Cảnh báo tình trạng ngộ độc nấm

Điển hình là trường hợp nam bệnh nhân 37 tuổi (ở Tuyên Quang). Trước khi vào Bệnh viện Bạch Mai 9 ngày, bệnh nhân cùng 3 người khác đi phát cây ở trong rừng, thấy nấm nên hái về nấu canh, súp ăn.

Sau khoảng 8-9 giờ đồng hồ, bệnh nhân cùng 2 người khác xuất hiện triệu chứng đau bụng, hoa mắt chóng mặt, buồn nôn và nôn, đi ngoài phân lỏng nhiều lần.

Ba người này được người nhà đưa đến bệnh viện địa phương điều trị. Hai người nhẹ hơn đã ổn định và được xuất viện. Riêng nam bệnh nhân 37 tuổi xuất hiện tình trạng vàng da, vàng mắt, mệt nhiều nên được chuyển đến Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) để tiếp tục điều trị.

Tại đây, bệnh nhân nói lẫn lộn, có dấu hiệu của tình trạng tiền hôn mê gan, da và củng mạc mắt vàng, ăn uống kém. Kết quả xét nghiệm, bệnh nhân tổn thương rất nặng, suy gan, suy thận… Sau khi được điều trị cấp cứu, hồi sức, lọc máu, thay huyết tương, dùng thuốc giải độc, bệnh nhân đã tỉnh táo trở lại.

Nam bệnh nhân cho biết thường có thói quen hái các loại nấm về ăn khi đi phát cây rừng, nhưng chưa bao giờ gặp phải tình trạng tương tự. Theo bệnh nhân mô tả, loại nấm mình ăn có hình dáng giống chiếc ô, cao khoảng 15-20 cm, chân nấm to bằng ngón tay, màu trắng.

Một trường hợp khác là nữ bệnh nhân (57 tuổi, Ngân Sơn, Bắc Kạn), ngày 11/3, vào rừng hái được một nắm nấm màu trắng, sau đó mang về nấu canh ăn một mình.

Sau khi ăn khoảng 13 giờ đồng hồ (từ 8h tối hôm trước đến 9h sáng hôm sau) bệnh nhân xuất hiện tình trạng nôn kèm đau bụng, đại tiện phân lỏng nhiều lần. Bệnh nhân được người nhà đưa vào bệnh viện địa phương để điều trị. Tại đây, bệnh nhân được chẩn đoán: ngộ độc nấm, chỉ định truyền dịch sau đó chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai.

Tại Bệnh viện Bạch Mai bệnh nhân tỉnh, vẫn có các triệu chứng buồn nôn, đau bụng quanh rốn, đại tiện phân lỏng 8-10 lần. Xét nghiệm cũng cho thấy bệnh nhân bị viêm gan rất nặng, suy gan cấp và được điều trị cấp cứu bằng thuốc giải độc, thay huyết tương.

Theo lời nữ bệnh nhân, loại nấm bệnh nhân tự hái có màu trắng, hình dáng giống chiếc ô, dài như ngón tay, đầu nấm hơi tròn. Bệnh nhân cũng có thói quen thường xuyên hái các loại nấm trên rừng về ăn, nhưng chưa lần nào gặp phải tình trạng tương tự.

Bệnh nhân ngộ độc nấm điều trị tại BV Bạch Mai

Bác sĩ Nguyễn Tiến Đạt, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, kết quả kiểm tra, xét nghiệm máu của các bệnh nhân cho thấy, nhiều chỉ số bất thường, cao vượt ngưỡng, gấp nhiều lần người bình thường. Hiện, các bệnh nhân có tình trạng bị suy gan, suy thận, phải lọc máu hỗ trợ gan và dùng các thuốc giải độc.

Phát hiện sớm ngộ độc nấm

TS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc khuyến cáo, các loại nấm độc khó có thể nhận dạng bằng mắt thường. Thời điểm mùa xuân, nhiều khu vực ở miền Bắc, miền Trung mưa ẩm trở lại, các loài nấm mọc lên, trong đó có nhiều nấm độc.

“Người dân không nên hái các nấm mọc hoang dại về ăn, có lẽ chỉ trừ mộc nhĩ. Các cơ quan chức năng, chính quyền, đoàn thể, tổ chức và các cá nhân cần tăng cường tuyên truyền, chia sẻ về các thông tin an toàn trên với người dân để tránh các trường hợp ngộ độc và tử vong đáng tiếc”, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên lưu ý.

Mỗi một loại nấm độc đều có những dấu hiệu riêng. Các loại nấm độc hiện nay xếp làm 2 nhóm, nhóm nấm gây ngộ độc sớm và nhóm nấm gây ngộ độc muộn. Nhóm nấm gây ngộ độc sớm thì biểu hiện ngộ độc xuất hiện sớm trong vòng 6 giờ sau khi ăn.

Hình thức nấm bắt mắt hoặc có màu sắc rực rỡ. Khi ăn phải những loại nấm này bệnh nhân sẽ có triệu chứng nôn, đau bụng, ỉa chảy, hay các triệu chứng thần kinh, tâm thần, có thể có triệu chứng tim mạch. Với nhóm nấm gây ngộ độc sớm, nếu người dân tới cơ sở y tế cấp cứu kịp thời thì đa số đều qua khỏi.

Với nhóm nấm gây ngộ độc muộn, thường có màu trắng, trông rất ngon. Biểu hiện ngộ độc xuất hiện sau ăn quá 6 giờ, qua 3 giai đoạn. Giai đoạn 1: đau bụng, nôn, tiêu chảy nhiều, kéo dài khoảng 1 ngày; giai đoạn 2: đau bụng, nôn, tiêu chảy đỡ, có thể hết trong 1 ngày; giai đoạn 3: viêm gan, suy gan, suy thận, tổn thương/suy đa cơ quan và tử vong.

Tính nguy hiểm của nấm gây ngộ độc muộn là xuất hiện muộn nên khi phát hiện ra thì chất độc đã hấp thu hết vào cơ thể. Lúc này biểu hiện ngộ độc với gan rất nặng, ồ ạt, thậm chí gây ảnh hưởng nặng đến nhiều cơ quan khác. Tỉ lệ tử vong rất cao, tới 50%, kể cả khi áp dụng các biện pháp cấp cứu, hồi sức, giải độc tích cực.

Hà Minh