Giảm thuế giá trị gia tăng - Liều thuốc tác động tức thì cho nền kinh tế

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Ảnh: QH

Giảm thuế kéo dài hơn do doanh nghiệp còn khó khăn

Phát biểu tại Quốc hội, đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) nhấn mạnh, trong bối cảnh kinh tế trong nước và thế giới đều có nhiều khó khăn, việc tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT) là một trong những giải pháp tài khóa có hiệu lực ngay trong việc kích thích tiêu dùng, thúc đẩy tăng trưởng hướng vào nội địa.

Theo đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình), khác với các sắc thuế khác, thuế GTGT tác động tới cả đầu vào lẫn đầu ra của hoạt động kinh tế, nên việc giảm thuế sẽ tác động “ngay và luôn” tới toàn xã hội. Việc giảm thuế lần này càng đặc biệt có ý nghĩa, bởi thời gian tới sẽ tổ chức Đại hội Đảng các cấp, tổ chức sắp xếp chính quyền 2 cấp. Ban chấp hành khóa mới cũng chính là người tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2025 - 2030.

Đại biểu cũng đồng tình với đề xuất mở rộng phạm vi áp dụng chính sách giảm thuế lần này, bao gồm sản phẩm, dịch vụ công nghệ thông tin, sản phẩm kim loại đúc sẵn, đặc biệt là xăng dầu. Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét bổ sung hoạt động tín dụng vào đối tượng được giảm thuế, vì nếu được áp dụng mức thuế thấp hơn, người dân và doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn rẻ hơn.

Đánh giá cao đề xuất của Chính phủ, đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) cho biết, qua thảo luận có 3 nhóm ý kiến về thời hạn áp dụng chính sách. Đó là giảm trong 6 tháng, đến hết năm 2026, hoặc trong 2 năm. Đồng thuận với phương án lựa chọn của Chính phủ là kéo dài đến ngày 31/12/2026, đại biểu cho rằng, việc giảm thuế trong thời gian như vậy là đủ dài để giúp doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, có điều kiện hoạch định chiến lược, tận dụng chính sách một cách hiệu quả.

Mặt khác, đại biểu cũng đề nghị cần bổ sung nội dung quy định rõ trách nhiệm của cơ quan thu và hoàn thuế GTGT, đảm bảo sự công bằng giữa doanh nghiệp và nhà nước.

Tán thành chủ trương giảm thuế GTGT đến cuối năm 2026, đại biểu Dương Tấn Quân (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) lưu ý 4 vấn đề để nâng cao hiệu quả thực thi của chính sách này. Đó là: công khai rõ ràng danh mục hàng hóa, dịch vụ được giảm thuế theo mã HS để các doanh nghiệp dễ tra cứu, áp dụng chính xác; có hướng dẫn sớm và riêng cho các trường hợp phát sinh trong giai đoạn chuyển tiếp; tăng cường kiểm soát giá để chính sách thực sự đến được với người dân; đánh giá tác động của chính sách các năm trước.

Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc giảm thuế GTGT đương nhiên có tác động đến giảm thu ngân sách nhưng đổi lại, có tác động tích cực cho kích thích sản xuất và thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, qua đó tạo thêm nguồn thu cho ngân sách, đồng thời thúc đẩy cho tăng trưởng kinh tế.

Vừa qua, Chính phủ và Bộ Tài chính đã đưa ra các giải pháp để cố gắng có các chính sách tài khóa phù hợp, từ đó bù đắp cho khoản miễn giảm thuế này. “Chính sách thuế này không phải là lần đầu tiên chúng ta làm, chúng ta đã làm trong nhiều kỳ và đều đem lại những kết quả tích cực” - Bộ trưởng nêu rõ.

