loạn nhiều sẽ tiết ra những chất độc tố cho quá trình phân chia tế bào, và hệ thống miễn dịch của cơ thể. Điều này cũng làm tăng nguy cơ gây ung thư.

Theo thống kê, năm 2015, tỷ lệ béo phì ở người trưởng thành tại Việt Nam là 15%, năm 2020 tăng lên 25%. Trong năm 2025, con số này được dự kiến tăng lên 28-30%.

"Khuynh hướng tăng tỷ lệ béo phì là một trong những nguyên nhân khiến số ca ung thư tăng", bác sĩ Cúc nói.

Nguyễn Thuận