WHO: Cải cách thuế thuốc lá tại Việt Nam có thể cứu 700.000 người, tăng thu 24.000 tỷ đồng mỗi năm

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam vừa công bố kết quả từ mô hình mới cho thấy những lợi ích đáng kể về sức khỏe và kinh tế từ lần cải cách thuế thuốc lá gần đây của quốc gia.

Theo WHO, mô hình mô phỏng tác động của các phương án thuế thuốc lá, mô hình TaXSim của WHO dự báo rằng, những cải cách thuế được thông qua trong Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi vào tháng 6/2025 sẽ giúp: 2,1 triệu người tại Việt Nam bỏ thuốc hoặc không hút thuốc vào năm 2031; Ngăn ngừa 700.000 ca tử vong sớm trong những thập kỷ tới; Tạo thêm 24.000 tỷ đồng (tương đương 910 triệu USD) nguồn thu ngân sách nhà nước hàng năm vào năm 2031; Đồng thời, hạn chế khả năng tiếp cận các nhãn hiệu thuốc lá giá rẻ, đặc biệt là ở giới trẻ.

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam khẳng định: “Quyết định quyết đoán và sáng suốt vừa qua của Việt Nam trong cải cách thuế thuốc lá là một biện pháp then chốt để giảm tỷ lệ hút thuốc vốn vẫn ở mức cao, đặc biệt ở nam giới và bảo vệ các thế hệ tương lai khỏi tác hại của thuốc lá. Bước đi tiên phong này của Việt Nam là minh chứng và nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho các quốc gia khác”.

Tháng 6/2025, Quốc hội Việt Nam đã thông qua những cải cách quan trọng đối với hệ thống thuế thuốc lá: bổ sung một loại thuế tiêu thụ đặc biệt (thuế tuyệt đối) bên cạnh thuế tỷ lệ hiện hành (đánh theo giá trị sản phẩm), cùng với lộ trình tăng thuế hàng năm từ 2027 đến 2031. Những cải cách này được thiết kế không chỉ để tăng thuế thuốc lá mà còn đảm bảo hiệu quả giảm tiêu thụ thuốc lá được duy trì bền vững theo thời gian.

Cũng trong năm nay, Việt Nam đã đồng ý tăng thuế với đồ uống có cồn và áp thuế đối với đồ uống có đường. WHO đánh giá, yếu tố then chốt làm nên thành công của cải cách thuế thuốc lá tại Việt Nam là sự lãnh đạo mạnh mẽ của Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan, cùng sự nỗ lực của Cục Quản lý chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính), Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Viện Chiến lược và Chính sách Y tế và các đối tác y tế công cộng trong nước, quốc tế.

Theo tiến sĩ Angela Pratt, Việt Nam đã đưa ra những quyết định mang tính cải cách mạnh mẽ, qua đó sẽ giúp cứu sống nhiều người, giảm chi phí chăm sóc sức khỏe và củng cố nền kinh tế. Theo bà, những quyết định quan trọng này sẽ tạo ra một di sản bền vững với những cá nhân khỏe mạnh hơn, những gia đình vững mạnh hơn và những cộng đồng an toàn hơn cho các thế hệ tương lai.

Thanh Hà