3 hướng chính để chính sách phân loại rác đi vào cuộc sống
Yếu tố kỹ thuật, công nghệ hay hạ tầng là rất quan trọng, nhưng để phân loại rác tại nguồn thực sự đi vào cuộc sống thì không thể thiếu vai trò của người dân.
Phó Chủ tịch Hội Nước và Môi trường Việt Nam Nguyễn Văn Toàn chia sẻ tại Tọa đàm “Các giải pháp tổng thể quản lý chất thải rắn sinh hoạt”
Tại Tọa đàm “Các giải pháp tổng thể quản lý chất thải rắn sinh hoạt” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức mới đây, Phó Chủ tịch Hội Nước và Môi trường Việt Nam Nguyễn Văn Toàn cho biết, để chính sách phân loại rác đi vào cuộc sống cần tập trung vào ba hướng chính như sau:
Thứ nhất, tăng cường truyền thông thay đổi hành vi một cách thường xuyên và sáng tạo. Không chỉ dừng ở khẩu hiệu, mà cần có hình thức gần gũi, dễ hiểu như video ngắn trên mạng xã hội, câu chuyện trực quan trong cộng đồng hay thông điệp gắn với lợi ích cụ thể của từng hộ gia đình. Người dân cần thấy rõ họ được gì khi tham gia phân loại.
Thứ hai, đưa phân loại rác vào trường học và đời sống cộng đồng để trẻ em nên được tiếp cận từ sớm để hình thành thói quen lâu dài. Các khu dân cư, tổ dân phố, nhà văn hóa phải trở thành nơi thường xuyên tổ chức hoạt động hướng dẫn, thực hành phân loại. Khi có những mô hình điểm ngay tại nơi sinh sống, người dân sẽ dễ dàng tiếp nhận và làm theo.
Thứ ba, gắn truyền thông với cơ chế khuyến khích và giám sát. Gia đình thực hiện tốt cần được khen thưởng hoặc giảm phí thu gom, trong khi những trường hợp vi phạm phải có chế tài rõ ràng. Một cơ chế thưởng - phạt minh bạch sẽ tạo ra sự công bằng và động lực để cộng đồng cùng tham gia.
Phó Chủ tịch Hội Nước và Môi trường Việt Nam Nguyễn Văn Toàn nhận định, một phần quan trọng không kém là khâu thu gom phải đồng bộ.
Nếu người dân đã phân loại tại nhà nhưng rác lại bị trộn lẫn khi thu gom, mọi nỗ lực sẽ trở nên lãng phí và dễ dẫn tới mất niềm tin. Vì vậy, minh bạch trong toàn bộ quá trình là yếu tố quyết định để chính sách đạt hiệu quả.
Đồng thời, khi truyền thông được duy trì thường xuyên, đi kèm cơ chế khuyến khích thiết thực và sự minh bạch trong thực thi, phân loại rác tại nguồn sẽ dần trở thành nếp sống hằng ngày, góp phần xây dựng nền kinh tế tuần hoàn xanh, sạch và bền vững.
