Bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống dân tộc Khmer

ĐẶC SẮC CÁC LOẠI HÌNH NGHỆ THUẬT TRUYỀN THỐNG

Theo Sở Văn hóa và Thể thao, Kiên Giang có một số loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc Khmer như nghệ thuật âm nhạc truyền thống Khmer gồm các dòng nhạc Mahôry, nhạc cưới, nhạc lễ, nhạc tang, các điệu ru, làn điệu Àday đối đáp...; nghệ thuật chế tác nhạc cụ truyền thống Khmer, nghệ thuật múa truyền thống của người Khmer, nghệ thuật sân khấu dù kê, nghệ thuật sân khấu rô băm, nghệ thuật kiến trúc chùa tháp Phật giáo Nam tông Khmer, nghệ thuật tổng hợp trong lễ hội truyền thống Khmer, nghệ thuật viết chữ Khmer trên sách lá, nghệ thuật văn học dân gian Khmer, trang phục truyền thống Khmer… Các loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc Khmer ở Kiên Giang là sản phẩm văn hóa được hình thành và phát triển trong quá trình đồng bào lao động, sáng tạo, chinh phục thiên nhiên, đấu tranh chống lại những bất công xã hội... nên chứa đựng nhiều giá trị nhân văn sâu sắc. Trải qua thử thách của thời gian và những biến động của lịch sử, các loại hình nghệ thuật này được bảo tồn đến nay.

Theo đồng chí Nguyễn Văn Sáu - Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao, các loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc Khmer có vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của người Khmer ở Kiên Giang. Đây là những loại hình nghệ thuật chuyển tải suy nghĩ, tâm tư, tình cảm của đồng bào, vừa là phương tiện thực hành các nghi lễ, sinh hoạt văn hóa của cộng đồng vừa là hình thức giải trí quan trọng hàng ngày của người dân Khmer. Vì vậy, nghệ thuật truyền thống Khmer góp phần củng cố tình đoàn kết cộng đồng, là hạt nhân xây dựng đời sống văn hóa, văn nghệ ở cơ sở…

ĐẨY MẠNH BẢO TỒN, PHÁT HUY GIÁ TRỊ NGHỆ THUẬT

Theo Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh, những năm qua, việc bảo tồn nghệ thuật truyền thống đồng bào dân tộc Khmer được các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương quan tâm. Hàng năm, tỉnh đều tổ chức ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch đồng bào dân tộc Khmer tỉnh Kiên Giang tại huyện Gò Quao; duy trì hoạt động của Đoàn nghệ thuật Khmer tỉnh và các chương trình phát thanh - truyền hình tiếng Khmer; hỗ trợ xây dựng thiết chế văn hóa và thể thao; tổ chức nhiều hình thức sinh hoạt văn hóa trong vùng đồng bào dân tộc Khmer… Tuy nhiên, việc bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống Khmer còn gặp khó khăn như công tác truyền dạy các loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc Khmer hạn chế, chủ yếu diễn ra tại cộng đồng, thiếu trường lớp, bài bản. Nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc Khmer bị mất dần theo thời gian…

Thanh thiếu niên đồng bào Khmer chơi nhạc ngũ âm tại chùa Cả Bần Lớn (Gò Quao).

Để tháo gỡ khó khăn trên, ngày 17-5, UBND tỉnh phê duyệt đề án bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống dân tộc Khmer trên địa bàn tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2021-2025. Theo UBND tỉnh, đây là việc làm cần thiết, vừa mang tính cấp bách vừa có tính chất lâu dài nhằm cụ thể hóa chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về công tác dân tộc. Đề án điều tra, khảo sát, nắm bắt thực trạng hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc Khmer hiện nay và nhu cầu của công chúng trong việc hưởng thụ giá trị các loại hình nghệ thuật này. Sưu tầm các bài bản, kịch bản, thông tin để xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về nghệ thuật truyền thống Khmer ở Kiên Giang.

Tỉnh lập hồ sơ khoa học về 4 loại hình nghệ thuật truyền thống dân tộc Khmer tiêu biểu ở Kiên Giang gồm nghệ thuật múa truyền thống Khmer, lễ hội Ok Om Bok, nghệ thuật diễn tấu dàn nhạc ngũ âm Khmer, văn học dân gian Khmer đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Xây dựng đội văn nghệ quần chúng Khmer làm nòng cốt phát triển phong trào luyện tập, biểu diễn nghệ thuật truyền thống Khmer tại những huyện có đông đồng bào Khmer sinh sống.

Kiên Giang chọn một số lễ hội tiêu biểu của đồng bào Khmer để tổ chức biểu diễn phục vụ du khách, từng bước xây dựng nghệ thuật truyền thống Khmer thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng, góp phần quảng bá hình ảnh tươi đẹp về đất và người Kiên Giang. Ngoài ra, tỉnh tổ chức biểu dương, tôn vinh tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp trong việc bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống Khmer trên địa bàn tỉnh; kịp thời đề xuất xét tặng các danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú cho cá nhân đủ điều kiện.

“Quá trình thực hiện đề án, Sở Văn hóa và Thể thao chủ trì cùng các đơn vị mở các lớp truyền dạy về nghệ thuật truyền thống Khmer để tạo ra đội ngũ nghệ nhân, diễn viên, nhạc công kế thừa. Đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá nhằm nâng cao nhận thức của cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân vùng đồng bào dân tộc Khmer trong việc bảo tồn, phát huy giá trị các loại hình nghệ thuật truyền thống Khmer tiêu biểu ở Kiên Giang; trong đó chú trọng nghệ thuật múa, sân khấu dù kê, chế tác nhạc cụ truyền thống, âm nhạc truyền thống, sân khấu rô băm, kiến trúc chùa tháp Phật giáo Nam tông Khmer, viết chữ Khmer trên sách lá…”, đồng chí Nguyễn Văn Sáu nói.

Bài và ảnh: TRUNG HIẾU