Có nên bổ sung vitamin D để giảm cân?

1. Vai trò của vitamin D trong cơ thể

Vitamin D tan trong chất béo, có thể được tổng hợp khi da tiếp xúc ánh nắng mặt trời hoặc hấp thu từ thực phẩm như cá béo, trứng, sữa tăng cường, dầu gan cá.

Ngoài vai trò duy trì mật độ xương và sức khỏe cơ - khớp, vitamin D còn ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, chuyển hóa glucose, chức năng cơ và mô mỡ.

Nhiều khảo sát cho thấy, người có nồng độ vitamin D trong máu thấp thường có chỉ số BMI cao hơn, vòng eo lớn hơn và nguy cơ béo phì, hội chứng chuyển hóa cao hơn người bình thường.

Người có nồng độ vitamin D trong máu thấp thường có chỉ số BMI cao hơn, vòng eo lớn hơn và nguy cơ béo phì, hội chứng chuyển hóa cao hơn người bình thường.

2. Mối liên hệ giữa vitamin D và mỡ cơ thể

Vitamin tan trong chất béo, do đó khi lượng mỡ trong cơ thể cao, loại vitamin này sẽ tích tụ trong mô mỡ, khiến nồng độ trong máu giảm. Điều này lý giải tại sao người béo phì thường thiếu vitamin D, đây cũng có thể là nguyên nhân thúc đẩy tích tụ mỡ.

Một số nghiên cứu lâm sàng cho thấy, vitamin D có tác dụng ức chế sự biệt hóa tế bào mỡ, đồng thời tăng quá trình oxy hóa chất béo. Khi thiếu vitamin D, các tế bào mỡ có xu hướng phát triển mạnh hơn, đặc biệt là mỡ vùng bụng, yếu tố nguy cơ của đái tháo đường type 2 và bệnh tim mạch.

2.1. Ảnh hưởng đến hormone và quá trình trao đổi chất

Vitamin D tác động đến hormone leptin, hormone báo hiệu cảm giác no. Khi nồng độ đủ, leptin hoạt động hiệu quả hơn, giúp giảm cảm giác thèm ăn và điều hòa lượng năng lượng nạp vào. Ngược lại, thiếu vitamin D làm giảm độ nhạy của leptin, khiến người thiếu vitamin D dễ ăn nhiều hơn và tăng cân.

Ngoài ra, vitamin D cũng tăng độ nhạy insulin, hỗ trợ ổn định đường huyết và giảm tích mỡ. Một nghiên cứu cho thấy, người có nồng độ vitamin D thấp có nguy cơ rối loạn dung nạp glucose và tăng nguy cơ béo phì lên đến 30% so với nhóm có nồng độ bình thường.

Có thể bổ sung vitamin D an toàn thông qua chế độ ăn đủ dinh dưỡng.

2.2. Tác động gián tiếp đến cân nặng

Thiếu vitamin D còn gây mệt mỏi, giảm trương lực cơ và giảm hoạt động thể chất, khiến năng lượng tiêu hao ít hơn và dễ tăng cân. Vào mùa thu - đông, khi ánh sáng mặt trời yếu, lượng vitamin D nội sinh giảm, nhiều người ghi nhận tăng cân nhẹ do giảm vận động và thay đổi nhịp sinh học.

Mặt khác, tình trạng viêm mạn tính mức độ thấp do thiếu vitamin D cũng góp phần làm rối loạn chuyển hóa mỡ và đường, khiến việc giảm cân trở nên khó khăn hơn.

3. Vitamin D không phải là thuốc giảm cân

Mặc dù, một số nghiên cứu cho rằng tình trạng thiếu vitamin D có thể liên quan đến tăng cân hoặc khó giảm cân, tuy nhiên vitamin D không phải là thuốc giảm cân và không thể thay thế chế độ ăn uống, tập luyện hợp lý. Việc bổ sung vitamin D chỉ có tác dụng hỗ trợ cân bằng chuyển hóa ở những người bị thiếu hụt. Nếu nồng độ vitamin này trong máu bình thường, việc bổ sung thêm thường không giúp giảm cân mà còn có thể gây hại nếu sử dụng quá liều.

Việc bổ sung cần được bác sĩ chỉ định phù hợp với từng độ tuổi, cân nặng, tình trạng sức khỏe và mức độ thiếu hụt. Lưu ý, dùng quá liều (trên 4.000 IU/ngày trong thời gian dài) có thể gây tăng canxi máu, dẫn đến sỏi thận, buồn nôn, rối loạn nhịp tim hoặc tổn thương thận. Vì vậy, không nên tự ý bổ sung hoặc qua các sản phẩm quảng cáo giảm cân chứa vitamin D.

4. Cách bổ sung vitamin D an toàn

- Tắm nắng 10–20 phút mỗi ngày, tốt nhất trước 9 giờ sáng hoặc sau 16 giờ, giúp cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên.

- Bổ sung thực phẩm giàu vitamin D: Cá hồi, cá thu, trứng, gan động vật, sữa và ngũ cốc tăng cường vitamin D, nấm.

- Duy trì vận động thể chất đều đặn để tăng cường chuyển hóa chất béo, hỗ trợ giảm cân và giữ khối cơ nạc.

- Với người ít tiếp xúc ánh nắng, chế độ ăn uống không đủ dưỡng chất, người mắc bệnh mạn tính… nên khám định kỳ để được bác sĩ tư vấn và chỉ định việc bổ sung vitamin D.

Dấu hiệu cơ thể thừa vitamin D.

BS. Nguyễn Thị Diễm Lệ