Hà Nội phấn đấu phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực

Chủ tịch Quốc hội phát biểu thảo luận tại tổ về Dự án Luật Thủ đô sửa đổi. (Ảnh: PV)

* Chủ tịch Quốc hội: Phải thể chế hóa vị trí, vai trò, định hướng, nhiệm vụ phát triển của Hà Nội

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) là dự án có tầm quan trọng đặc biệt vì Hà Nội là một đô thị đặc biệt, đồng thời là Thủ đô của cả nước. Đô thị đặc biệt có thể có nhiều nhưng Thủ đô chỉ có một. Nghị quyết số 15 ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã xác định Thủ đô là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, hội nhập quốc tế. Hà Nội cũng được xác định là bộ mặt, trái tim của cả nước với nhiều danh hiệu được thế giới trao tặng… Vì vậy, Luật Thủ đô sửa đổi lần này cần phải thể chế hóa được Nghị quyết của Trung ương về vị trí, vai trò, định hướng, nhiệm vụ phát triển của Hà Nội để thúc đẩy, tạo động lực dẫn dắt Vùng Đồng bằng sông Hồng và cả nước. Xây dựng Luật Thủ đô không phải cho riêng Thủ đô mà thực chất cho cả nước theo tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước”.

Theo nhận định của nhiều đại biểu, dù mới trình lần đầu nhưng chất lượng của Dự án Luật khá tốt nhằm khắc phục tính chất luật khung, luật ống của Luật Thủ đô 2012. Luật sửa đổi lần này tăng thêm 3 chương, 27 điều so với Luật hiện hành, những quy định mang tính chất quy phạm rất rõ để có thể áp dụng một cách khả thi. Luật Thủ đô thực chất là một đạo luật về cơ chế đặc thù, là đạo luật về giao quyền, phân quyền, phân cấp, gắn với trách nhiệm và giám sát, kiểm tra. Lần sửa đổi này cũng có thuận lợi là QH đã ban hành nghị quyết đặc thù cho TP Hồ Chí Minh với 44 chính sách, trong đó có 27 chính sách hoàn toàn mới so với các địa phương khác trong toàn quốc để có thể cụ thể hóa phù hợp cho Thủ đô.

Về mô hình tổ chức chính quyền của TP Hà Nội, có điểm khác biệt với mô hình của TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Qua tổng kết thí điểm, mô hình chính quyền đô thị của Hà Nội dường như phù hợp hơn vì chỉ bỏ HĐND cấp phường, còn chính quyền ở nông thôn vẫn giữ HĐND và UBND; ở đô thị vẫn giữ HĐND quận, huyện nên sau tổng kết muốn luật hóa nội dung đã đủ “chín” này.

Về số lượng đại biểu HĐND TP Hà Nội, Dự thảo Luật đề xuất tăng từ 90 lên 125 đại biểu. Qua nghiên cứu, đề xuất này hoàn toàn phù hợp với Nghị quyết của Trung ương vì khi không tổ chức HĐND cấp phường, Hà Nội giảm 6.000 người, mà chỉ đề xuất tăng 35 người cho HĐND TP.

Về nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực HĐND TP, việc phân cấp, phân quyền cho HĐND TP là cần thiết thí điểm để sau này tổng kết, đánh giá. Tới đây, cần nghiên cứu thể chế hóa, quy định một số quyền hạn riêng, phù hợp cho Thường trực HĐND…

* Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng: Quy định những cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội cho Thủ đô

Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng. (Ảnh: PV)

Để chuẩn bị cho việc sửa đổi Luật Thủ đô, thời gian qua Hà Nội đã tiến hành tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TƯ ngày 6/1/2012 của Bộ Chính trị (khóa XI) về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô giai đoạn 2011-2020 và đề xuất Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 15-NQ/TƯ của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Yêu cầu mới phát triển Thủ đô theo tinh thần Nghị quyết số 15-NQ/TƯ cao hơn trước, bởi Hà Nội không chỉ là Thủ đô của cả nước mà còn là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ của quốc gia. Đặc biệt, phát triển Hà Nội trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước.

Với tầm quan trọng đó, việc sửa đổi Luật Thủ đô 2012 để đáp ứng yêu cầu thực tiễn hiện nay rất quan trọng. Nghị quyết số 15-NQ/TƯ yêu cầu phải đưa ra những cơ chế vượt trội, phân cấp ủy quyền mạnh cho Thủ đô Hà Nội. Nội dung quan trọng trong việc sửa đổi Luật Thủ đô lần này theo tinh thần Nghị quyết số 15-NQ/TƯ là phải xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội. Đồng thời, tăng quyền và giao quyền cho Hà Nội triển khai thực hiện các lĩnh vực...

