Đề nghị người có ảnh hưởng phải bồi thường khi quảng cáo sai sự thật

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

ĐB Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) nêu ý kiến: Quảng cáo trên nền tảng số với sự tham gia của KOL là các cá nhân hoặc tổ chức, có kiến thức và có tầm ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực ngành nghề hoặc đối với xã hội, là những người truyền cảm hứng dẫn dắt dư luận chủ chốt, có khả năng ảnh hưởng đến quyết định của người khác. Ví dụ như người nổi tiếng, người làm nội dung trên nền tảng xã hội nơi có nhiều người dùng ở các lứa tuổi, ngành nghề khác nhau như: Youtuber, Facebooker, tiktoker, hoặc KOC là những người tiêu dùng chủ chốt có sức ảnh hưởng tới thị trường, họ trải nghiệm và đưa ra các nhận xét đánh giá, chủ yếu theo quan điểm và cách nhìn cá nhân với kiến thức trải nghiệm chân thực, tạo sự tin tưởng từ khách hàng, nhất là trong các chiến dịch marketing, quảng cáo thương hiệu.

Theo bà Phúc, các vấn đề nêu trên không chỉ được xã hội quan tâm mà ít nhất đã 2 lần được đề cập trong các phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Quốc hội khóa XV; các vấn đề được đặt ra trong các phiên chất vấn, trả lời chất vấn về tình trạng quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật, các mặt hàng tiêu dùng xã hội, từ xa xỉ đến thiết yếu; thậm chí là các loại thực phẩm truyền thống trong các bữa ăn hàng ngày cũng được quảng cáo từ các hình thức khác nhau.

Vì vậy bà Phúc kiến nghị, trong Luật lần này cùng với quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ quảng cáo, phát hành quảng cáo, người truyền tải sản phẩm quảng cáo, người có ảnh hưởng cần phải tăng cường xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo. Bởi những tác động trực tiếp của nó đến tính mạng sức khỏe của người dân.

“Do đó Chính phủ cần sớm sửa đổi Nghị định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo, nâng cao mức phạt để đảm bảo tính răn đe, góp phần bảo vệ sức khỏe tính mạng, tài sản, và quyền lợi của người tiêu dùng. Đồng thời tạo ra môi trường quảng cáo lành mạnh, và bình đẳng. Cần bổ sung các quy định về đạo đức, trách nhiệm nghề nghiệp, trách nhiệm pháp lý của đối tượng này, nhất là người có ảnh hưởng”, bà Phúc nói.

Bà Phúc chỉ rõ, một số ý kiến cho rằng cần thiết phải có cơ chế quản lý nghiêm đối với người nổi tiếng, người có ảnh hưởng là cần thiết. Bởi họ làm việc trong các cơ quan, tổ chức. Khi họ vi phạm các quy định quảng cáo, đặc biệt là quảng cáo sai sự thật thì các cơ quan tổ chức đó cần có cơ chế quản lý chặt chẽ. Đồng thời, sửa đổi bổ sung quy chế hoạt động nội bộ quy định cụ thể về trách nhiệm nghề nghiệp khi tham gia hoạt động quảng cáo cũng như quy định rõ các hình thức xử lý vi phạm.

Đại biểu Trần Khánh Thu phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

ĐB Trần Khánh Thu (Đoàn Thái Bình) kiến nghị, cần xem xét bổ sung quy định về kiểm soát, quản lý trong hoạt động quảng cáo đối với tất cả các nền tảng truyền hình trực tuyến, các trang tin tức, các trang thông tin điện tử, cơ chế xử lý nghiêm đối với các trang điện tử đăng tải quảng cáo sai sự thật, không đúng theo công dụng nội dung sản phẩm.

Đồng thời, bổ sung quy định yêu cầu các trang tin phải chịu trách nhiệm kiểm duyệt quảng cáo trước khi đăng tại nội dung thay vì chỉ dựa vào hệ thống quảng cáo tự động như hiện nay.

