Đồng bằng sông Cửu Long tăng tốc giải ngân đầu tư công dịp cuối năm

Từ An Giang đến Cà Mau và Vĩnh Long, kỷ luật - kỷ cương trong điều hành được siết chặt, giải ngân được coi là nhiệm vụ trọng tâm, là thước đo năng lực của từng chủ đầu tư và người đứng đầu. Tinh thần hành động khẩn trương đang bao trùm toàn vùng khi hàng trăm dự án cần được gỡ vướng, đẩy tiến độ để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng năm 2025.

Công trường thi công Dự án thành phần 1 cao tốc Cao Lãnh - An Hữu, đoạn thuộc xã Nhị Mỹ, huyện Cao Lãnh (Đồng Tháp). Ảnh minh họa: Nhựt An/TTXVN

Quyết liệt gỡ điểm nghẽn, bứt tốc trong tháng cao điểm

Tại tỉnh An Giang, từ ngày 5/11 đến 5/12, địa phương triển khai đợt cao điểm thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công - thời điểm then chốt để hoàn thành các mục tiêu kinh tế - xã hội của năm. Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Hồ Văn Mừng khẳng định, đây là giai đoạn “phải tăng tốc, không để tỷ lệ giải ngân tiếp tục ở mức thấp”. Năm 2025, Thủ tướng giao cho An Giang hơn 21.300 tỷ đồng; HĐND tỉnh phân bổ hơn 26.000 tỷ đồng cho hơn một nghìn dự án và các chương trình mục tiêu quốc gia. Tính đến 31/10, tỉnh An Giang đã giải ngân hơn 10.700 tỷ đồng, đạt hơn 50% kế hoạch Thủ tướng giao.

Tinh thần quyết liệt được thể hiện rõ khi bốn đơn vị đạt giải ngân trên 70% được biểu dương tại cuộc họp đầu tháng 11 vừa qua, đồng thời nhiều chủ đầu tư dưới 50% bị phê bình nghiêm khắc. Tỉnh An Giang yêu cầu xử lý dứt điểm tồn tại trước 15/11; kiên quyết cắt chuyển vốn khỏi những dự án chậm; kiểm tra đột xuất trong suốt tháng cao điểm. Các nhà thầu thi công các dự án trọng điểm được yêu cầu “tăng ca, tăng kíp”, huy động tối đa nhân lực, phương tiện. Chỉ số giải ngân sẽ là tiêu chí quan trọng trong đánh giá năng lực cán bộ cuối năm.

Không kém phần khẩn trương, tỉnh Cà Mau đang bước vào giai đoạn dồn lực mạnh mẽ. Đến ngày 3/11, tỉnh giải ngân hơn 5.650 tỷ đồng, đạt 46,1% kế hoạch hơn 12.000 tỷ đồng (gồm cả vốn năm 2024 chuyển sang). Chỉ trong chưa đầy một tháng, tỉnh giải ngân thêm gần 1.000 tỷ đồng - con số cho thấy quyết tâm lớn của địa phương.

Tuy nhiên, bức tranh giải ngân của Cà Mau phân hóa mạnh: 10 trong 18 đơn vị đạt trên mức trung bình, nhiều đơn vị gần hoàn thành kế hoạch như Bộ đội Biên phòng, Ban Quản lý dự án khu vực U Minh hay Trung tâm Dịch vụ đô thị Bạc Liêu. Ngược lại, các dự án lớn lại chậm đáng kể, đặc biệt là Bệnh viện Đa khoa Cà Mau quy mô 1.200 giường, tổng vốn hơn 3.000 tỷ đồng, hiện ở mức “báo động đỏ”. Một số gói thầu giao thông tại Bạc Liêu chỉ đạt hơn 14% khối lượng dù đã đi qua 91% thời gian thi công.

