Cần đột phá so với quy định hiện hành

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Một số chính sách đã tiệm cận với thông lệ quốc tế

Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến ĐBQH thảo luận tại Tổ và Hội trường và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam do Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày cho biết, qua thảo luận, đại biểu Quốc hội có ý kiến về các chính sách ưu đãi tại trung tâm tài chính đã bảo đảm tính vượt trội, cạnh tranh, khác biệt riêng có của Việt Nam hay chưa. Làm rõ căn cứ về việc thành lập một trung tâm tài chính tại 2 địa điểm: TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng; định vị phát triển trung tâm tài chính tại 2 Thành phố để không cạnh tranh, chồng chéo; sự chuẩn bị về hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực để vận hành trung tâm tài chính.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Theo đó, Chính phủ đã khảo sát, tổ chức nhiều hội thảo tham vấn ý kiến các định chế tài chính lớn, các nhà đầu tư, chuyên gia trong nước và quốc tế và đều được đánh giá các cơ chế, chính sách đề xuất tại dự thảo Nghị quyết có tính đột phá, cạnh tranh. Trong đó, chính sách thuế, đất đai, hạ tầng, nhân lực, một số quy định về bảo hiểm,... đã vượt trội so với một số trung tâm tài chính quốc tế khác. Một số chính sách tiệm cận với thông lệ quốc tế; một số chính sách có lộ trình mở cửa có kiểm soát, điều chỉnh dần…

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Qua nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và xuất phát từ chủ trương phát triển trung tâm tài chính một cách toàn diện, có tính chiến lược, căn cứ trên tiềm năng, lợi thế riêng của từng địa phương và yêu cầu phát triển cân đối, hài hòa vùng miền, Chính phủ đã báo cáo Bộ Chính trị về việc thành lập một trung tâm tài chính đặt tại TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng, có sự phân công chức năng và định hướng rõ ràng và đã được Bộ Chính trị đồng ý.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan; Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Về định vị phát triển trung tâm tài chính tại 2 Thành phố thì TP. Hồ Chí Minh là trung tâm kinh tế - tài chính lớn nhất cả nước, đã hình thành hệ sinh thái tài chính phong phú, có hệ thống ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm phát triển, thu hút nhiều tổ chức, định chế tài chính quốc tế. Theo đó, trung tâm tài chính tại TP. Hồ Chí Minh dự kiến sẽ phát triển thị trường vốn; ngân hàng, thị trường tiền tệ; phát triển cơ chế thử nghiệm (sandbox) về Fintech, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính…

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến ĐBQH thảo luận tại Tổ và Hội trường và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Ảnh: Phạm Thắng

Đối với TP. Đà Nẵng có lợi thế về vị trí địa lý trung tâm miền Trung, là cửa ngõ ra biển của các hành lang kinh tế Đông – Tây, đồng thời là nơi có điều kiện thuận lợi để thử nghiệm các mô hình mới như tài chính bền vững, tài chính xanh và ứng dụng công nghệ tài chính, dịch vụ số...

Chú trọng nguồn lực thực hiện, bảo đảm khả năng cân đối của ngân sách nhà nước

Báo cáo ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày nêu rõ, Thường trực Ủy ban thống nhất với nhiều nội dung tiếp thu, giải trình và dự thảo Nghị quyết chỉnh lý kèm theo Báo cáo số 535/BC-CP ngày 19/6/2025 của Chính phủ.

Riêng đối với nguyên tắc áp dụng nguyên tắc áp dụng pháp luật, trên cơ sở ý kiến đồng ý của Bộ Chính trị tại văn bản số 14719-CV/VPTW ngày 6/5/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban nhất trí về chủ trương.

Tuy nhiên đề nghị việc ban hành các quy định nêu tại khoản 6, Điều 6 của dự thảo Nghị quyết cần bảo đảm các nguyên tắc.

Đó là, thực hiện nghiêm Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật. Bảo đảm tính hợp Hiến, hợp pháp trong ban hành các quy định. Bảo đảm tính khả thi, kịp thời, khách quan, bảo vệ được lợi ích quốc gia, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp và các chủ thể liên quan.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Ảnh: Phạm Thắng

Cần bảo đảm các điều kiện để thực thi đối với các quy định được ban hành, trong đó phải chú trọng đến nguồn lực thực hiện, bảo đảm khả năng cân đối của ngân sách nhà nước, trong đó có ngân sách địa phương. Cần thực hiện đúng các quy định về đánh giá tác động, quy định về tham vấn chính sách khi ban hành chính sách, bảo đảm các quy định không tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội, môi trường, đời sống, mang lại hiệu quả thiết thực cho đất nước…

Bảo đảm linh hoạt, kịp thời phân cấp cho TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng

Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là chủ trương lớn, có vai trò thúc đẩy tăng trưởng, với mong muốn từ nay đến năm 2030 tăng trưởng đạt hai con số.