Qua các vụ sữa giả, thực phẩm chức năng giả vừa bị phát hiện cho thấy các công ty này đều có các giấy tờ kiểm định, kiểm nghiệm, công bố sản phẩm. Nhưng thực tế các sản phẩm được sản xuất, qua điều tra của cơ quan công an lại được xác định là hàng giả. Vậy khi quảng cáo nhất là các ca sĩ, nghệ sĩ, diễn viên có trách nhiệm kiểm tra tài liệu liên quan đến sản phẩm hàng hóa có thực sự khả thi khi thực hiện?

Bà Thu đặt vấn đề: Việc thông báo trước đến người tiếp nhận quảng cáo về việc thực hiện hoạt động quảng cáo sẽ như thế nào? phải chăng là tôi phải viết lên facebook, đăng tải lên tiktok hay youtube để nói với đại chúng rằng, tôi sẽ truyền thông quảng cáo cho nhãn hàng này, sản phẩm kia và tôi đề nghị là cần sửa đổi, bổ sung các nội dung này để đảm bảo khả thi hơn về cơ chế bồi thường và hoạt động quảng cáo sai của người truyền tải quảng cáo, nhất là những người nổi tiếng. “Tôi thấy cũng cần quy định rõ hơn trong Luật. Có thể bổ sung thêm nghĩa vụ của họ phải chịu trách nhiệm liên đới, bồi thường vì hành động quảng cáo sai của mình”, bà Thu nêu rõ và dẫn chứng tại Hoa Kỳ, Ủy ban Thương mại liên bang yêu cầu người nổi tiếng phải tiết lộ rõ ràng mối quan hệ tài chính với thương hiệu khi quảng cáo sản phẩm, quảng cáo phải trung thực không gây hiểu lầm về hiệu quả, tính năng của sản phẩm. Hay Hàn Quốc cấm các hoạt động quảng cáo trá hình trên mạng xã hội. Nếu vi phạm bị phạt 2% doanh thu quảng cáo, hay tối đa là 500 triệu Won, tương đương 8,7 tỷ đồng tiền Việt Nam. Năm 2022, Hàn Quốc bổ sung quy định cấm nghệ sĩ làm gương mặt đại diện cho các hãng rượu để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến giới trẻ.

“Các quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo tính trung thực trong hoạt động quảng cáo. Người nổi tiếng cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật khi tham gia quảng cáo để tránh các hậu quả pháp lý và ảnh hưởng đến uy tín cá nhân. Nếu người nổi tiếng đã thực hiện đầy đủ các biện pháp thẩm định hợp lý, dựa trên giấy tờ, hồ sơ pháp lý do doanh nghiệp cung cấp, thì thông thường họ không bị xem là cố tình quảng cáo gian dối, mà chủ doanh nghiệp/nhà sản xuất sẽ chịu trách nhiệm chính”, bà Thu nói.

Đại biểu Phạm Văn Hòa phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Theo ĐB Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) người nổi tiếng, người có ảnh hưởng trong xã hội khi quảng cáo nhưng không biết nội dung quảng cáo là gì thì rất phản cảm và quảng cáo muốn nói gì thì nói là không đúng.

Ông Hòa nêu quan điểm, nghĩa vụ của người quảng cáo phải quảng cáo đúng, trúng, thật, rõ ràng, cụ thể nội dung sản phẩm mà mình quảng cáo. Người thuê quảng cáo cũng phải rõ ràng rành mạch. Người quảng cáo phải biết nội dung quảng cáo, phải biết sản phẩm quảng cáo là cái gì. Ví như ông có biết thực phẩm chức năng trị bệnh gì đâu mà quảng cáo, ông đâu có phải cơ quan kiểm nghiệm y tế hay hóa chất. Cho nên trách nhiệm của quảng cáo là phải đúng và người quảng cáo phải chịu trách nhiệm liên đới. Bên cạnh đó, cần tăng mức phạt vi phạm hành chính đối với người nổi tiếng, người có ảnh hưởng trong xã hội khi quảng cáo sai sự thật, ông Hòa kiến nghị.

Việt Thắng