Một trong các điểm mới của lần giảm thuế này là việc giảm thuế kéo dài 1,5 năm, so với mỗi 6 tháng như trước. Theo Bộ trưởng, Chính phủ qua cân nhắc thấy rằng, phải kéo dài đến hết năm 2026 do doanh nghiệp còn rất nhiều khó khăn. Sau đó, trước khi kết thúc thời kỳ miễn, giảm thuế, Chính phủ sẽ tính toán xem có cần thiết kéo dài chính sách này thêm không.

Về đề xuất giảm thuế cho hoạt động tín dụng của đại biểu Trần Khánh Thu, Bộ trưởng cho hay, đây là loại dịch vụ không phải nộp thuế GTGT, do đó không phải giảm thuế.

Ước tính giảm thu trên 121.000 tỷ đồng khi giảm thuế

Có ý kiến đại biểu đề nghị kéo dài thêm thời gian giảm thuế, Bộ trưởng giải trình cho biết, khoản ngân sách giảm thuế mỗi một năm tương đối lớn, nếu áp dụng kéo dài tác động sẽ khác. Chính sách này là nhằm hỗ trợ trong lúc khó khăn, còn lúc bình thường vẫn phải thu thuế để đảm bảo nguồn thu ngân sách.

Ghi nhận ý kiến của đại biểu Nguyễn Văn Thân về việc hoàn thuế, Bộ trưởng làm rõ quản lý thuế chia ra 2 trường hợp. Một là, có những trường hợp thuộc đối tượng hoàn thuế trước. Các cơ quan thuế, hải quan sẽ thực hiện hoàn thuế rất nhanh. Hai là, trường hợp hoàn thuế sau. Sau khi kiểm tra chứng từ theo quy định của Luật Quản lý thuế, tối đa là 40 ngày các cơ quan phải có nghĩa vụ hoàn thuế cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đúng như đại biểu nói, cũng có những trường hợp thời gian dài hơn. Vấn đề này cơ quan quản lý sẽ có chấn chỉnh trong tổ chức thực hiện để hoàn thuế trong thời gian sớm nhất có thể cho các doanh nghiệp - Bộ trưởng khẳng định.

Liên quan đến danh mục giảm thuế mà đại biểu Dương Tấn Quân đề xuất, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho hay việc này chỉ vướng mắc ở giai đoạn đầu thực hiện giảm thuế. Còn hiện nay, danh mục nào, hàng hóa nào được miễn, giảm đang được triển khai, không có vướng mắc.

Bộ trưởng cũng ghi nhận ý kiến đại biểu về việc cần đánh giá cụ thể hiệu quả chính sách giảm thuế để có cơ sở điều chỉnh chính sách phù hợp trong tương lai. “Đúng là chưa có một tính toán cụ thể nhưng chúng ta cũng thấy trong suốt giai đoạn dịch bệnh Covid-19 và hậu Covid-19, chính sách giảm thuế GTGT đã có những tác động trực tiếp vào các doanh nghiệp và người tiêu dùng, bởi việc giảm thuế kích thích tiêu dùng và thông qua đó, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy việc tiêu thụ hàng hóa được tốt hơn” - Bộ trưởng cho biết.

Theo Báo cáo của Bộ Tài chính, việc giảm thuế GTGT lần này sẽ giảm thu ngân sách nhà nước khoảng trên 121.000 tỷ đồng. Trong đó, 6 tháng cuối năm 2025 sẽ giảm trên 39.540 tỷ đồng đã được cân đối trong dự toán thu và năm 2026 sẽ giảm thêm trên 82.000 tỷ đồng.

Dù số tiền ngân sách giảm thu khi thực hiện chính sách này từ năm 2022, nhưng thu ngân sách nhà nước các năm sau thì vẫn tăng hơn năm trước và đều vượt dự toán nhờ việc giảm thuế đã hỗ trợ được sản xuất, kinh doanh. Tăng trưởng kinh tế trong 3 năm đạt tương ứng là 8,54%, 5,07% và 7,09% trong khi chỉ số giá tiêu dùng được kiểm soát tương ứng là 3,15%, 3,25% và 3,63%.

Hoàng Yến