Đề xuất bỏ thi vào lớp 10: Không thể dựa vào học bạ

Giảm áp lực thi vào 10

Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo xác định những mốc quan trọng: mục tiêu đến năm 2030 hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em từ 3-5 tuổi và giáo dục bắt buộc hết THCS; ít nhất 85% người trong độ tuổi hoàn thành cấp THPT và tương đương, không có tỉnh, thành phố đạt dưới 60%; đến năm 2035 hoàn thành phổ cập THPT.

Mới đây, tại cuộc tiếp xúc cử tri 11 phường của Hà Nội trước thềm kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh quan điểm phải phổ cập giáo dục THPT, giảm bớt các kỳ thi. Theo Tổng Bí thư, sau khi tiến hành phổ cập mầm non, phổ cập tiểu học, THCS thì bây giờ cả nước hoàn toàn đủ điều kiện để phổ cập THPT, tức là các cháu đều được học hết cấp 3.

Thí sinh sau khi hoàn thành kỳ thi vào lớp 10 công lập tại Hà Nội. Ảnh: Nguyễn Hoài.

Quan điểm phổ cập trung học đang nhận được sự đồng tình của đông đảo phụ huynh, học sinh và giáo viên. Nhiều ý kiến đề xuất bỏ kỳ thi vào lớp 10 và cho rằng, việc này không chỉ giảm áp lực thi cử mà còn tạo điều kiện để mọi học sinh đều có cơ hội tiếp tục học tập sau THCS.

Mới bước vào đầu năm lớp 9 nhưng em Đinh Khánh Vân, học sinh Trường THCS Cổ Bi (Hà Nội), đã có lịch học thêm dày đặc. Vân chia sẻ, mỗi ngày sau giờ học chính khóa, em đều phải đi học thêm các môn Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh để chuẩn bị cho kỳ thi vào lớp 10.

“Hầu như ngày nào em cũng về nhà rất muộn. Cuối tuần cũng không được nghỉ vì phải đi học thêm. Em cảm thấy rất mệt và căng thẳng”, Vân nói.

Trước áp lực này, Khánh Vân bày tỏ mong muốn sớm được phổ cập trung học và bỏ kỳ thi vào lớp 10. Em cho rằng: “Nếu bỏ kỳ thi, chúng em sẽ bớt áp lực và có cơ hội định hướng tương lai sớm hơn, thay vì chỉ học để thi”.

Chị Trần Minh Hương (Thanh Trì, Hà Nội ) cho hay: "Con tôi năm nay học lớp 8 nhưng gia đình đã phải lên kế hoạch ôn thi từ bây giờ. Cả nhà đều lo lắng vì tỷ lệ 'chọi' ở các trường công lập quá cao. Tôi ủng hộ bỏ kỳ thi để giảm gánh nặng cho con và phụ huynh, miễn là có phương án tuyển sinh minh bạch và chất lượng được đảm bảo".

Để giảm áp lực, nhiều ý kiến đề xuất bỏ kỳ thi vào lớp 10, thay bằng phương án xét tuyển dựa trên kết quả học tập ở bậc THCS. Con gái chị Nguyễn Thu Hương (Thanh Trì, Hà Nội) vừa trải qua kỳ thi vào lớp 10. Chị Hương cho hay: “Tôi thấy, nhiều em học giỏi liên tục từ lớp 6 đến lớp 9 nhưng chỉ sơ suất trong kỳ thi là mất cơ hội vào trường THPT công lập. Thế nên, tôi mong sớm bỏ kỳ thi vào lớp 10, thay vào đó có thể xét kết quả học tập suốt 4 năm THCS để giảm áp lực cho học sinh và phụ huynh”.

Mở rộng trường lớp đáp ứng phổ cập trung học

Thầy Bùi Mạnh Chương, giáo viên THPT tại Thanh Hóa cho rằng, phổ cập đến bậc trung học là cần thiết, tạo cơ hội cho tất cả học sinh được tiếp tục học tập và phát triển sau bậc THCS. Tuy nhiên, nếu bỏ kỳ thi vào lớp 10 và chỉ dựa vào xét học bạ thì rất khó đảm bảo công bằng, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi chất lượng dạy học giữa các trường còn chênh lệch khá lớn.

“Thực tế, tình trạng nâng điểm, chạy điểm để có học bạ đẹp là có. Nếu xét tuyển theo học bạ, nguy cơ xảy ra tình trạng này sẽ càng cao, gây thiệt thòi cho những học sinh thực lực. Tôi cho rằng, thay vì bỏ hẳn kỳ thi và xét học bạ, Nhà nước nên tăng cường phân luồng, mở thêm trường lớp, đặc biệt là các cơ sở giáo dục nghề nghiệp để học sinh có nhiều lựa chọn phù hợp năng lực và sở thích", thầy Chương nêu quan điểm.

TS Hoàng Ngọc Vinh – nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (Bộ GDĐT) đồng tình với đề xuất bỏ kỳ thi tuyển sinh lớp 10, coi đây là bước đi phù hợp với định hướng phổ cập giáo dục phổ thông mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo. Ông cho rằng sắp tới, khi Luật Giáo dục nghề nghiệp mới được ban hành, hệ thống trung học nghề và trung học kỹ thuật sẽ mở ra thêm lựa chọn cho học sinh, giúp giảm áp lực thi cử và tạo cơ hội phân luồng rõ ràng hơn sau bậc THCS.

Tuy nhiên, TS Hoàng Ngọc Vinh không ủng hộ đề xuất xét tuyển dựa trên kết quả học tập ở bậc THCS thay vì thi tuyển. Lý do là bởi hiện chưa có cơ chế đủ mạnh để kiểm soát chất lượng, dẫn đến nguy cơ thiếu công bằng, không đánh giá đúng năng lực học sinh.

Thay vào đó, TS Hoàng Ngọc Vinh đề xuất mở rộng quy mô trường lớp và đội ngũ giáo viên. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh xã hội hóa, cho phép cả các trường cao đẳng nghề tham gia đào tạo chương trình phổ thông, từ đó tăng lựa chọn cho học sinh và giảm áp lực tuyển sinh.

Nguyễn Hoài