WHO kêu gọi Việt Nam tiếp tục kiên định lệnh cấm thuốc lá thế hệ mới

Ngày 24/11, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết, đã một năm kể từ khi Quốc hội thông qua Nghị quyết 173/2024/QH15 về lệnh cấm toàn diện đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, WHO tại Việt Nam khẳng định tiếp tục đồng hành cùng Bộ Y tế trong việc thúc đẩy đưa đầy đủ quy định cấm các sản phẩm này vào toàn bộ hệ thống pháp luật có liên quan, bao gồm dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) đang được xem xét.

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam nhấn mạnh: "Kể từ khi lệnh cấm được thông qua, Việt Nam đã ghi dấu ấn mạnh mẽ trong cộng đồng quốc tế với vai trò tiên phong trong việc ngăn chặn thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Đây là quyết định có ý nghĩa lớn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt trong việc bảo vệ thế hệ trẻ".

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam.

Theo WHO, để lệnh cấm được thực thi một cách hiệu quả và nhất quán, hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng cần phải được bổ sung vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh trong Luật Đầu tư (Điều 6), không kèm bất kỳ ngoại lệ nào. WHO cảnh báo rằng mọi ngoại lệ, kể cả sản xuất để xuất khẩu, đều có thể làm suy yếu mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tạo ra lỗ hổng lớn trong thực thi pháp luật.

Mặc dù việc triển khai và thực thi lệnh cấm của Quốc hội đối với các sản phẩm thuốc lá mới vẫn đang trong giai đoạn đầu, nhưng những bằng chứng hiện có cho thấy lệnh cấm bước đầu đã tạo ra các tác động tích cực một cách rõ rệt. Dữ liệu từ Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho thấy, sau 10 tháng triển khai lệnh cấm, số ca cấp cứu liên quan đến các sản phẩm thuốc lá mới, đặc biệt ở nhóm trẻ đã giảm gần 70% so với cùng kỳ trước đó. Đồng thời, quảng cáo của người nổi tiếng và người có ảnh hưởng về các sản phẩm này gần như đã chấm dứt.

WHO đưa ra hai khuyến nghị trọng tâm đối với Quốc hội:

Bổ sung kinh doanh các sản phẩm thuốc lá mới vào danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh trong Luật Đầu tư sửa đổi.
Không chấp nhận bất kỳ ngoại lệ nào, bao gồm việc cho phép sản xuất để xuất khẩu, nhằm tránh nguy cơ buôn lậu, rò rỉ hàng hóa vào thị trường nội địa và sự thiếu nhất quán trong chính sách.

Hiện nay, 42 quốc gia đã cấm thuốc lá điện tử và 24 quốc gia cấm thuốc lá nung nóng. Trong ASEAN, ngoài Việt Nam, Singapore, Thái Lan, Lào và Campuchia đã cấm cả hai loại sản phẩm; Brunei cấm thuốc lá điện tử; Malaysia sẽ áp dụng lệnh cấm với thuốc lá điện tử từ năm 2026. WHO nhấn mạnh thông lệ quốc tế tốt nhất là ban hành lệnh cấm đồng bộ, toàn diện, không ngoại lệ đối với sản xuất để xuất khẩu.

Hành động quyết liệt của Việt Nam trong năm 2024 đã nhận được sự biểu dương của Tổng Giám đốc WHO, Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, tại Đại hội đồng Y tế Thế giới tháng 5/2025.

Tiến sĩ Pratt khẳng định: "WHO cam kết đồng hành cùng Bộ Y tế nhằm xây dựng cách tiếp cận pháp lý toàn diện và nhất quán, bảo vệ sức khỏe và tính mạng người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ bằng cách đảm bảo lệnh cấm của Quốc hội được thể chế hóa đầy đủ trong Luật Đầu tư sửa đổi".

PV