Đề nghị chỉ áp dụng 'thu hồi đất nếu hơn 75% đồng thuận' với dự án trọng điểm quốc gia

Chiều 1/12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Một trong những nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội tham gia thảo luận là cơ chế thu hồi đất với phần diện tích còn lại của dự án khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích và nhận được sự đồng thuận của hơn 75% số lượng người sử dụng đất trong phạm vi thực hiện dự án.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) góp ý dự thảo luật. Ảnh: Media Quốc hội.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) đánh giá đây là điểm mở quan trọng nhưng cũng nhạy cảm nhất, tác động trực tiếp đến quyền tài sản của công dân được Hiến pháp bảo hộ.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Quốc hội cân nhắc kỹ hoặc nâng tỷ lệ này lên 80 - 85% để tăng độ an toàn pháp lý và sức thuyết phục xã hội; hoặc chỉ áp dụng đối với các dự án trọng điểm quốc gia, dự án hạ tầng chiến lược, dự án đã bồi thường kéo dài nhiều năm nhưng không xong, thay vì áp dụng đại trà.

Theo đại biểu Đồng, điều quan trọng không nằm riêng ở tỷ lệ mà ở cơ chế xác định giá bồi thường, cơ chế đối thoại, cơ chế tái định cư, cơ chế giám sát độc lập. Do đó, đề nghị luật hóa rõ yêu cầu phải có hội đồng thương lượng độc lập, mời tổ chức định giá đất uy tín, công khai minh bạch toàn bộ hồ sơ để người dân thấy chính sách không phải ép buộc mà cùng thỏa thuận, công bằng.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy (đoàn Gia Lai) phát biểu tại nghị trường. Ảnh: Phạm Thắng.

Cũng góp ý vào nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Thu Thủy (đoàn Gia Lai) đề nghị ban soạn thảo làm rõ căn cứ vì sao xác định 75% và quy định dự án như thế nào để áp dụng theo quy định này, bởi bản chất các dự án sẽ khác nhau về quy mô, diện tích.

"Thực tiễn sau thu hồi đất, điều chúng ta quan tâm không phải 75% đồng thuận, mà đó là 25% tỷ lệ không đồng thuận tiềm ẩn những vấn đề dễ gây bất ổn về mặt xã hội, an ninh trật tự tại địa phương, tỷ lệ khiếu nại, khiếu kiện các quyết định hành chính liên quan đất đai", bà Thủy nói thêm.

Nữ đại biểu đoàn Gia Lai cho rằng, việc tham vấn, đánh giá tác động đối với phần không đồng thuận có ý nghĩa quan trọng, giúp hiểu rõ vấn đề thực tiễn, nhận diện tác động kinh tế - xã hội sau khi đất bị thu hồi.

"Những người không đồng thuận được tham vấn sẽ hiểu rõ hơn về mục tiêu và nội dung chính sách, dễ đồng thuận, giảm phản ứng xã hội", bà Thủy nêu ý kiến.

Đại biểu Trần Văn Tiến. Ảnh: Media Quốc hội.

Đại biểu Trần Văn Tiến (đoàn Phú Thọ) cho rằng, quy định này rất khó khả thi và băn khoăn vì sao chọn tỷ lệ 75% và liệu ban soạn thảo đã khảo sát, đánh giá tất cả dự án thuộc diện thỏa thuận và bao nhiêu dự án đạt được cả hai điều kiện, bao nhiêu dự án đáp ứng một trong hai điều kiện?

Giải trình nội dung này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng khẳng định, đây là trường hợp đặc biệt cần được cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng, thận trọng trên các khía cạnh về kinh tế, xã hội, an ninh, trật tự an toàn xã hội và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân.

Dự thảo nghị quyết giao HĐND cấp tỉnh là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân xem xét quyết định thông qua việc có hay không thu hồi phần diện tích đất còn lại khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích và trên 75% số lượng người sử dụng đất.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng giải trình làm rõ các ý kiến. Ảnh: Media Quốc hội.

Đồng thời, khoản 7 Điều 3 của dự thảo nghị quyết đưa ra hai phương án.

Phương án 1: Việc bồi thường hỗ trợ tái định cư đối với diện tích đất còn lại áp dụng như trường hợp Nhà nước thu hồi đất.

Phương án 2 là trường hợp mà tổng số tiền bồi thường hỗ trợ theo phương án bồi thường hỗ trợ tính trên một đơn vị diện tích thấp hơn trung bình giá đất đã thỏa thuận thì người có đất bị thu hồi sẽ được nhận thêm số tiền còn thiếu so với mức trung bình đó.

Nhà đầu tư có trách nhiệm chi trả số tiền chênh lệch này cho người có đất bị thu hồi và được tính vào chi phí đầu tư của dự án.

"Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ phối hợp cả cơ quan thẩm tra, nghiên cứu lựa chọn phương án báo cáo với Quốc hội", ông Thắng nói.

Trang Trần