* Phó Trưởng Ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên: Phân quyền về tổ chức bộ máy, biên chế là bước đột phá quan trọng

Phó Trưởng Ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên. (Nguồn ảnh: Quochoi.vn)

Về tổ chức bộ máy chính quyền Thủ đô (Chương II), tôi nhất trí với đề xuất quy định trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) về mô hình chính quyền các cấp của Thủ đô Hà Nội theo hướng giữ nguyên và ổn định như nhiệm kỳ 2021-2026 theo Nghị quyết số 97/2019/QH14 của Quốc hội và Nghị định số 32/2021/NĐ-CP của Chính phủ.

Tôi đồng ý việc đẩy mạnh phân quyền cho chính quyền thành phố trong quy định một số nội dung thuộc lĩnh vực tổ chức bộ máy, biên chế, coi đây là bước đột phá quan trọng, tạo tiền đề cho Thành phố thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù trong Dự thảo.

Về số lượng biên chế, theo tôi, chúng ta nên đặt trọng tâm, tập trung vào việc tăng cường chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, viên chức hợp lý với yêu cầu của Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị định hướng phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành đô thị thông minh, hiện đại, có bộ máy chính quyền Thủ đô theo hướng tinh gọn, hiện đại, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với vai trò, vị trí và yêu cầu quản trị Thủ đô trong giai đoạn phát triển mới trên nền tảng chính quyền điện tử, ứng dụng công nghệ số trong quản trị Thủ đô.

Do đó, cần những nội dung quy định rõ ràng, cụ thể hơn về việc cơ quan nào có thẩm quyền quyết định biên chế ? nguồn biên chế dự phòng được lấy từ nguồn nào.

Nếu quy định như Dự thảo hiện tại là “giao cho HĐND thành phố đề xuất cơ quan có thẩm quyền quyết định cụ thể về số lượng biên chế tăng thêm” tôi thấy chưa rõ ràng, cụ thể.

Vì vậy, nên nghiên cứu quy định theo hướng giao cho HĐND thành phố chủ động quyết định biên chế cán bộ, công chức, viên chức căn cứ vào khung danh mục vị trí việc làm đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và đáp ứng được yêu cầu thực hiện nhiệm vụ của chính quyền Thành phố.

Quy định như vậy sẽ giúp thành phố có thể chủ động hơn về nguồn biên chế, có thể tăng hoặc giảm biên chế trong từng thời kỳ, tùy vào tình hình cụ thể và nhu cầu thực tiễn của địa phương...

Đại biểu Vương Quốc Thắng (đoàn Quảng Nam): Xây dựng Thủ đô thành trung tâm tiêu biểu về giáo dục, đào tạo chất lượng cao

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Vương Quốc Thắng (đoàn Quảng Nam) bày tỏ tán thành với hồ sơ dự án Luật và báo cáo thẩm tra.

Tán thành với quy định về chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài được nêu trong dự thảo Luật, nhưng đại biểu cũng cho rằng để phát huy hết “nguyên khí” của “hiền tài” đưa Thủ đô trở thành TP “văn hiến - văn minh - hiện đại”, “trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước, hội nhập quốc tế sâu rộng”, phải xây dựng cơ chế đặc thù tương xứng, cụ thể và khả thi trong việc thu hút, trọng dụng nhân tài của Thủ đô.

Theo đó, bên cạnh các chính sách ưu đãi về xét tuyển, tiếp nhận vào làm công chức, viên chức; ký hợp đồng làm việc hoặc đảm nhiệm chức vụ quản lý, điều hành tại các đơn vị sự nghiệp công lập, được ký hợp đồng để thực hiện nhiệm vụ trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, y tế, giáo dục với chế độ đãi ngộ phù hợp, cần bổ sung và cụ thể hóa các chính sách ưu đãi cụ thể về thu nhập, bao gồm tiền lương và các thu nhập ưu đãi ngoài tiền lương, các ưu đãi hoặc hỗ trợ về chỗ ở, phương tiện đi lại, chăm sóc y tế cho người tài và một số lượng nhất định người thân của người tài đó.

“Nếu chỉ dừng lại ở những ưu đãi nhất định trong tương quan của khu vực công lập như quy định tại dự thảo Luật hiện nay sẽ rất khó cạnh tranh và giữ chân người hiền tài gắn bó với khu vực công”, đại biểu nói. Cùng với đó, đại biểu Vương Quốc Thắng cũng đề nghị nghiên cứu chính sách với nhân tài hoạt động cơ hữu và một số nhân tài hoạt động theo các chương trình, sự việc cụ thể.

Về chính sách phát triển giáo dục và đào tạo của Thủ đô, theo đại biểu, so với các quy định tại Luật Thủ đô hiện hành, dự thảo Luật đã có bước tiến lớn về chính sách phát triển giáo dục và đào tạo của Thủ đô.

