Vẻ đẹp Quỳnh Sơn - ngôi làng Việt tỏa sáng trên bản đồ du lịch thế giới
Tựa lưng vào dãy núi Bắc Sơn hùng vĩ, nép mình giữa thung lũng xanh mướt của tỉnh Lạng Sơn, làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn được ví như bức tranh thủy mặc sống động.
Vừa qua, ngôi làng nhỏ ấy đã được Tổ chức Du lịch Thế giới Liên Hợp Quốc (UN Tourism) vinh danh là “Làng Du lịch tốt nhất thế giới 2025”, một trong những danh hiệu cao quý nhất dành cho điểm đến nông thôn bền vững toàn cầu. Giải thưởng “Best Tourism Villages” của UN Tourism tôn vinh những cộng đồng tiêu biểu trong bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường và phát triển sinh kế bền vững. Các làng được chọn phải vượt qua hàng loạt tiêu chí nghiêm ngặt về quản trị, sáng tạo và đóng góp cho các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc.
Trong hàng trăm hồ sơ từ khắp thế giới, Quỳnh Sơn nổi bật nhờ mô hình du lịch cộng đồng lấy con người, văn hóa và thiên nhiên làm trung tâm, nơi du khách được sống chậm, trải nghiệm đời sống bản địa và cảm nhận sâu sắc giá trị của sự hài hòa giữa con người với tự nhiên.
Làng Quỳnh Sơn nằm gọn trong thung lũng Bắc Sơn, với hơn 400 ngôi nhà sàn truyền thống của người Tày, tất cả đều hướng về phía Nam, hướng được xem là mang lại may mắn, thịnh vượng. 100% người dân trong làng là người Tày, chủ yếu mang họ Dương, vẫn giữ trọn nét văn hóa, tín ngưỡng và nếp sống lâu đời.
Từ trên cao nhìn xuống, Quỳnh Sơn như tấm thảm xanh điểm xuyết hàng mái ngói âm dương xếp đều tăm tắp, nép bên triền núi. Nhà sàn được dựng bằng gỗ nghiến, lim, đinh, lý, bền vững và ấm cúng. Mỗi ngôi nhà có 3 hoặc 5 gian, bài trí gọn gàng, giản dị mà trang nhã.
Đến Quỳnh Sơn, du khách như được trở lại với những giá trị xưa cũ. Tiếng chày giã cốm hòa trong hương khói lam chiều, những điệu hát Then, tiếng đàn tính vang vọng trong đêm, và nụ cười hiền hậu của người Tày, tất cả tạo nên nhịp sống chậm rãi, dung dị mà sâu lắng.
Thiên nhiên ưu ái cho nơi đây vẻ đẹp nguyên sơ với ruộng bậc thang vàng óng, sông suối uốn lượn quanh chân núi, hang Keeng Tao huyền ảo với dòng suối Mỏ Mắm róc rách chảy qua lòng đá. Từ đỉnh núi Nà Lay cao gần 700m, du khách có thể ngắm bình minh và săn mây, chiêm ngưỡng toàn cảnh thung lũng Bắc Sơn thơ mộng.
Theo định hướng phát triển du lịch xanh của tỉnh Lạng Sơn, Quỳnh Sơn được đầu tư cải thiện hạ tầng song hành cùng bảo vệ môi trường. Hệ thống đường làng, nhà vệ sinh, nguồn nước sạch, khu xử lý rác thải đều đạt chuẩn. Người dân được khuyến khích dùng vật liệu thân thiện, hạn chế nhựa dùng một lần, trồng thêm cây xanh và giữ gìn cảnh quan tự nhiên.
Các homestay trong làng đạt tiêu chuẩn đón khách quốc tế, tiện nghi mà gần gũi. Ẩm thực địa phương là trải nghiệm không thể bỏ qua - từ lợn quay, khâu nhục, bánh chưng Tày đến rượu ngô men lá, tất cả đều mang hương vị miền sơn cước.
Vào ngày 12 và 13 tháng Giêng hằng năm, Lễ hội Lồng Tồng diễn ra sôi động với các trò chơi dân gian như ném còn, đánh đu, gói bánh chưng đen, giã bánh dày lá ngải. Khi đêm xuống, du khách cùng người dân quây quần bên ánh lửa trại, nghe hát Then, múa sạp, kể chuyện cổ… tạo nên kỷ niệm khó quên.
Sức sống của Quỳnh Sơn bắt nguồn từ người dân, những “đại sứ du lịch” thực thụ. Họ cùng tham gia vào mọi hoạt động, từ quy hoạch, đón tiếp, nấu ăn đến hướng dẫn du khách. Chính quyền địa phương tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng phục vụ, an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và ứng xử văn minh.
Các mô hình sinh kế như homestay, thủ công truyền thống, ẩm thực bản địa và trải nghiệm nông nghiệp giúp người dân có thêm thu nhập ổn định. Phụ nữ và thanh niên giữ vai trò chủ đạo trong các hoạt động, góp phần lan tỏa bình đẳng giới và phát triển bao trùm trong cộng đồng miền núi.
Năm 2023, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Lạng Sơn khởi động chiến dịch truyền thông số quy mô lớn, quảng bá hình ảnh Quỳnh Sơn qua video chất lượng cao và sự đồng hành của các KOL, KOC nổi tiếng. Chiến dịch đã tạo tiếng vang, đưa Quỳnh Sơn trở thành điểm đến được tìm kiếm nhiều nhất miền Bắc.
Đến đầu năm 2025, hồ sơ ứng cử gửi UN Tourism được hoàn thiện công phu bằng tiếng Anh với đầy đủ minh chứng, hình ảnh và số liệu. Nhờ sự chuẩn bị chuyên nghiệp, Quỳnh Sơn vượt qua nhiều đối thủ quốc tế để giành danh hiệu danh giá.
Ngay sau khi được vinh danh, chính quyền xã Bắc Sơn và tỉnh Lạng Sơn tiếp tục triển khai kế hoạch quảng bá văn hóa, ẩm thực, con người và triết lý phát triển bền vững ra thế giới, lan tỏa hình ảnh Việt Nam thân thiện, sáng tạo và trách nhiệm với môi trường.n
