9X bỏ phố về quê khởi nghiệp, tạo việc làm và bao tiêu sản phẩm nông dân địa phương

Bỏ phố, về rừng rang cà phê

Buổi sáng ở xã Đam Rông 1, sương mỏng còn bảng lảng trên những triền đồi cà phê. Trong căn xưởng nhỏ nằm nép mình giữa vườn cây, mùi cà phê rang lan tỏa ấm nồng. Ở đó, kỹ sư trẻ Trần Văn Thân (SN 1992) lặng lẽ bắt đầu ngày làm việc mới, kiểm tra từng mẻ cà phê đang sấy, rang, đóng gói – những sản phẩm mang theo khát vọng “về quê lập nghiệp” của một người trẻ chọn gắn đời mình với nông nghiệp quê hương.

Từ hỗ trợ của đoàn xã, anh Thân lập nghiệp với việc sản xuất, chế biến cà phê nguyên chất.

Tốt nghiệp ngành Công nghệ hóa, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội và từng có công việc ổn định nơi đô thị, nhưng anh Thân quyết định trở về xã Đam Rông 1 để khởi nghiệp từ chính hạt cà phê của vùng đất mình sinh ra. Quyết định ấy không dễ dàng, bởi phía trước là thiếu vốn, thiếu kinh nghiệm thị trường và một con đường gần như phải tự mở lối.

Anh Thân cho hay, điểm tựa ban đầu đến từ tổ chức Đoàn; trong suốt quá trình khởi nghiệp, anh luôn nhận được sự quan tâm, động viên, hỗ trợ kịp thời, qua đó có thêm niềm tin và động lực phát triển mô hình. Đặc biệt, với khoản vay ưu đãi 50 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội, cùng số tiền tích góp ít ỏi, anh Thân mạnh dạn đầu tư chiếc máy rang xay đầu tiên, bắt đầu hành trình chế biến sâu cà phê. “Nếu chỉ bán cà phê thô thì giá trị không cao. Tôi muốn làm cà phê sạch, cà phê nguyên chất, có thương hiệu của riêng mình”, anh Thân chia sẻ.

Từ suy nghĩ đó, anh Thân đã cho ra đời sản phẩm có tên Samarita Coffee (cà phê của người tốt bụng). Không chỉ dừng ở rang xay truyền thống, anh Thân miệt mài học hỏi, thử nghiệm các phương pháp chế biến mới, trong đó có công nghệ sấy thăng hoa, hướng đi còn khá mới mẻ ở Đam Rông. Công nghệ này giúp giữ trọn hương vị, tiện lợi cho người dùng, đồng thời nâng cao giá trị hạt cà phê địa phương.

Anh Thân kể, những ngày đầu, không ít lần anh phải làm lại từ đầu vì mẻ cà phê chưa đạt yêu cầu. Nhưng sự kiên trì đã được đền đáp. Đến nay, xưởng cà phê của anh cung ứng ra thị trường khoảng 9–10 tấn cà phê bột mỗi năm, tạo việc làm thường xuyên và bao tiêu sản phẩm ổn định cho nhiều hộ nông dân trồng cà phê trong vùng.

Liên kết, hỗ trợ nông dân có đầu ra ổn định

Có trong tay vùng nguyên liệu ổn định, anh Thân luôn chú trọng xây dựng chất lượng sản phẩm. Anh cho biết, cà phê Samarita được tuyển chọn từ những hạt chín, thu hái thủ công, kiểm soát chặt chẽ từ khâu sơ chế đến rang xay. Mỗi mẻ rang đều được điều chỉnh nhiệt độ, thời gian phù hợp để giữ vị đậm vừa, hậu ngọt tự nhiên - đặc trưng của cà phê Đam Rông.

Ngoài ra, bao bì được thiết kế tối giản, thân thiện môi trường, in đầy đủ thông tin truy xuất nguồn gốc, hướng đến phân khúc người tiêu dùng ưa chuộng cà phê sạch, minh bạch và có câu chuyện phía sau sản phẩm.

Anh Thân kiểm tra từng mẻ cà phê sau khi sấy và rang.

Chia sẻ về dòng cà phê sấy, anh Thân cho biết đó là cà phê nguyên chất, được sản xuất bằng công nghệ sấy thăng hoa hiện đại, giúp giữ trọn hương vị nguyên bản của hạt cà phê. Sản phẩm dễ dàng hòa tan trong cả nước nóng lẫn nước lạnh, đáp ứng nhu cầu thưởng thức nhanh chóng, tiện lợi, phù hợp với nhịp sống hiện đại. "Mỗi gói cà phê không chỉ là sản phẩm thương mại, mà còn là cách người trẻ Đam Rông kể câu chuyện về nông nghiệp tử tế, làm thật và đi đường dài", anh Thân nhấn mạnh.

