Đề phòng dịch bệnh sau bão lũ

Nhân viên y tế dự phòng hướng dẫn người dân khử khuẩn nước sinh hoạt bằng dung dịch Cloramin B. Ảnh: TTXVN.

Môi trường sau lũ – nguy cơ bùng phát dịch bệnh

Nguy cơ dịch bệnh bùng phát sau mưa lũ là điều đã được ghi nhận qua nhiều năm, đặc biệt tại những khu vực bị chia cắt, ngập sâu, thiếu nước sạch và điều kiện vệ sinh tối thiểu.

Công văn số 554 do Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) vừa ban hành nêu rõ: Môi trường nước sau bão lũ chứa nhiều rác thải, chất thải sinh hoạt, xác động vật phân hủy và vi sinh vật gây bệnh. Đây là điều kiện lý tưởng để các bệnh truyền nhiễm như tiêu chảy cấp, bệnh ngoài da, đau mắt đỏ, bệnh đường hô hấp và sốt xuất huyết phát sinh.

Theo Đại tá, TS.BS Vũ Viết Sáng - Quyền Viện trưởng Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108), sau lũ lụt, người dân có nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây qua da niêm mạc như Whitmore, bệnh do xoắn khuẩn leptospira hoặc Vibrio vulnificus. Những bệnh này thường khởi phát từ vết xây xát da tiếp xúc với nước nhiễm bẩn, tiến triển nhanh và có thể đe dọa tính mạng nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm.

Ngoài ra, tình trạng sơ tán đến nơi trú ẩn đông người, thiếu thông khí và vệ sinh kém khiến trẻ em, người già dễ mắc cúm, viêm hô hấp, cảm lạnh. Việc tự điều trị hoặc ngại đến cơ sở y tế do đi lại khó khăn khiến bệnh dễ nặng, gây khó kiểm soát.

Phòng dịch từ sớm

Để ứng phó kịp thời, Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn cụ thể, trong đó nhấn mạnh vai trò chủ động của địa phương và người dân trong công tác vệ sinh môi trường, xử lý nguồn nước, an toàn thực phẩm và giám sát dịch tễ.

Về nước sinh hoạt, trong trường hợp giếng khoan, giếng khơi bị ngập, người dân cần thau rửa kỹ lưỡng và khử trùng bằng Cloramin B hoặc hóa chất theo hướng dẫn của nhân viên y tế. Dụng cụ chứa nước cần được che đậy kín, vệ sinh thường xuyên. Với nguồn nước tạm thời, nên dùng nước đóng chai, nước đun sôi hoặc nước đã lọc bằng cát, đánh phèn trước khi sử dụng.

Trong ăn uống, thực hiện nguyên tắc “ăn chín, uống sôi”, tuyệt đối không sử dụng thực phẩm ôi thiu, gia súc gia cầm chết, kể cả trong tình huống thiếu lương thực. Cục Phòng bệnh khuyến khích người dân sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, dễ bảo quản như lương khô, mì gói, nước đóng chai trong những ngày bị chia cắt, cô lập do nước lũ.

Về phòng bệnh cá nhân, người dân cần rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; giữ vệ sinh da, mắt, đặc biệt là lau khô kẽ chân, kẽ tay sau khi tiếp xúc với nước lũ. Trẻ em không nên tắm hoặc chơi đùa trong nước ngập, tránh nguy cơ mắc bệnh ngoài da hoặc tiêu hóa do nuốt phải nước bẩn.

Riêng với sốt xuất huyết – căn bệnh có thể bùng phát mạnh sau khi nước rút Bộ Y tế yêu cầu các địa phương triển khai phun hóa chất diệt muỗi ở vùng nguy cơ cao, đồng thời tuyên truyền người dân tiêu diệt bọ gậy bằng cách thu gom phế liệu, chai lọ, đậy kín dụng cụ chứa nước và mắc màn khi ngủ, kể cả ban ngày.

TS.BS Vũ Viết Sáng nhấn mạnh: “Người dân tuyệt đối không được chủ quan với các biểu hiện sốt, tiêu chảy, nổi ban hoặc nhiễm trùng da sau khi tiếp xúc với nước bẩn. Sai lầm phổ biến là tự mua thuốc điều trị hoặc nghe mách bảo. Khi thấy triệu chứng bất thường, cần đến cơ sở y tế hoặc liên hệ bác sĩ để được tư vấn từ sớm”.

Ngoài ra, với người có bệnh lý nền như tim mạch, tiểu đường, hen suyễn, việc không đến cơ sở y tế tái khám đúng hẹn do ngập lụt có thể khiến bệnh chuyển nặng. Bộ Y tế khuyến cáo các địa phương cần có phương án khám chữa bệnh lưu động, hỗ trợ điều trị từ xa, tránh để tình trạng bệnh âm ỉ trở thành điểm khởi phát của dịch kéo dài sau thiên tai.

Kinh nghiệm cho thấy, thiên tai luôn đi kèm với rủi ro y tế không phải chỉ trong lúc mưa bão, mà đặc biệt sau khi nước rút. Nếu không kiểm soát tốt vệ sinh môi trường và điều kiện sinh hoạt, các ổ dịch có thể bùng phát nhanh hơn khả năng ứng phó của y tế cơ sở.

Vì vậy, việc chủ động phòng bệnh, xử lý triệt để nguồn lây, nâng cao cảnh giác cộng đồng và không trì hoãn tiếp cận y tế là những nguyên tắc then chốt để giữ vững sức khỏe cộng đồng sau mỗi đợt thiên tai. Đó không chỉ là nhiệm vụ của ngành y tế, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống và từng hộ gia đình.

Đức Trân