Xây dựng trung tâm tài chính quốc tế: Cần làm rõ chính sách vượt trội
Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế (TTTC) tại Việt Nam nhằm thu hút dòng vốn quốc tế, thúc đẩy tăng trưởng 2 con số; góp phần phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo.
Sáng 11.6, Quốc hội nghe báo cáo tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về TTTC quốc tế tại Việt Nam.
Thu hút dòng vốn quốc tế, thúc đẩy KH-CN
Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh TTTC là "hệ sinh thái đa dạng các dịch vụ tài chính tập trung tại một khu vực nhất định", quy tụ nhiều định chế tài chính (ngân hàng, quỹ đầu tư, công ty dịch vụ tài chính…) và các sàn giao dịch (chứng khoán, tiền tệ, hàng hóa) cùng hệ thống dịch vụ hỗ trợ đa dạng.
Theo đó, việc xây dựng TTTC tại Việt Nam nhằm thu hút dòng vốn quốc tế, thúc đẩy kinh tế đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc; tạo động lực thực hiện đột phá chiến lược về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, đặc biệt là hạ tầng giao thông, năng lượng và kinh tế số.
TTTC còn góp phần phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; đẩy nhanh quá trình xây dựng các giải pháp quản lý tài sản số, phát triển công nghệ tài chính (fintech) mới và hiện đại nhằm đáp ứng các nhu cầu của thị trường tài chính trong thời đại mới.
Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình
Ngoài ra, TTTC còn kết nối Việt Nam với thị trường tài chính toàn cầu, nâng cao vai trò, vị thế, uy tín quốc gia; góp phần bảo đảm an ninh quốc phòng "từ sớm, từ xa"; đưa Việt Nam trở thành cửa ngõ tài chính quan trọng, đón đầu dòng vốn quốc tế và tận dụng cơ hội từ xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu.
Mục tiêu của Việt Nam là thành lập TTTC quốc tế trong năm 2025, đặt tại 2 địa điểm là TP.HCM và TP.Đà Nẵng. Phấn đấu đến năm 2035, TTTC quốc tế Việt Nam thuộc nhóm thứ 75 TTTC hàng đầu thế giới theo xếp hạng của GFCI (bao gồm tiêu chí về fintech) và đến năm 2045, vươn lên nhóm 20 TTTC hàng đầu thế giới.
Theo đó, cần áp dụng cơ chế quản lý đặc thù, vượt trội (thể chế đột phá) so với quy định hiện hành để tạo năng lực cạnh tranh, đồng thời kèm theo cơ chế giám sát, quản lý rủi ro phù hợp; tiến hành từng bước, vừa làm vừa rút kinh nghiệm; không nóng vội nhưng cũng không cầu toàn, tránh bỏ lỡ thời cơ.
“Đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật; kiên quyết từ bỏ lối tư duy không quản được thì cấm”, ông Bình nói và nhấn mạnh cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện nhanh nhất có thể; nếu thời cơ thuận lợi, điều kiện đã chín muồi, thì có thể làm ngay, không chờ theo thứ tự.
Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình cũng đề cập đến các yếu tố bảo đảm thành công của TTTC quốc tế tại Việt Nam như môi trường chính trị - xã hội ổn định; triển vọng tăng trưởng khả quan nhờ môi trường đầu tư kinh doanh cải thiện, hội nhập quốc tế sâu rộng, thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo; vị trí địa kinh tế chiến lược, kết nối thuận lợi trong khu vực ASEAN và toàn cầu; nhu cầu lớn về nguồn lực tài chính cho tăng trưởng 2 con số…
Cần làm rõ những chính sách vượt trội
Báo cáo trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết có 13 chính sách đặc thù áp dụng trong TTTC quốc tế, gồm: chính sách ngoại hối, hoạt động ngân hàng; tài chính, phát triển thị trường vốn; thuế; xuất, nhập cảnh, cư trú, lao động đối với chuyên gia, nhà đầu tư và chính sách việc làm, an sinh xã hội; đất đai; xây dựng, môi trường; thử nghiệm có kiểm soát cho fintech và đổi mới sáng tạo; ưu đãi theo lĩnh vực và chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược; phát triển hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; xuất khẩu, nhập khẩu và phân phối hàng hóa, dịch vụ; phí, lệ phí; giải quyết tranh chấp trong hoạt động đầu tư, kinh doanh.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng
Dự thảo nghị quyết quy định một số thủ tục hành chính cần thiết để thực thi các cơ chế, chính sách đặc thù trong việc vận hành, phát triển TTTC quốc tế. Nội dung các thủ tục hành chính được quy định theo hướng đơn giản, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các tổ chức, cá nhân tham gia vào phát triển TTTC quốc tế.
Thẩm tra dự thảo nghị quyết, Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội cho rằng việc xây dựng và phát triển TTTC quốc tế tại Việt Nam là cần thiết, có đủ căn cứ chính trị, cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn, phù hợp với tiến trình phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Theo đó, chính sách cần đột phá, không rập khuôn; cần tận dụng lợi thế của quốc gia đi sau để chọn lựa những kinh nghiệm thành công, tránh được những thất bại, tạo thế cạnh tranh quốc tế; cần có cơ chế quản lý nhà nước, cơ chế giám sát, kiểm tra hợp lý, một mặt thông thoáng nhưng phải bảo đảm quản lý được rủi ro, giữ vững an ninh tài chính, ổn địa chính trị, trật tự an toàn xã hội.
“Cơ quan soạn thảo cần đánh giá rõ, với các nhóm chính sách như tại dự thảo thì đã đủ kinh phí đề để tạo lập khuôn khổ pháp lý cho hình thành và vận hành TTTC quốc tế hay chưa? Các quy định đã đủ sức nặng, sức hấp dẫn, bảo đảm tính cạnh tranh? Cần làm rõ đâu là những chính sách được coi là vượt trội, khác biệt riêng có của Việt Nam” - ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm ủy ban đề nghị.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi
Cơ quan thẩm tra cũng cho rằng việc vận hành TTTC quốc tế tại Việt Nam là vấn đề mới ở Việt Nam. Do vậy, nghị quyết chỉ nên quy định những vấn đề chung, mang tính nguyên tắc và những nội dung đã rõ, mang tính ổn định cao. Chính phủ, Thủ tướng theo thẩm quyền ban hành hướng dẫn cụ thể.
Về thẩm quyền thành lập và việc thành lập một TTTC quốc tế đặt tại 2 thành phố, Ủy ban Kinh tế - Tài chính đề nghị làm rõ mô hình, mối quan hệ, tính độc lập giữa 2 cơ sở đặt ở 2 nơi; cơ quan quản lý nhà nước đối với 2 cơ sở này; quy định về cơ chế phối hợp để mang lại hiệu quả tổng thể và nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát để bảo đảm cạnh tranh lành mạnh.
