Hà Nội hiện thực hóa chiến lược giao thông tổng thể

Phát triển đồng đều

Hà Nội hiện đã có có hơn 8 triệu dân, chưa kể hơn 1,2 triệu người thường xuyên sinh sống, làm việc và học tập trên địa bàn, với khoảng hơn 9,2 triệu phương tiện giao thông các loại. Với quy mô như vậy, cùng với vai trò, vị trí vô cùng quan trọng - là đầu tàu dẫn dắt sự phát triển, trái tim của cả nước, nhưng Thủ đô Hà Nội lại đang đối diện với những khó khăn chồng chất trong lĩnh vực giao thông.

Các nghiên cứu chuyên sâu từ JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản) và Viện Chiến lược Giao thông Vận tải chỉ ra rằng ùn tắc giao thông (UTGT) gây thiệt hại cho Hà Nội từ 1,2 - 1,5 tỷ USD mỗi năm, tương đương khoảng 3 - 5% GRDP của TP. Nếu không có bước đột phá căn bản, Hà Nội sẽ rơi vào tình trạng tắc nghẽn cơ học trong thập niên tới, tức là hạ tầng không còn khả năng vận hành hiệu quả ngay cả khi mở rộng cục bộ.

Lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội chia sẻ, UTGT không chỉ gây thiệt hại về thời gian, chi phí, năng lượng mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, sức khỏe, năng suất lao động và hình ảnh đô thị hiện đại, văn minh. Tổng Bí thư cũng đã chỉ ra một trong những “điểm nghẽn” cần được tập trung khắc phục của Hà Nội, đó là quản lý đô thị còn nhiều bất cập, UTGT vẫn còn dai dẳng. Vấn đề này cần được đưa vào chương trình hành động ngay trong nhiệm kỳ tới để giải quyết, trong đó giảm UTGT là một nhiệm vụ trọng tâm, cấp thiết và có tính đột phá.

Hạ tầng giao thông đô thị của Hà Nội ngày một phát triển hoàn thiện. Ảnh: Phạm Hùng

Chuyên gia giao thông, thạc sĩ Vũ Hoàng Chung nhận định, việc chưa hoàn thiện một hệ thống giao thông hiện đại, năng lực cao đang kìm hãm sự phát triển của Hà Nội. “Phần lớn nhu cầu giao thương, đi lại của người dân TP đang lệ thuộc chủ yếu vào đường bộ. Vai trò của hàng không, đường sắt rất nhỏ, đường thủy thì gần như tê liệt. Đó là vấn đề rất cần được giải quyết ngay để Thủ đô vươn mình mạnh mẽ hơn nữa trong kỷ nguyên mới” - ông Vũ Hoàng Chung nói.

Nhận diện rõ những khó khăn, tồn tại của hệ thống giao thông đô thị, Thành ủy, HĐND, UBND TP Hà Nội đã và đang làm tất cả, nỗ lực hết mình, tranh thủ sự ủng hộ của Chính phủ, Quốc hội để xây dựng một chỉnh thể toàn diện, phát triển đồng đều các loại hình giao thông, đồng thời hướng tới kiến tạo một hệ thống giao thông xanh, bền vững.

Trưởng phòng Tài chính - Đầu tư, Sở Xây dựng Hà Nội Phan Trường Thành cho biết, vừa qua Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội, trong đó đặc biệt chú trọng vào phát triển giao thông. Theo Quy hoạch, Hà Nội sẽ có 5 trục đường bộ trọng yếu, mở ra 5 hành lang phát triển kinh tế - xã hội. Đó là: hành lang phía Bắc Thủ đô hình thành trên cơ sở trục cao tốc Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh; hành lang kinh tế Đông Bắc Thủ đô gắn với trục Lạng Sơn - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh; hành lang kinh tế Bắc - Nam gắn với trục Lạng Sơn - Hà Nội - TP Hồ Chí Minh; hành lang kinh tế Tây - Bắc gắn với trục Điện Biên - Sơn La - Hòa Bình - Hà Nội; Vành đai kinh tế Vùng Thủ đô, hình thành dọc theo các tuyến đường Vành đai: 4, 5 - Vùng Thủ đô.

Bên trong đô thị Hà Nội sẽ phát triển 5 trục động lực gồm: trục sông Hồng; Hồ Tây - Cổ Loa; Nhật Tân - Nội Bài; Hồ Tây - Ba Vì; và trục phía Nam kết nối giữa đô thị trung tâm với khu vực dự kiến hình thành sân bay thứ hai vùng Thủ đô. Tương ứng với đó là 5 vùng đô thị gồm: đô thị Trung tâm; TP phía Tây; TP phía Bắc; đô thị phía Nam; đô thị Sơn Tây - Ba Vì.

