Gỡ rào cản để giảm doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, đảm bảo hộ kinh không bị áp lực khi chuyển thành doanh nghiệp

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn Quốc hội sáng 19/6.

Kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi để giảm doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường

Mở đầu phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng sáng nay, đại biểu Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) đặt nêu vấn đề bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều khó khăn, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường lớn, tạo thêm áp lực với mục tiêu đến 2030 đạt 2 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng đưa ra giải pháp phát triển doanh nghiệp cả về số lượng và chất lượng.

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết mục tiêu đạt 2 triệu doanh nghiệp được đặt ra trong Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị, Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết để triển khai chính sách lớn này.

“Đây là mục tiêu có ý nghĩa rất quan trọng, thể hiện khát vọng phát triển của nền kinh tế, song cũng là thách thức rất lớn trong bối cảnh sức cầu suy giảm, môi trường kinh doanh trong nước gặp nhiều khó khăn, thách thức; Năng lực cạnh tranh của nhiều doanh nghiệp còn yếu; 5 tháng đầu năm số lượng doanh nghiệp rút khỏi thị trường lớn. Bối cảnh này đòi hỏi quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt”, Bộ trưởng khẳng định.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình).

Về giải pháp, Bộ trưởng cho rằng, trước hết, cần kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch hiệu quả, tập trung tháo gỡ các rào cản trên thị trường, cắt giảm thực tế thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ, cải cách môi trường kinh doanh. Đồng thời, rà soát tháo gỡ vướng mắc trong đầu tư, kinh doanh, quy hoạch để tạo hành lang thông thoáng ổn định giúp doanh nghiệp có động lực tham gia thị trường. Cùng với đó là đẩy mạnh chuyển đổi số.

Thứ hai, đẩy mạnh chuyển đổi hộ kinh doanh sang mô hình doanh nghiệp. Theo Bộ trưởng, hiện cả nước đang có 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đây là nguồn lực lớn để hiện thực hóa mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp.

Bộ đang hoàn thiện các quy định để thu hẹp sự chênh lệch giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp về quản trị, tài chính, kế toán, triển khai bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026, thúc đẩy minh bạch hóa, chuyên nghiệp hóa.

Ngoài ra, Bộ cũng xây dựng các chính sách như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong ba năm, bãi bỏ thuế môn bài, cung cấp phần mềm kế toán miễn phí để nâng cao năng lực quản trị cho doanh nghiệp.

Để giảm số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, Bộ cũng nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp thông qua các ưu đãi về đất đai, vốn, thị trường công nghệ, chuyển đổi số, phát triển nguồn lực… nhằm tăng khả năng chống chịu, thích ứng cho doanh nghiệp.

Đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển sang mô hình doanh nghiệp

Cũng quan tâm tới chính sách đối với hộ kinh doanh, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho hay, Nghị quyết 68-NQ/TW về kinh tế tư nhân đã đề cập đến việc phát triển hộ kinh doanh thông qua bỏ thuế khoán. Chính sách này tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh, mang đến tâm lý e ngại. Thảo luận tại hội trường, có đại biểu đề nghị xem xét, nên lùi thực hiện việc này. Theo đại biểu, các hộ kinh doanh không ngại nộp thuế nhưng rất ngại cách tính thuế, thủ tục để nộp thuế cho đúng. Đại biểu đặt câu hỏi Chính phủ có kế hoạch và giải pháp gì để chuẩn bị để sau khi bỏ thuế khoán, các hộ kinh doanh cảm thấy thuận lợi, chuyên nghiệp và hứng khởi trong việc nộp thuế.

Trả lời chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng hệ thống thuế đã được cơ quan quốc tế đánh giá tiệm cận với thông lệ quốc tế, song tính minh bạch trong một số loại thuế đang thu thủ công đang là rào cản lớn tạo sự không minh bạch.

Vừa qua, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội đã yêu cầu bỏ thuế khoán trong 2026.

“Cơ chế thuế khoán tuy phù hợp trong một giai đoạn nhất định nhưng đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập, thiếu minh bạch, dễ lạm dụng dụng và gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh, không tạo được động lực cho cái hộ kinh doanh phát triển lớn lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026 là chủ trương rất đúng là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh; thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và khu vực chính thức”, Bộ trưởng khẳng định.

Bộ trưởng đồng tình quá trình triển khai sẽ có tác động lớn. Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công cụ để thực hiện đảm bảo thuận lợi, giảm gánh nặng về thủ tục, chi phí cho người dân. Bộ đang rà soát, sửa luật quản lý thuế, thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện; đơn giản hóa sổ sách, hóa đơn chứng từ.

"Đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp", Bộ trưởng cam kết.

Thừa nhận quá trình mới triển khai thực hiện chính sách này sẽ gây tác động đến hàng triệu các hộ kinh doanh, Bộ trưởng cho biết Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công nghệ để hỗ trợ thực hiện, đảm bảo thuận lợi và giảm gánh nặng về thủ tục cũng như là chi phí cho các hộ kinh doanh.

Cụ thể, về rà soát, hoàn thiện chính sách thuế, Bộ Tài chính đang đề xuất sửa Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới và kê khai đơn giản, minh bạch và dễ thực hiện.

Cạnh đó, đơn giản hóa các cái sổ sách, hóa đơn chứng từ để đảm bảo hộ kinh doanh sẽ không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.

Thứ hai, tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế, như áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền để giúp thu đúng thu đủ, đồng thời giảm cái thời gian cũng như chi phí cho các hộ kinh doanh.

Thứ ba, cung cấp miễn phí hệ thống khai nộp thuế điện tử, phần mềm hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, đặc biệt là hỗ trợ cho các hộ kinh doanh còn khó khăn trong cái giai đoạn đầu.

Đẩy mạnh chuyển đổi số nội bộ, nâng cao chất lượng dịch vụ công và năng lực quản lý thuế, tăng cường cái kết nối dữ liệu.

Thứ tư, đẩy mạnh truyền thông đào tạo và tư vấn.

Thùy Liên