Không dừng lại ở một cơ sở rang xay quy mô nhỏ, anh Thân xác định con đường phát triển lâu dài cho Samarita Coffee phải gắn chặt với cà phê địa phương Đam Rông - nơi anh xem là “gốc rễ” của mọi giá trị. Theo anh, Đam Rông có lợi thế về độ cao, thổ nhưỡng bazan và khí hậu mát mẻ, rất phù hợp để tạo nên hạt cà phê có hương vị riêng. Nhưng bấy lâu nay, người dân vẫn chủ yếu bán thô, giá trị gia tăng thấp và chưa có dấu ấn thương hiệu.

Đặc biệt, xác định nông dân là mắt xích trung tâm trong chuỗi giá trị cà phê, anh Thân rất chú trọng xây dựng các mối liên kết bền vững ngay từ vùng nguyên liệu. Thay vì thu mua nhỏ lẻ, phụ thuộc thị trường, anh chủ động bắt tay với 3 hộ nông dân, hình thành vùng nguyên liệu khoảng 20 tấn cà phê mỗi năm.

Mối liên kết này không chỉ tạo đầu ra ổn định cho người trồng cà phê, mà còn là nền tảng để xây dựng chuỗi sản xuất cà phê địa phương bền vững, cùng chia sẻ lợi ích và trách nhiệm giữa người làm cà phê với người chế biến. “Muốn có cà phê ngon thì phải bắt đầu từ nông trại tử tế. Khi người trồng sống được bằng cây cà phê, họ mới sẵn sàng làm đúng và làm lâu dài”, anh Thân chia sẻ.

Hiện anh Thân đã chủ động bắt tay với 3 hộ nông dân, hình thành vùng nguyên liệu khoảng 20 tấn cà phê mỗi năm.

Về sản phẩm, anh Thân cho biết sẽ không chạy theo số lượng mà ưu tiên chiều sâu chất lượng. Các dòng cà phê rang xay nguyên chất và cà phê sấy thăng hoa tiếp tục được hoàn thiện hương vị, hướng tới tiêu chuẩn đồng đều giữa các mẻ rang. Song song đó, anh đặt mục tiêu xây dựng hồ sơ cảm quan cho cà phê Đam Rông - từng bước định vị hương vị đặc trưng của vùng, làm nền tảng để phát triển các dòng cà phê đặc sản trong tương lai. Theo anh Thân, việc ứng dụng công nghệ, từ sấy thăng hoa đến truy xuất nguồn gốc, được xem là chìa khóa để đưa cà phê địa phương tiếp cận những thị trường khó tính hơn.

Ở tầm nhìn dài hạn, anh Thân mong muốn Samarita Coffee trở thành hạt nhân kết nối hệ sinh thái cà phê Đam Rông, nơi sản xuất, chế biến và tiêu thụ được gắn kết trong một chuỗi giá trị khép kín. Không chỉ bán cà phê, anh hướng đến xây dựng hình ảnh một vùng cà phê làm ăn nghiêm túc, minh bạch và nhân văn, để mỗi sản phẩm khi đến tay người tiêu dùng đều mang theo niềm tự hào của đất và người Đam Rông.

Cà phê rang xay nguyên chất và cà phê sấy thăng hoa của anh Thân đã được công nhận OCOP 3 sao.

"Hiện xưởng đang từng bước xây dựng chuỗi giá trị cà phê khép kín, lấy liên kết làm nền tảng phát triển bền vững. Từ bà con nông dân trực tiếp trồng và cung ứng nguyên liệu, đến anh với vai trò nhà rang xay, chế biến sâu, rồi kết nối với các công ty phân phối tại TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh,... các khâu trong chuỗi được gắn kết chặt chẽ nhằm bảo đảm chất lượng và đầu ra ổn định", anh Thân cho biết.

Đến nay, hai sản phẩm chủ lực là cà phê rang xay nguyên chất và cà phê sấy thăng hoa của anh Thân đã được công nhận OCOP 3 sao, đánh dấu bước trưởng thành của một mô hình khởi nghiệp gắn với tri thức, công nghệ và nông nghiệp địa phương.

Thái Lâm