Việt Nam sắp dẫn đầu khu vực về doanh số xe điện

Thị trường xe xanh tại Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc trong khoảng 2 năm trở lại đây. Theo nhận định, đến cuối năm 2024, Việt Nam có thể vươn lên đứng đầu khu vực Đông Nam Á về doanh số xe điện.

Xe điện tiếp tục khẳng định xu thế

Dữ liệu từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho thấy doanh số xe điện hóa (ngoại trừ xe tải và xe buýt) bán mới tăng mạnh giai đoạn từ năm 2020-2023. Tuy nhiên, dữ liệu này chỉ bao gồm xe thuần điện (BEV) và xe hybrid cắm sạc (PHEV), chưa bao gồm hybrid (HEV).

Doanh số bán xe điện năm 2022, 2023.

Các quốc gia, khu vực có doanh số xe điện hóa lớn nhất hiện nay gồm Trung Quốc, châu Âu và Mỹ. Trong đó, Trung Quốc ghi nhận mức tăng doanh số lớn nhất. Năm 2019, quốc gia này chỉ mới bán tổng cộng hơn 1 triệu xe năng lượng mới (BEV và PHEV) thì tới năm 2023, con số này lên tới 8,1 triệu chiếc. Tổng lượng xe BEV và PHEV đang lưu hành tại Trung Quốc hiện nay khoảng 21,9 triệu chiếc (tăng 664% sau 5 năm).

Tại Mỹ, năm 2019, doanh số xe BEV và PHEV tại đây chỉ hơn 300.000 xe nhưng đến năm 2023 đã đạt 1,4 triệu chiếc (sau 5 năm tăng 324%).

Tương tự, nếu năm 2019 tại thị trường châu Âu mới bán được gần 600.000 xe, đến năm 2023, doanh số đạt 3,3 triệu xe (sau 5 năm tăng 482%).

Tại khu vực Đông Nam Á, hầu hết ở các thị trường ô tô hybrid vẫn đang được xem là sản phẩm xe xanh chủ lực. Báo cáo quý I/2024 từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Đông Nam Á (AAF) cho thấy, tại các thị trường lớn như Indonesia, Malaysia hay Thái Lan, lượng xe điện tiêu thụ vẫn đang thấp hơn so với ô tô hybrid.

Như tại Thái Lan, năm 2023 quốc gia này bán được 49.113 ô tô điện, chiếm 6,3% doanh số toàn thị trường và xe hybrid là 94.875 chiếc (chiếm hơn 12%). Tuy nhiên kết thúc quý I/2024, lượng ô tô điện bán ra chỉ 3.665 chiếc. Trong khi đó, xe hybrid lại tăng mạnh khi bán 36.234 chiếc, chiếm tới 22%.

Ở Indonesia, quý I/2024, doanh số xe điện là 5.918 chiếc, chiếm 2,75% tổng số 215.069 ô tô các loại bán ra. Còn xe hybrid bán ra 13.800 chiếc, chiếm 6,4%.

Hay tại Malaysia, lượng ô tô điện bán ra vẫn còn rất thấp. Năm 2023, doanh số ô tô điện đạt 10.149 chiếc (chiếm 1,26%) và quý đầu năm 2024 bán được 2.703 xe (chiếm 1,33%). Lượng xe hybrid bán ra năm 2023 đạt 28.055 chiếc và quý đầu năm 2024 có doanh số 8.296 xe.

Việt Nam có thể bán nhiều ô tô điện nhất khu vực

Việt Nam cũng nằm trong khu vực Đông Nam Á, tuy nhiên doanh số xe điện và hybrid không cập nhật trong báo cáo của AAF. Dù vậy, theo dữ liệu đăng kiểm, số lượng xe điện đăng kiểm lần đầu cho thấy tốc độ tăng trưởng tại Việt Nam rất khả quan.

Các mẫu xe xanh đang ngày càng được khách hàng Việt Nam đón nhận.

Số lượng xe điện hóa (hybrid, plug-in hybrid và xe thuần điện) ở Việt Nam trước đây rất ít. Năm 2019 chỉ 140 xe điện, năm 2020 tăng lên 900 xe và hầu như tất cả là xe hybrid (HEV) và plug-in hybrid (PHEV) nhập khẩu.

Song từ năm 2023 đến hết tháng 7/2024, số lượng xe điện đăng kiểm lần đầu lên tới 58.000 chiếc. Trong đó, năm 2023 khoảng hơn 30.000 xe (chiếm khoảng 7,5% toàn thị trường). Phần lớn số xe là ô tô điện do VinFast sản xuất lắp ráp trong nước.

Với các loại xe hybrid (HEV và PHEV), số liệu từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) mới chỉ công bố từ 2024 đã bán ra gần 3.500 xe trong nửa đầu năm. Do không có số liệu từ năm trước để so sánh, song theo Toyota Việt Nam - thương hiệu phân phối nhiều xe hybrid nhất hiện nay, loại xe này đang có sự tăng trưởng mạnh so với năm trước.

Từ các số liệu trên có thể thấy Việt Nam đang đi theo xu hướng chung toàn cầu phát triển ô tô điện hóa, đặc biệt là ô tô thuần điện. Lượng ô tô thuần điện bán ra 7 tháng đầu năm 2024 đã gần bằng cả năm 2023 (dự kiến chiếm khoảng 10% doanh số toàn thị trường).

Sẽ tăng trưởng theo từng năm?

Đại diện Tiểu ban Chính sách của VAMA khẳng định, ô tô thuần điện vẫn sẽ là xu hướng phát triển tất yếu trong tương lai khi Nhà nước đã có quyết định cụ thể về lộ trình chuyển đổi. Các hãng xe cũng sẽ từng bước chuyển sang kinh doanh ô tô điện.

"Khả năng từ 2024 trở đi, doanh số ô tô điện tại Việt Nam sẽ tăng trưởng theo từng năm. Bởi các chính sách hỗ trợ phát triển ô tô thuần điện hiện nay đã tương đối đầy đủ, nổi bật là giảm thuế tiêu thụ đặc biệt và miễn lệ phí trước bạ", vị này cho biết.

Theo PGS.TS Đàm Hoàng Phúc, Giám đốc Chương trình đào tạo kỹ thuật ô tô (Đại học Bách khoa Hà Nội), để xe điện phát triển hơn nữa cần thêm nhiều giải pháp, đặc biệt là các cơ chế khuyến khích phát triển trạm sạc.

Các hãng xe hay công ty trạm sạc muốn đầu tư mở trạm sạc cũng nên tập trung nhiều hơn trong nội đô. Đặc biệt, nên xây dựng trạm sạc ở các trung tâm thương mại lớn, điểm vui chơi công cộng. Các chung cư cũng cần có quy chuẩn, khi xây mới bắt buộc có vị trí đặt trạm sạc từ đầu.

Thanh Tùng