Bình đẳng giới - trụ cột mới trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp Việt

Tiên phong thúc đẩy bình đẳng giới

Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trong việc thúc đẩy bình đẳng giới tại nơi làm việc, với tỷ lệ nữ tham gia lực lượng lao động thuộc nhóm cao nhất Đông Nam Á. Tuy vậy, khoảng cách giới trong nhiều lĩnh vực vẫn còn hiện hữu, đặc biệt ở các ngành kỹ thuật và hạ tầng, nơi phụ nữ ít có cơ hội tiếp cận vị trí lãnh đạo.

Ngành cấp thoát nước Việt Nam là ví dụ điển hình. Theo báo cáo của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), năm 2025, phụ nữ chiếm khoảng 33% lực lượng lao động của ngành, nhưng chỉ giữ 7% vị trí lãnh đạo như Hội đồng quản trị hoặc Ban giám đốc. Cụ thể, 54% phụ nữ làm ở bộ phận hành chính, 29% ở bán hàng và chỉ 17% ở kỹ thuật - lĩnh vực vốn bị xem là “sân chơi nam giới”.

Những rào cản lớn nhất đến từ định kiến giới, thiếu cơ hội đào tạo kỹ năng lãnh đạo dành riêng cho phụ nữ, cùng môi trường làm việc chưa thực sự thân thiện như thiếu cơ sở vật chất an toàn hay hỗ trợ sức khỏe phụ khoa.

Bà Hạ Thanh Hằng, Phó chủ tịch VWSA, Chủ tịch CLB Lãnh đạo nữ ngành Nước Việt Nam nhấn mạnh, bình đẳng giới nơi làm việc sẽ giúp phát huy tiềm năng, trí tuệ của lãnh đạo nữ ở doanh nghiệp.

Để thay đổi điều đó, Hiệp hội Cấp thoát nước Việt Nam (VWSA) đã phối hợp với ADB triển khai bộ công cụ GEARS giúp doanh nghiệp đo lường và quản trị Chỉ số Bình đẳng giới tại nơi làm việc. Đây là lần đầu tiên ngành cấp thoát nước Việt Nam có một khảo sát toàn diện về bình đẳng giới, được công bố tại Tuần lễ Nước Việt Nam 2024, nhằm hướng tới Chiến lược Bình đẳng giới giai đoạn 2025-2030.

Bà Hạ Thanh Hằng, Phó Chủ tịch VWSA khẳng định: “Chúng tôi muốn biến bình đẳng giới thành một phần của chiến lược phát triển bền vững ngành nước. Điều này không chỉ tốt cho phụ nữ, mà còn tốt cho doanh nghiệp và cộng đồng”.

Tinh thần này cũng được lan tỏa trong lĩnh vực khoa học - công nghệ. GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai, Phó giám đốc ĐHQG TP.HCM cho rằng, sự tham gia của phụ nữ là yếu tố thiết yếu để kết quả nghiên cứu được ứng dụng công bằng, hiệu quả hơn.

Đồng tình với ý kiến, PGS.TS Huỳnh Thành Đạt, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh: “Phụ nữ không chỉ là người đồng hành, mà còn là lực lượng tiên phong trong kỷ nguyên số”.

Theo ông, trong môi trường doanh nghiệp, bình đẳng giới góp phần thúc đẩy sáng tạo, đa dạng góc nhìn và nâng cao chất lượng nhân sự nghiên cứu, đặc biệt trong các bộ phận R&D. Đây cũng là một phần quan trọng của bộ tiêu chuẩn ESG (Môi trường - xã hội - quản trị). Những doanh nghiệp có chỉ số giới minh bạch, đa dạng nhân sự sẽ dễ dàng hơn trong việc tiếp cận nguồn vốn xanh và cơ hội xuất khẩu quốc tế.

Thúc đẩy và trao quyền cho nữ giới trong lĩnh vực kinh tế

Từ đầu năm 2025, chương trình GEARS@VN được triển khai tại Việt Nam trong khuôn khổ sáng kiến Investing in Women do Chính phủ Australia hỗ trợ, phối hợp với Trung tâm BSA và doanh nghiệp xã hội ECUE. Chương trình hướng tới thúc đẩy bình đẳng giới trong lĩnh vực kinh tế, đặc biệt là tại nơi làm việc, thông qua việc đo lường và quản trị chỉ số giới trong quản trị nguồn nhân lực.

GEARS@VN hiện là một phần của mạng lưới khu vực Đông Nam Á, bên cạnh Indonesia, Philippines và Myanmar, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tăng cường thực hành ESG (môi trường - xã hội - quản trị), yếu tố ngày càng được xem là tiêu chuẩn bắt buộc trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Sau gần một năm triển khai, chương trình đã tổ chức nhiều hoạt động trao đổi, hội thảo và tập huấn nhằm nâng cao nhận thức về bình đẳng giới tại nơi làm việc cho các doanh nghiệp. Theo đánh giá sơ bộ, việc tích hợp chỉ số bình đẳng giới vào quản trị giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn mối liên hệ giữa đa dạng giới và năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững.

Song song, nhóm chuyên gia của GEARS@VN đang phối hợp tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật cho một số doanh nghiệp ở nhiều lĩnh vực khác nhau như cấp thoát nước, nông nghiệp, giáo dục, hàng tiêu dùng, truyền thông và chăm sóc sức khỏe, trong đó có VWSA, TTC AgriS, Biti’s, WellSpring Saigon, Pencil Group, Wecare247…

Trong giai đoạn 2025-2026, chương trình dự kiến mở rộng nghiên cứu về thực trạng bình đẳng giới trong các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, gồm thủy sản, dệt may, da giày, gỗ và nội thất. Kết quả nghiên cứu sẽ được sử dụng để đề xuất giải pháp tăng cường quản trị bình đẳng giới tại doanh nghiệp, đồng thời tích hợp vào Báo cáo phát triển bền vững, một yêu cầu ngày càng phổ biến trong môi trường thương mại quốc tế.

Bình đẳng giới trong kinh tế không chỉ thể hiện cam kết xã hội, mà còn trở thành yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh quốc gia, khi các doanh nghiệp Việt Nam bước vào giai đoạn tăng trưởng xanh và hội nhập sâu với các tiêu chuẩn toàn cầu.

Hoài Sương