Về Long Xuyên thăm di tích quốc gia Bắc Đế Miếu
Giữa trung tâm đô thị Long Xuyên, Miếu Ông Bắc, còn gọi là Bắc Đế Miếu, đã tồn tại hơn một thế kỷ. Đây là nơi thờ Bắc Đế Chơn Võ – vị thần bảo hộ phương Bắc theo tín ngưỡng người Hoa – đồng thời là không gian giao lưu văn hóa, sinh hoạt tâm linh và kết nối cộng đồng người Hoa tại An Giang.
Giữa trung tâm đô thị Long Xuyên, Miếu Ông Bắc, còn gọi là Bắc Đế Miếu, đã tồn tại hơn một thế kỷ. Ảnh: Bảo Phong
Kiến trúc của miếu mang đậm phong cách Hội Quán Trung Hoa, kết hợp với những nét trang trí tương đồng hoa văn đình, chùa Việt Nam. Trên đỉnh cổ lầu, tiền sảnh và chánh điện được bố trí cân đối, trang trí tinh xảo với các họa tiết rồng, phượng, hoa văn truyền thống.
Mặt chính của di tích đặt tượng hai tiên nữ, một cầm chữ nhật, một cầm chữ nguyệt, biểu thị triết lý âm dương phương Đông – một nét riêng biệt của Bắc Đế Miếu.
Bức phù điêu chạm khắc tạo phong thủy truyền thuyết dân gian. Ảnh Bảo Phong
Cổng vào được làm bằng gỗ chắc chắn, kết hợp khối đá vững chãi. Bên trong, lư hương lộ thiên nằm trên trục chính, nơi xưa kia là chỗ nghỉ chân và trò chuyện của các bậc cao niên sau những buổi lễ bái.
Kiến trúc hội quán xây theo dạng chữ “Quốc”, diện tích hơn 400m². Không gian cân đối, hài hòa, biểu trưng cho sự bền vững và gắn kết theo triết lý phong thủy Á Đông.
Tượng thờ Bắc Đế Chơn Võ cao gần 70 cm, khuôn mặt oai nghiêm, đầu đội mão Bình Thiên Đế Vương, chân đạp linh xà, tay cầm đao, biểu trưng cho sức mạnh trừ tà hộ dân. Ảnh Bảo Phong
Nội thất vẫn lưu giữ nhiều cổ vật trên 100 năm tuổi: ba tấm bia đá khắc công đức của các bậc tiền nhân người Hoa, chuông đồng, đỉnh gang, khánh thờ, hoành phi và câu đối cổ. Những hiện vật này gần như nguyên vẹn, thể hiện tay nghề chạm khắc tinh xảo của nghệ nhân Quảng Đông xưa.
Các tấm bia khắc chữ Hán cổ vừa ghi lại lịch sử trùng tu vừa là tư liệu quý cho nghiên cứu Hán Nôm, phản ánh đời sống văn hóa, tín ngưỡng người Hoa. Chuông đồng hàng trăm năm tuổi, với chữ Hán khắc nổi tinh xảo, vẫn vang lên mỗi dịp lễ hội, nối quá khứ với hiện tại.
Bệ kệ tủ cũng được khắc họa, chạm trổ tinh xảo câu chuyện thần thoại về ngôi cổ miếu. Ảnh Bảo Phong
Khánh thờ Bắc Đế được điêu khắc công phu với họa tiết vân phụng, lưỡng long tranh châu, nho văn ẩn trúc và hoa văn chim trĩ – hoa mẫu đơn, hòa quyện trong sắc son thếp vàng rực rỡ.
Hai bên chính điện đặt khánh thờ Quan Thánh Đế Quân và Thiên Hậu Thánh Mẫu – những vị thần được cộng đồng người Hoa tôn kính. Trên hai vách tường còn có hình tượng Bát Tiên được sơn vẽ tinh xảo.
Bia đá cổ được ghi nhớ công đức của những người tạo dựng ngôi cổ Miếu vào thế kỷ XIX. Ảnh Bảo Phong
Hoành phi và liễn đối sơn son thếp vàng, chạm nổi rồng, phụng, mai, trúc… thể hiện sự phồn thịnh và lòng thành kính. Các mảng chạm trổ vẫn giữ nguyên kỹ thuật thủ công truyền thống.
Trải qua hơn một thế kỷ, Bắc Đế Miếu vẫn giữ nguyên hồn xưa. Màu sắc rực rỡ, bố cục cân xứng, toát lên tinh thần lễ nghi và thẩm mỹ của người Hoa miền sông nước.
Bằng di tích xếp hạng di tích quốc gia. Ảnh: Bảo Phong
Hàng năm, cộng đồng người Hoa tổ chức lễ vía Bắc Đế (mùng 3 tháng 3 âm lịch), vía Thiên Hậu (23-3 âm lịch) và vía Quan Công (24-6 âm lịch). Với những giá trị về mỹ thuật, kiến trúc, chùa Ông Bắc được công nhận là di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia vào năm 1987.