Nhấn mạnh giáo dục là quốc sách hàng đầu, đại biểu Vương Quốc Thắng nhận định, muốn Thủ đô là đầu tàu của cả nước về kinh tế - xã hội thì trước hết và quan trọng nhất phải xây dựng Thủ đô thành trung tâm lớn, tiêu biểu của cả nước về giáo dục, đào tạo chất lượng cao.

Để làm được điều này, theo đại biểu, song song với việc chú trọng đầu tư, xay dựng sở hạ tầng, đội ngũ giáo viên phục vụ tối đa nhu cầu học tập của học sinh; cho phép thực hiện liên kết giáo dục với các cơ sở giáo dục nước ngoài, ưu đãi về tài chính, chính sách về giáo dục và đào tạo của Thủ đô cần được tiếp tục đổi mới theo hướng chú trọng giáo dục và đào tạo toàn diện về thể chất, tinh thần và trí tuệ; xây dưng chính sách thu hút các nhà giáo, nhà khoa học trong nước và quốc tế đến giảng dạy và nghiên cứu khoa học ở các học của Thủ đô…

Đại biểu Thích Bảo Nghiêm (đoàn TP Hà Nội): Có các chính sách đặc thù để phát huy vai trò mô hình chính quyền TP trong TP

Đại biểu Thích Bảo Nghiêm (đoàn TP Hà Nội) nhận định, dự thảo Luật có nhiều đổi mới và có chất lượng cao, mang tính đặc thù, vượt trội, phục vụ sự nghiệp xây dựng, phát triển Thủ đô của cả nước.

Góp ý vào một số nội dung của dự thảo Luật, về quy định về tổ chức chính quyền tại TP Hà Nội, đại biểu cho rằng dự thảo Luật đã tập trung phân cấp, giao quyền quy định trách nhiệm của Thủ đô.

Để phát huy vai trò của HĐND, dự thảo Luật quy định tăng số lượng đại biểu HĐND là cần thiết. Tuy nhiên, theo đại biểu, số lượng 125 đại biểu vẫn thấp hơn so với bình quân cả nước. Hơn nữa, dự báo dân số Hà Nội cao hơn so với quy hoạch, do đó, cần nghiên cứu thêm để có quy định cho phù hợp.

Ngoài ra, theo đại biểu, việc dự thảo Luật đề cập đến mô hình chính quyền TP thuộc TP Hà Nội là cần thiết. Song, dự thảo còn nêu nhiều nguyên tắc chung, chưa đề cập đến chính sách đặc thù để phát huy vai trò mô hình chính quyền mới này, ví dụ như vai trò của chính quyền TP thuộc TP Hà Nội trong lựa chọn nhà đầu tư, ký kết hợp đồng dự án, điều chỉnh cục bộ quy hoạch, sử dụng tài sản công...

Từ đó, đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo tham khảo bài học kinh nghiệm từ TP Thủ Đức thuộc TP Hồ Chí Minh và các quyết định đã được Quốc hội cho phép với TP Thủ Đức (tại Nghị quyết 98/2023/QH15 thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh).

Cơ bản đồng tình với nhiều nội dung trong dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Thị Lan (đoàn TP Hà Nội) đánh giá, dự thảo Luật đã được chuẩn bị khá công phu, nghiêm túc trên cơ sở đánh giá kết quả thực hiện Luật Thủ đô 2012 trong thời gian qua; xác định rõ bối cảnh, vị trí, vai trò và yêu cầu phát triển Thủ đô trong tình hình mới.

Dự thảo Luật đã bổ sung, cập nhật, xem xét tính đồng bộ, tính phù hợp với các dự thảo luật sửa đổi về đất đai, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, thu hút nhân tài, phù hợp với bối cảnh toàn cầu hóa…, đồng thời có tính kế thừa cao, bám sát các chủ trương, chính sách của Trung ương đối với sự phát triển đất nước nói chung và của Thủ đô trong thời gian tới nói riêng.

Góp ý một số vấn đề liên quan đến Nông nghiệp của Thủ đô, đại biểu cho rằng Hà Nội dự thảo Luật đã quy định một số chính sách đặc thù cao hơn các quy định của Trung ương nhằm tạo động lực phát triển nông nghiệp Thủ đô như quy định nhằm thúc đẩy phát triển nông nghiệp giá trị cao, đầu tư nhiều chất xám và tri thức như lĩnh vực công nghệ cao, giống cây trồng vật nuôi và chế biến nông sản, phát triển kinh tế tập thể, sản phẩm làng nghề và nông nghiệp sinh thái…

Để hoàn thiện quy định về nội dung này, đại biểu đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nền nông nghiệp đô thị của Thủ đô với nhiều yêu cầu cao hơn về chất lượng, giá trị và công nghệ vận hành, quản lý; có chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn như hỗ trợ học phí cho con em nông thôn học lực giỏi lựa chọn học tập lĩnh vực nông nghiệp và cam kết sau khi học xong trở về công tác trong lĩnh vực nông nghiệp tại địa phương…

T.Thành - Hà Dung