Theo UBND tỉnh Cà Mau, ba nút thắt chủ yếu là giải phóng mặt bằng, năng lực nhà thầu và yếu tố khách quan như thời tiết, khan hiếm vật liệu. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lâm Văn Bi yêu cầu xác định giải ngân là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu, giao trách nhiệm cụ thể đến từng cơ quan; xử lý nghiêm nhà thầu yếu kém; điều chuyển vốn sang các dự án có khả năng giải ngân tốt. Tỉnh thiết lập nhóm Zalo điều hành do Sở Tài chính chủ trì để cập nhật, nhắc nhở tiến độ hàng ngày.

Siết chặt kỷ luật, nâng trách nhiệm người đứng đầu

Trong khi nhiều địa phương tăng tốc mạnh mẽ, Vĩnh Long lại đang đối mặt áp lực lớn khi tỷ lệ giải ngân đến 31/10 mới đạt 37,2% - thấp nhất trong nhóm tỉnh dẫn đầu khu vực. Năm 2025, tỉnh được Thủ tướng giao hơn 17.000 tỷ đồng và HĐND tỉnh phân bổ hơn 19.700 tỷ đồng, song vẫn còn 85 dự án chưa khởi công với tổng vốn hơn 2.600 tỷ đồng; hơn 150 dự án giải ngân dưới 50%.

Theo Sở Tài chính Vĩnh Long, nguyên nhân chậm chủ yếu đến từ vướng mắc mặt bằng tại các dự án giao thông và thủy lợi có tuyến dài; thủ tục phức tạp của các dự án ODA; khan hiếm vật liệu xây dựng; hạn chế năng lực một số chủ đầu tư; và ảnh hưởng từ việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã.

Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Lữ Quang Ngời yêu cầu khởi công ngay các dự án mới đủ điều kiện, sớm hoàn tất hồ sơ thiết kế - dự toán; rà soát toàn bộ dự án chậm để điều chỉnh kịp thời; tăng cường giám sát tiến độ thi công và gắn trách nhiệm người đứng đầu với kết quả giải ngân. UBND các xã, phường được yêu cầu đẩy nhanh bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Trung tâm Phát triển quỹ đất tập trung nhân lực xử lý hồ sơ còn tồn đọng. Sở Tài chính có nhiệm vụ điều chuyển vốn linh hoạt, ưu tiên dự án hấp thụ vốn tốt.

Bên cạnh đó, Đoàn giám sát Thường trực HĐND tỉnh Vĩnh Long mới đây cũng chỉ rõ hàng loạt vướng mắc trong quá trình triển khai. Qua khảo sát 14 dự án trọng điểm và làm việc với các chủ đầu tư, sở, ngành, Đoàn đánh giá đầu tư công là động lực then chốt cho tăng trưởng, nên bất kỳ chậm trễ nào cũng ảnh hưởng đến mục tiêu kinh tế - xã hội. Với 357 dự án chuyển tiếp giai đoạn 2021 - 2025 đã bố trí hơn 17.200 tỷ đồng, tỷ lệ giải ngân hiện đạt 77,94%; trong khi các dự án thuộc Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội đạt tới 94,77%.

Báo cáo giám sát nêu rõ tồn tại chủ yếu đến từ mặt bằng, biến động giá vật liệu, năng lực thi công chưa đồng đều, điều chỉnh chủ trương đầu tư chậm và nhiều công trình hoàn thành nhưng chậm quyết toán. Đoàn đề nghị rà soát năng lực nhà thầu, kiên quyết thay thế đơn vị yếu kém; đồng thời yêu cầu cơ quan tài chính đề xuất điều chuyển vốn hợp lý, đôn đốc quyết toán các dự án hoàn thành.

Chủ tịch HĐND tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Minh Dũng nhấn mạnh toàn hệ thống chính trị phải siết kỷ luật, xác định rõ “điểm nghẽn” và trách nhiệm từng đơn vị. Trong thời gian còn lại của năm 2025, các cơ quan cần tập trung tối đa nguồn lực, đẩy nhanh thi công để đưa tỷ lệ giải ngân đạt và vượt kế hoạch.

Hồng Đạt (TTXVN)