Container phân bón bị mắc kẹt và cuộc khủng hoảng vận tải toàn cầu

Theo Bloomberg, tại cảng Thượng Hải sầm uất hàng đầu thế giới, một container phân bón bị mắc kẹt giữa hàng chục nghìn container hàng chờ được chuyển đến Mỹ. Container phân bón này đã nằm chờ ở bến tàu trong vài tháng.

Thiên tai và các ổ dịch Covid-19 mới tại Trung Quốc khiến tình trạng tắc nghẽn của mạng lưới cung ứng toàn cầu càng trở nên nghiêm trọng. Thời gian giao hàng thông thường chỉ mất từ vài tuần. Nhưng tình trạng tắc nghẽn đã khiến thùng hàng bị giao chậm đến nửa năm.

Và thời gian chờ đợi còn có thể kéo dài hơn nữa. Container hàng phải đi thêm khoảng 15.000 km để tới điểm đến. Câu chuyện của thùng phân bón bị mắc kẹt là minh chứng cho tình trạng ùn ứ đã kìm hãm thương mại toàn cầu trong thời kỳ đại dịch.

Từ Mỹ, Sudan đến Trung Quốc, những chiếc container bị mắc kẹt, nằm la liệt tại các bến cảng, bãi chứa, nhà kho. Ảnh: Bloomberg.

Thùng hàng mắc kẹt

Từ Mỹ, Sudan đến Trung Quốc, các container hàng hóa nằm la liệt tại các bến cảng, bãi chứa, nhà kho vì đại dịch hoành hành. Trong một ngành công nghiệp với 25 triệu container và khoảng 6.000 con tàu, sự gián đoạn đã khiến ngành vận tải biển lao đao.

Mỗi thùng hàng bị giao chậm lại khiến hoạt động kinh tế chịu ảnh hưởng, chi phí tăng cao và người tiêu dùng khó mua hàng hơn. Đó cũng là bài học về những tác động lan tỏa trên các chuỗi cung ứng toàn cầu. Chúng phơi bày hạn chế khi tất cả mạng lưới vẫn kết nối chặt chẽ với Trung Quốc.

"Mọi con đường đều dẫn trở lại Trung Quốc. Điều đó ảnh hưởng lớn đến toàn bộ chuỗi cung ứng", bà Dawn Tiura - người đứng đầu Sourcing Industry Group (có trụ sở tại Mỹ) - nhận định. "Tình trạng tắc nghẽn tại một cảng, một nhà máy tác động sâu rộng đến những cơ sở xung quanh, vốn chảy ra khắp thế giới", bà nói thêm.

Hồi tháng 2, một nhà cung cấp ở bang Illinois (Mỹ) đã đặt hàng 8 container phân bón từ các nhà máy tại miền trung Trung Quốc. Theo ông Steve Kranig - Giám đốc hậu cần của IM-EX Global Inc., thông thường, lô hàng sẽ kịp đến Chicago vào tháng 4, đúng vào thời điểm nông dân cần phân bón để sử dụng trong mùa gieo trồng. Ông Kranig chịu trách nhiệm điều phối vận chuyển hàng hóa.

Nhưng đến tháng 5, một phần lô hàng vẫn nằm ở Trùng Khánh, cách Thượng Hải 2.400 km. Nguyên nhân là thiếu container rỗng để vận chuyển.

Ông Kranig mất hàng tháng để tìm kiếm thùng rỗng và chỗ trống trên những con tàu sẽ rời khỏi Thượng Hải. Phân bón sau đó được chất lên các container và đưa tới tàu hàng trên sông Dương Tử.

Chuyến đi trên tuyến đường thủy nội địa nhộn nhịp nhất Trung Quốc kéo dài 8 ngày. Chiếc container đã may mắn được vận chuyển trước mùa bão. Nhiều hàng hóa khác không may mắn như vậy.

Tuyến đường trên sông Dương Tử bị ảnh hưởng nặng nề do thời tiết khắc nghiệt tại Trung Quốc mùa hè này. Giới chức trách đã đóng cửa sông khi bão càn quét. Tàu thuyền phải chờ nhiều ngày để di chuyển, tạo ra tình trạng ù ứ nghiêm trọng tại các cảng Trung Quốc. Năm 2019, 2,93 tỷ tấn hàng hóa đi qua sông Dương Tử.

Dù không bị tắc nghẽn vì lũ lụt, các container phân bón vẫn chịu chi phí vận chuyển cao. Giá cước vận chuyển đã tăng vọt trên những tuyến đường quốc tế và ở Trung Quốc.

Khủng hoảng vận tải

Ngoài nhu cầu hàng hóa gia tăng khi nền kinh tế phục hồi, sự khan hiếm tàu thuyền đã đẩy giá tăng vọt. "Số container chạy trên tuyến sông Dương Tử bị hạn chế đáng kể. Các công ty phải trả giá rất cao để lấy bất cứ container nào, miễn là họ có thể tiếp tục vận chuyển bằng đường thủy", ông Kranig cho biết.

Cuối cùng, các container cũng đến được Thượng Hải vào ngày 27/5. Một chiếc xe tải đã chuyển hàng đến bến cảng đông đúc nhất thế giới.

7 thùng phân bón của lô hàng đã đến được Chicago, nhưng một container vẫn kẹt lại. Ông Kranig cho rằng nguyên nhân chủ yếu là sự hỗn loạn tại các cảng ở Trung Quốc.

Trong hơn một năm qua, đại dịch đã làm xáo trộn việc vận chuyển hàng hóa, biến Trung Quốc trở thành điểm nghẽn lớn.

Hồi tháng 5, cảng Diêm Điền (Thâm Quyến, Trung Quốc) đã phải đóng cửa vì một đợt bùng phát dịch Covid-19. Điều đó gây tắc nghẽn cho toàn bộ bờ biển phía đông và tạo hiệu ứng gợn sóng trên toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đầu tháng 8, một bến tàu tại cảng Ninh Ba - cảng container đông đúc thứ 3 thế giới - cũng đóng cửa sau khi một nhân viên có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19. Tháng 7, cơn bão In-Fa đã khiến cảng Thượng Hải và những cảng lân cận dừng hoạt động trong khoảng 4 ngày.

Các con tàu container neo đậu chờ cập bến bên ngoài hai cảng Los Angeles và Long Beach. Ảnh: Bloomberg.

Theo Bloomberg, ngay cả khi container đến bờ biển Bắc Mỹ an toàn, nó vẫn phải đối mặt nhiều vấn đề. Cửa ngõ thương mại lớn nhất của Mỹ và châu Á đã tắc nghẽn trong hơn 6 tháng qua.

Hồi đầu tháng, 35 con tàu container neo đậu chờ cập bến bên ngoài hai cảng Los Angeles và Long Beach (bang California). Nhiều tàu phải chuyển hướng đến Vancouver.

Hàng hóa cũng có thể phải chờ thêm 3 tháng nữa để đi từ một cảng ở Bờ Tây đến Chicago bằng đường sắt hoặc xe tải.

Ông Kranig vừa đặt thêm 8 container khác từ Trung Quốc chuyển đến Mỹ. Một hành trình trì trệ lại bắt đầu. Không tìm được container rỗng nào ở Trùng Khánh, ông quyết định chất phân bón vào xe tải để chở đến nhà kho tại Thượng Hải.

Hàng hóa đã được đưa vào các container và chở đến Ninh Ba trong tháng này. Sau đó, ông nhận được tin cảng Ninh Ba bị đóng cửa một phần vì ca nhiễm Covid-19 mới. "Đó là một trận chiến khó khăn", ông Kranig than thở.

Thảo Cao