Tái cấu trúc đô thị

Song song với việc mở rộng hệ thống đường bộ, Hà Nội cũng đang đóng vai trò tích cực, triển khai các dự án: Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam; Đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh; đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Trong tất cả các dự án này, Thủ đô đều đóng vai trò trung tâm, kết nối mọi vùng kinh tế trên cả nước, qua đó củng cố vị thế “đầu tàu” dẫn dắt nền kinh tế - xã hội phát triển.

Trưởng phòng Tài chính - Đầu tư, Sở Xây dựng Hà Nội Phan Trường Thành cho biết thêm, TP đang tập trung chuẩn bị triển khai siêu dự án Đại lộ cảnh quan sông Hồng dài khoảng 40km. Đây không chỉ là một trục giao thông quan trọng góp phần kiến thiết đô thị, tăng cường kết nối dọc hai bên bờ Nam - Bắc sông Hồng, giảm thiểu UTGT, mà quan trọng hơn nữa, nó còn là chiến lược đánh thức tiềm năng vận tải đường thủy vẫn đang “ngủ say” của Hà Nội. Dọc theo Đại lộ cảnh quan sông Hồng sẽ hình thành các cảng sông, bến thuyền phục vụ vận tải hàng hóa cũng như du lịch, thương mại.

Bên trong cơ thể của đô thị Hà Nội, các mạch máu giao thông cũng sẽ được làm mới, tăng cường năng lực một cách mạnh mẽ, vừa giải quyết vấn nạn UTGT, vừa góp phần tái cấu trúc đô thị theo hướng xanh, văn minh, hiện đại và bền vững. Trưởng Ban quản lý đường sắt đô thị (ĐSĐT) Hà Nội Nguyễn Cao Minh cho biết, Quốc hội và Chính phủ đã thông qua Đề án tổng thể phát triển hệ thống ĐSĐT của Thủ đô. Với ĐSĐT, Hà Nội sẽ có thể tái cấu trúc với mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (Transit Oriented Development - TOD), chấm dứt tình trạng giao thông chạy theo đô thị.

“Mô hình đô thị TOD đã chứng minh tính hiệu quả khi kết hợp chặt chẽ giữa quy hoạch đô thị và hệ thống giao thông công cộng, đặc biệt là ĐSĐT. Với các khu đô thị được quy hoạch ngay tại điểm giao thông trung tâm, TOD sẽ tối ưu hóa việc sử dụng đất, giảm ùn tắc, tiết kiệm thời gian di chuyển và tạo nên một đô thị vận hành thông minh, khoa học” - ông Nguyễn Cao Minh nói.

Lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội cho hay, Hà Nội đã đặt mục tiêu rất rõ ràng đến năm 2030 sẽ thay thế toàn bộ xe buýt bằng phương tiện xanh, kết hợp với hệ thống ĐSĐT, đến năm 2025 vận tải hành khách công cộng (VTHKCC) sẽ đảm nhận 30 - 35% nhu cầu đi lại cho người dân, và năm 2035 đạt 50 - 55%, sau năm 2035 đạt 65 - 70%. Phát triển vận tải công cộng cũng chính là một trong những giải pháp nhằm giảm thiểu phương tiện cá nhân, góp phần thúc đẩy chuyển đổi xanh giao thông, khuyến khích người dân sử dụng giao thông chia sẻ, giao thông phi cơ giới. Chỉ khi có hệ thống giao thông xanh, với VTHKCC năng lực cao, đủ sức đáp ứng nhu cầu đi lại cho Nhân dân, Hà Nội mới có đủ điều kiền để trở thành một đô thị văn minh, phát triển bền vững.

Có thể thấy, Hà Nội đang hành động rất mạnh mẽ, quyết liệt với từng phần việc cụ thể, rõ nét nhằm phát triển một hệ thống giao thông đô thị toàn diện, chất lượng cao. Ông Phan Trường Thành khẳng định: “Hà Nội đang triển khai hàng loạt giải pháp cụ thể, hiệu quả trong lĩnh vực giao thông. Và mục tiêu đặt ra là người dân phải thấy được kết quả thực hiện bằng thực tiễn, bằng con số cụ thể chứ không chỉ nằm trên giấy. Đó là yêu cầu cao nhất và cũng là mong muốn của lãnh đạo TP”.

Ngọc Hải