Doanh nghiệp được định giá cao hơn 20% nhờ thực hành ESG

Những rào cản nội tại

Thị trường toàn cầu đang chứng kiến sự dịch chuyển mạnh mẽ sang các tiêu chuẩn sản xuất xanh và chuỗi cung ứng bền vững. Đối với các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực sơn phủ, giấy, cao su, nhựa và hóa chất, áp lực chứng minh năng lực tuân thủ ESG ngày càng gia tăng. Từ sự minh bạch về nguồn gốc nguyên liệu, kiểm soát phát thải đến các tiêu chí bền vững trong tuyển chọn nhà cung cấp, tất cả đang trở thành "giấy thông hành" bắt buộc để thâm nhập các thị trường khó tính và tham gia vào chuỗi giá trị của các tập đoàn đa quốc gia.

Áp lực từ các tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) cùng yêu cầu sản xuất xanh không còn là lựa chọn mà đã trở thành mệnh lệnh sống còn.

Tại hội nghị giới thiệu chuỗi triển lãm quốc tế chuyên ngành tại Việt Nam 2026 và tọa đàm "ESG trong ngành công nghiệp Việt Nam: Từ tuân thủ đến lợi thế cạnh tranh" ngày 10/12 tại Hà Nội, bà Ngụy Thị Giang - Trưởng Ban ESG thuộc Hội Doanh nghiệp sản xuất Sản phẩm công nghiệp chủ lực TP Hà Nội (HAMI), Chủ tịch HĐQT GREEN IN nhấn mạnh sự chuyển dịch này thông qua những con số biết nói.

Bà Ngụy Thị Giang - Trưởng Ban ESG thuộc Hội Doanh nghiệp sản xuất Sản phẩm công nghiệp chủ lực TP Hà Nội (HAMI), Chủ tịch HĐQT GREEN IN.

Hiện đã có hơn 35 quốc gia cam kết và ban hành quy định về công bố thông tin ESG, bao gồm các thị trường trọng điểm như châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia và Ấn Độ. Khoảng 140 quốc gia cam kết Net Zero, 186 quốc gia tham gia Công ước Stockholm về hóa chất độc hại, và hơn 130 quốc gia có luật riêng biệt về bảo vệ người tiêu dùng. Điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp Việt Nam – những mắt xích đầu nguồn quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu – buộc phải tuân thủ luật chơi chung nếu muốn tồn tại và phát triển.

Bức tranh ngành sơn phủ, giấy, cao su, nhựa và hóa chất Việt Nam hiện nay đan xen giữa gam màu sáng của sự hồi phục và gam màu tối của những thách thức.

Ông Vương Bắc Đẩu - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Sơn - Mực in Việt Nam (VPIA) nhận định, ngành sơn phủ và mực in đã thoát đáy và bắt đầu hồi phục, tuy nhiên mức độ không đồng đều. Trong khi sơn cuộn, sơn tàu biển và bảo vệ có sự hồi phục ấn tượng, thì sơn trang trí chỉ ở mức nhẹ. Bên cạnh đó, cạnh tranh gay gắt đang bào mòn lợi nhuận, và thuế quan vẫn là rào cản lớn đối với các phân khúc sơn gỗ, sơn bột và sơn cuộn. Đặc biệt, việc chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam mang lại cơ hội nhưng cũng đi kèm thách thức lớn, tạo nên ranh giới mong manh cho các doanh nghiệp nội địa.

Về khía cạnh phát triển xanh, ông Đẩu thẳng thắn chỉ ra một thực tế đáng lo ngại: 50% doanh nghiệp sơn nội địa chưa đạt yêu cầu về loại bỏ chì trong sản phẩm, chủ yếu ở các màu vàng và đỏ chứa kim loại nặng. Mục tiêu tuân thủ quy chuẩn giới hạn hàm lượng chì vào năm 2027 đang là áp lực lớn, đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ để loại bỏ hoàn toàn chì trong nguyên liệu sản xuất.

Ông Phùng Mạnh Ngọc - Cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công Thương).