Thống nhất phương án tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, chỉ quy định những vấn đề chung mang tính nguyên tắc, Chính phủ ban hành hướng dẫn cụ thể để bảo đảm linh hoạt, kịp thời phân cấp cho TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng những nội dung gắn với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của địa phương, đề cao tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cái cần của TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng là vấn đề cơ chế đặc thù, đặc biệt để phát triển trung tâm tài chính. Đồng thời, lưu ý việc xây dựng các trung tâm tài chính quốc tế khác với hình thành các khu thương mại tự do, do đặc trưng là yếu tố luân chuyển dòng vốn, tiền tệ liên tục, xuyên biên giới. Do đó, quy định phải gắn với giám sát, quản lý rủi ro, bảo đảm an ninh, an toàn thị trường tài chính tiền tệ.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc phát triển các khung pháp lý cho hoạt động trung tâm tài chính quốc tế cần có tính đột phá so với quy định pháp luật hiện hành. Các cơ quan tiếp tục phối hợp rà soát những nội dung tương tự như quy định hiện hành hoặc đang được Quốc hội xem xét tại các dự thảo Luật sắp tới thông qua, và luật, các nghị quyết khác.

Trong quá trình triển khai thực hiện, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần hết sức lưu ý ngăn chặn, phòng ngừa rủi ro, không thể để xảy ra.

Về thành lập sàn giao dịch, nền tảng giao dịch tại Trung tâm tài chính quốc tế cần có hướng dẫn triển khai đồng bộ, xây dựng cơ chế giám sát chặt chẽ, minh bạch. Có cơ chế bảo đảm tách bạch, quản lý phù hợp giữa cơ quan giao dịch, giữa các thành viên trung tâm tài chính quốc tế để bảo đảm giữa các thành viên trung tâm tài chính quốc tế với các tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức, cá nhân trong nước. Có phương án ngăn ngừa rủi ro để lợi dụng chính sách, hợp thức quá dòng tiền, bất hợp pháp, rủi ro đầu cơ…

Về chính sách ngoại hối, cần theo dõi, giám sát chặt chẽ sự luân chuyển dòng vốn giữa thành viên trung tâm tài chính quốc tế với các tổ chức, cá nhân nước ngoài, cũng như với tổ chức, cá nhân không phải là thành viên trung tâm tài chính quốc tế, có hiện diện thương mại trên lãnh thổ Việt Nam để ngăn chặn các hành vi thao túng tỷ giá, rửa tiền.

Về chính sách thuế cần có cơ chế kiểm soát, hướng dẫn cụ thể việc áp dụng ưu đãi đối với doanh nghiệp vừa có hiện diện thương mại hoạt động tại trung tâm tài chính, vừa có hoạt động ngoài trung tâm tài chính, tránh lợi dụng chính sách ảnh hưởng đến tính công bằng trong cạnh tranh.

Về chính sách đất đai, việc thế chấp quyền sử dụng đất đai tại các tổ chức tín dụng nước ngoài là nội dung mới so với quy định hiện hành cần được hướng dẫn cụ thể hơn, nhất là trong vấn đề xử lý tài sản để bảo đảm tránh phát sinh tranh chấp, khiếu kiện.

Về việc cho phép TP. Hồ Chí Minh, TP. Đà Nẵng tăng thêm bội chi so với mức bội chi ngân sách địa phương hằng năm đã được Quốc hội quyết định, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nội dung này liên quan đến trần bội chi ngân sách địa phương đã được quy định trong Nghị quyết của kế hoạch tài chính quốc gia giai đoạn 2021 – 2025. Do đó, cần nghiên cứu kỹ lại. "Đây là chủ trương lớn, phải làm kỹ, làm chặt chẽ, thận trọng, phù hợp với điều kiện luật pháp", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, Ủy ban Kinh tế và Tài chính, Bộ Tài chính tiếp tục phối hợp, cầu thị lắng nghe để tham mưu cho Quốc hội, Chính phủ xây dựng dự thảo Nghị quyết bảo đảm chất lượng nhất trước khi trình ra Quốc hội.

N. Thành