Xu hướng chuyển đổi tất yếu của ngành vận tải biển

Tàu container của Công ty vận tải biển Maersk (Đan Mạch) neo tại cảng Southampton, Anh. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), sự chuyển đổi của ngành vận tải biển, bao trùm toàn bộ chuỗi cung ứng, mô hình kinh doanh, đội tàu, cảng biển và lực lượng lao động trong ngành. Trong tháng 4/2025, IMO đã thông qua các quy định mới liên quan đến nhiên liệu và mức phát thải carbon của tàu biển, dự kiến chính thức được áp dụng vào tháng 10/2025.

Tuy nhiên, ông Arsenio Dominguez, Tổng thư ký IMO, nhấn mạnh tại Diễn đàn Tài chính Kinh tế Xanh tổ chức tại Monaco ngày 8/6 rằng: “Chỉ có quy định là chưa đủ. Chúng ta cần phát triển công nghệ và nguồn nhiên liệu thay thế, và điều này chỉ có thể thực hiện được thông qua các khoản đầu tư lớn”.

Tại Hội nghị Liên hợp quốc về Đại dương diễn ra từ ngày 9-13/6 ở Nice (Pháp), các tiếng nói kêu gọi cộng đồng quốc tế, những công ty vận tải biển và các ngành công nghiệp liên quan tăng cường đầu tư nhằm thúc đẩy đa phương và tái khẳng định cam kết bảo vệ đại dương ngày càng được lắng nghe mạnh mẽ hơn.

Theo IMO, trọng tâm của các khoản đầu tư này là công nghệ khử carbon, đặc biệt là tăng sản lượng nhiên liệu thay thế cho 350 triệu tấn dầu nhiên liệu nặng (mazout) đang được sử dụng hàng năm trên các tàu biển. Bên cạnh đó, việc hiện đại hóa hệ thống cảng biển và cơ sở hạ tầng tiếp nhiên liệu cũng cần được đẩy mạnh để cung cấp năng lượng sạch, an toàn cho tàu khi cập bến trên toàn thế giới.

Đáng chú ý, theo báo cáo của Hội đồng Vận tải thế giới (World Shipping Council) do đại diện truyền thông IMO Florence Mondou cung cấp, đã có ít nhất 200 tàu chở hàng container hiện tại có khả năng vận hành bằng nhiên liệu phát thải gần như bằng 0. Hơn 80% đơn đặt hàng tàu chở container và tàu vận chuyển ô tô mới đều được thiết kế với công nghệ lai tiên tiến này.Tổng vốn đầu tư vào ngành vận tải container để thực hiện quá trình khử carbon đã đạt khoảng 150 tỷ USD, mức kỷ lục trong lịch sử ngành vận tải nói chung. Ông Dominguez nhấn mạnh: “Khử carbon là một chi phí cần thiết. Chúng ta đã tiêu tiền để gây ô nhiễm môi trường, giờ là lúc đầu tư để làm sạch và duy trì sự bền vững cho các thế hệ mai sau”. Bên cạnh các vấn đề về môi trường, IMO cũng đặt ra yêu cầu về an toàn và an ninh hàng hải trong bối cảnh ngành vận tải ngày càng phức tạp. Từ ngày 18 đến 27/6, 176 thành viên của Ủy ban An toàn Hàng hải (MSC) của IMO, trong đó có Algeria, đã họp tại London (Anh) để bàn thảo các vấn đề quan trọng như quy định về khí nhà kính, quản lý rủi ro an ninh mạng, phát triển những quy định cho tàu tự hành, cũng như những biện pháp chống cướp biển và tấn công vũ trang trên biển.Một trong những nội dung nổi bật là xem xét mở rộng bộ quy tắc an toàn đối với tàu thương mại chạy bằng năng lượng hạt nhân. Bộ quy tắc này, được Đại hội đồng IMO thông qua từ năm 1981, nhằm đảm bảo an toàn cho tàu, thủy thủ đoàn, hàng hóa và môi trường.

Với sự phát triển kỹ thuật, việc sử dụng tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân ngày càng trở nên khả thi, đồng thời đặt ra nhiều thách thức về an toàn xuyên biên giới do tính chất phức tạp và nguy cơ liên quan đến hoạt động hạt nhân trên biển.

Các chuyên gia hàng hải cảnh báo, những tiến bộ trong lĩnh vực này trong tương lai gần sẽ tác động sâu sắc đến kinh tế, công nghệ của ngành vận tải biển, đồng thời đặt ra các yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn và quản lý rủi ro.Chủ tịch IMO kết luận: “Chúng ta đều có trách nhiệm bảo vệ môi trường biển quý giá và nguồn tài nguyên mà tất cả phụ thuộc – từ các chính phủ, ngành công nghiệp đến xã hội dân sự. Đây không chỉ là đại dương của chúng ta mà còn là trách nhiệm và cơ hội của chúng ta.

Nguyễn An/BNEWS/vnanet.vn