Dưới góc độ quản lý nhà nước, ông Phùng Mạnh Ngọc - Cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công Thương) khẳng định ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam đang đứng trước cơ hội chuyển đổi mạnh mẽ. Tuy nhiên, thách thức đặt ra là vừa phải gia tăng giá trị, xây dựng thương hiệu, vừa phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn và bảo vệ môi trường, đặc biệt là Luật Hóa chất số 69 sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2026.

Mặc dù nhận thức về ESG đang dần được nâng cao, nhưng việc triển khai thực tế vẫn còn nhiều khoảng trống. Dẫn báo cáo của PwC năm 2025, bà Ngụy Thị Giang cho biết, có tới 89% doanh nghiệp đã hoặc đang có kế hoạch cam kết ESG trong 2-4 năm tới, và 61% đã có chiến lược chính thức. Tuy nhiên, chỉ 44% thực sự triển khai các sáng kiến ESG hướng đến kiến tạo giá trị. Điều này cho thấy vẫn còn một khoảng cách lớn từ nhận thức đến hành động cụ thể và hiệu quả.

Cần chuyển đổi tư duy

Để chuyển hóa thách thức thành lợi thế cạnh tranh, các chuyên gia tại hội nghị đã đưa ra những khuyến nghị và giải pháp mang tính chiến lược và thực tiễn. Trong đó, việc chuyển đổi tư duy từ "tuân thủ" sang "lợi thế cạnh tranh" đóng vai trò quan trọng.

Bà Ngụy Thị Giang nhấn mạnh ESG không chỉ là chi phí tuân thủ mà là khoản đầu tư cho tương lai. Các nghiên cứu cho thấy 90% nhà đầu tư xem xét tài sản vô hình, bao gồm ESG, khi ra quyết định, và doanh nghiệp thực hành ESG tốt thường được định giá cao hơn 20%. Do đó, doanh nghiệp cần chủ động tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh, coi đây là công cụ để củng cố nội lực, quản trị rủi ro và nâng cao vị thế thương hiệu.

Cần tập trung vào các ưu tiên trọng yếu và lộ trình khả thi. Thay vì dàn trải, doanh nghiệp cần xác định các vấn đề ESG trọng yếu đối với đặc thù ngành mình. Ví dụ, ngành sơn cần tập trung loại bỏ chì và dung môi độc hại; ngành hóa chất cần chú trọng an toàn hóa chất và kinh tế tuần hoàn. Việc xây dựng lộ trình từng bước, từ tuân thủ cơ bản đến áp dụng các tiêu chuẩn nâng cao, sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm nguồn lực và đạt hiệu quả cao hơn.

Ngoài ra, cần tận dụng chính sách hỗ trợ và cơ hội từ "bộ ba" Nghị quyết. Bà Giang chỉ ra rằng các Nghị quyết 57, 59 và 68 của Bộ Chính trị đang tạo đòn bẩy lớn cho doanh nghiệp, đặc biệt là các ưu đãi về lãi suất, trích lập quỹ khoa học công nghệ cho các hoạt động ESG. Doanh nghiệp cần nắm bắt và tận dụng tối đa các cơ chế này để chuyển mình.

Việc thúc đẩy hợp tác và liên kết cũng là điều doanh nghiệp cần lưu tâm. Ông Phùng Mạnh Ngọc khuyến khích các mô hình hóa học xanh, kinh tế tuần hoàn và chuỗi giá trị khép kín. Việc sử dụng chung cơ sở vật chất, hạ tầng không chỉ giúp giảm chi phí mà còn tạo lợi thế cạnh tranh bền vững. Bên cạnh đó, sự hợp tác giữa các doanh nghiệp trong ngành để giải quyết các vấn đề chung như loại bỏ chì trong sơn như khuyến nghị của ông Vương Bắc Đẩu là rất cần thiết.

Với Luật Hóa chất số 69 sắp có hiệu lực, doanh nghiệp cần chủ động rà soát quy trình, cập nhật cơ sở dữ liệu, tổ chức huấn luyện an toàn và tuân thủ các quy định mới về phân loại, ghi nhãn hóa chất. Sự chuẩn bị sớm sẽ giúp doanh nghiệp tránh được các rủi ro pháp lý và bảo đảm hoạt động sản xuất kinh doanh thông suốt.

Thu An