Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công: Cần phân cấp mạnh hơn nữa cho địa phương

Mở rộng các hình thức tiếp cận vốn

Các đại biểu cơ bản nhất trí với sự cần thiết của dự thảo Luật nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nợ công, bảo đảm đồng bộ trong cải cách thể chế; đồng thời, tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc thực tế phát sinh.

Về vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài, một số đại biểu nhất trí với việc sửa đổi toàn diện Điều 29 của Luật hiện hành về vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài và thống nhất việc rà soát, sửa đổi, bổ sung để đơn giản hóa thủ tục hành chính, đáp ứng yêu cầu thực tiễn về đối ngoại, thu hút vốn kịp thời, tháo gỡ vướng mắc nhằm khắc phục tình trạng chậm giải ngân vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài trong thời gian qua.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi phát biểu

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Phan Văn Mãi cho rằng, vốn vay ODA có cả mặt tích cực và hạn chế cần phải cân nhắc. Việt Nam hiện không còn là nước được vay ưu đãi ODA nữa, cho nên đàm phán vay ODA rất lâu, điều kiện vay đi kèm cũng rất ngặt nghèo. Xuất phát từ thực tế đó, cần nghiên cứu các giải pháp nhằm tiếp cận những nguồn vốn mới như cách thức để vay quốc tế, cách thức để phát hành trái phiếu địa phương.

Đại biểu Phan Văn Mãi cũng cho rằng, TP. Hồ Chí Minh là địa phương có nhu cầu lớn về vốn và cũng là địa phương có điều kiện, khả năng hấp thụ vốn cao so với nhiều địa phương khác trên cả nước; khả năng trả nợ, khả năng thua hồi vốn cũng rất cao.

Do vậy, theo đại biểu, nên nghiên cứu sửa đổi Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hồ Chí Minh nhằm tiếp tục tháo gỡ điểm nghẽn, giải quyết nhu cầu về vốn.

Thành phố Hồ Chí Minh trước đây đã từng phát hành trái phiếu địa phương. Sau khi sáp nhập tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP. Hồ Chí Minh, địa phương có đủ điều kiện để có thể huy động hàng chục nghìn tỷ đồng từ trái phiếu chính quyền địa phương. "Vì vậy, cần nghiên cứu mở rộng các hình thức tiếp cận vốn, nhằm huy động nguồn lực cho địa phương", Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị.

ĐBQH Nguyễn Văn Lợi phát biểu

Thủ tục đề xuất khoản vay ODA còn rất rườm rà

ĐBQH Nguyễn Văn Lợi cũng đề nghị, cần phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho chính quyền địa phương. Dự thảo Luật hiện mới đang tập trung phân cấp, phân quyền chủ yếu ở trung ương, nhưng phân cấp, phân quyền cho địa phương còn mờ nhạt.

Theo đại biểu, nếu dự thảo Luật phân cấp tốt cho địa phương thì các nhà cung cấp vốn ODA sẽ muốn đàm khán với địa phương hơn là với cấp trung ương vì địa phương nắm rất rõ những lĩnh vực phát triển thế mạnh của địa phương và có đóng góp vào ngân sách trung ương. Mặt khác, bên cho vay nước ngoài muốn đàm phán trực tiếp với địa phương cả về thời gian trả nợ, ân hạn nợ….

Hơn nữa, việc không đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương trong đàm phán thỏa thuận vay ODA cũng sẽ dẫn tới tình trạng dồn hết lên cấp trung ương và tạo cơ chế xin - cho. Do vậy, đại biểu Nguyễn Văn Lợi đề nghị, cần phân cấp mạnh mẽ hơn cho địa phương, đặc biệt là những địa phương đã cơ bản có đóng góp vào ngân sách trung ương.

ĐBQH Nguyễn Minh Đức phát biểu

ĐBQH Nguyễn Minh Đức cho rằng, quy định về thủ tục đề xuất khoản vay ODA (gồm trị giá vay, điều kiện vay, bên cho vay dự kiến, mục đích sử dụng vốn, thời gian giải ngân, cơ chế tài chính trong nước, nguồn trả nợ, thư quan tâm của nhà tài trợ nước ngoài) nhìn thì rất chặt chẽ nhưng thủ tục lại rườm rà. Bởi lẽ, các đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức rất mong muốn được tiếp cận vốn ODA nhưng làm sao bên vay có thể biết được dự kiến thời gian giải ngân của bên cho vay ở phía nước ngoài, nên rất khó cho doanh nghiệp tiếp cận vốn. Do đó, đại biểu Nguyễn Minh Đức đề xuất cần hoàn thiện quy định này.

Về trình tự thủ tục đàm phán và ký kết, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 29 Luật hiện hành theo hướng: “việc ký kết điều ước quốc tế, thỏa thuận về vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài cho chương trình, dự án phải bảo đảm các điều kiện sau đây: Hoàn thành các thủ tục đầu tư theo quy định của pháp luật. Điều ước quốc tế, thỏa thuận về vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt”.

Khoản 6 Điều 29 quy định việc đàm phán, ký, phê chuẩn, phê duyệt, sửa đổi, bổ sung, gia hạn điều ước quốc tế, thỏa thuận vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài

Quang cảnh thảo luận tại Tổ 2

Đại biểu Nguyễn Minh Đức nhận thấy, giữa khoản 4 và khoản 6 có sự trùng lặp và thiếu logic trong trình tự, thủ tục về đàm phán, ký kết, phê chuẩn, phê duyệt thỏa thuận vay ODA.

Mặt khác, khoản 5 “chen” giữa khoản 4 và khoản 6 lại quy định việc phân bổ, sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài, dẫn đến sự bất hợp lý về mặt kỹ thuật lập pháp. Do đó, đại biểu Nguyễn Minh Đức đề nghị, cần đối chiếu, so sánh toàn bộ quy định của Luật Điều quốc tế hiện hành và dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế đang trình Quốc hội tại kỳ họp này, để quy định, sắp xếp lại các điều khoản về trình tự thủ tục từ đàm phán đến ký kết, phê chuẩn, phê duyệt thỏa thuận vay ODA trong dự thảo Luật cho hợp lý.

Tin: Thanh Chi; Ảnh: Quang Khánh