Hà Nội thảo luận cơ chế đặc thù phát triển khoa học, công nghệ

Sáng nay (29/8) Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội tổ chức hội thảo “Xây dựng các nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố phục vụ phát triển khoa học, công nghệ gắn với triển khai thi hành Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị và Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 ngày 28/6/2024”.

Toàn cảnh buổi hội thảo

Thực hiện Luật Thủ đô năm 2024 và Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Thành phố Hà Nội đã chủ động xây dựng 6 dự thảo nghị quyết chuyên đề trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để trình Hội đồng nhân dân Thành phố xem xét, thông qua.

Định hướng lớn nhất được đặt ra trong các dự thảo nghị quyết là xây dựng và phát triển Hà Nội trở thành trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước, có sức lan tỏa trong khu vực và từng bước vươn tầm quốc tế.

6 kiến nghị để nghị quyết đi vào thực tế

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS. Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng cho hay, sáu Nghị quyết dự thảo thể hiện quyết tâm chính trị cao và sự chủ động của Hà Nội cho thấy, Hà Nội không chỉ dừng lại ở việc tiếp thu tinh thần của Trung ương mà còn cụ thể hóa ngay thành cơ chế, chính sách riêng, phù hợp với điều kiện cũng như Luật Thủ đô.

PGS.TS Bùi Thị An phát biểu tại hội thảo

“Sáu nghị quyết bao quát nhiều khía cạnh: Từ cơ chế đặc thù, quỹ đầu tư mạo hiểm, sàn công nghệ, đến thử nghiệm có kiểm soát và hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Sự đồng bộ này giúp tạo ra hệ sinh thái hoàn chỉnh, tránh tình trạng “chính sách có nhưng rời rạc”, từ đó thúc đẩy hiệu quả ngay từ đầu”, PGS.TS. Bùi Thị An nói.

Cũng tại hội thảo, PGS.TS. Bùi Thị An đề nghị bổ sung thêm một số vấn đề như:

Thứ nhất, rõ ràng về cơ chế, trách nhiệm thực thi: Cần phân công rõ ràng trách nhiệm cho từng sở, ngành, đơn vị chủ trì và phối hợp; tránh tình trạng “nhiều đầu mối nhưng không có người chịu trách nhiệm cuối cùng”; xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá kết quả theo mốc thời gian cụ thể.

Thứ hai, gắn nghị quyết với nhu cầu thực tiễn của Thủ đô: Chính sách phải “chạm” đúng nhu cầu doanh nghiệp, viện, trường, cộng đồng khởi nghiệp; tránh hình thức, tập trung giải quyết ngay những “điểm nghẽn” lớn: Thủ tục hành chính, vốn đầu tư, chuyển giao công nghệ, cơ chế thử nghiệm mới.

Thứ ba, cần bố trí đủ ngân sách cho từng nghị quyết, đồng thời huy động xã hội hóa (doanh nghiệp, quỹ đầu tư, hợp tác công - tư); đặc biệt với Quỹ đầu tư mạo hiểm và hệ sinh thái khởi nghiệp, cần cơ chế rõ ràng để dòng vốn “chảy” vào đổi mới sáng tạo mà không bị ách tắc.

Thứ tư, yếu tố con người và năng lực quản trị: Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý có tư duy đổi mới, hiểu cơ chế đặc thù; đặt yêu cầu minh bạch, công khai, phòng ngừa lợi ích nhóm trong tổ chức thực hiện.

Thứ năm, cơ chế phối hợp - kết nối: Hà Nội cần chủ động kết nối với trung ương, các tỉnh/thành, doanh nghiệp lớn, viện nghiên cứu, trường đại học; tránh “đi một mình”, phải tạo thành mạng lưới đổi mới sáng tạo quốc gia - quốc tế.

Thứ sáu, phải truyền thông mạnh mẽ, dễ hiểu để cộng đồng khoa học, doanh nghiệp và người dân nắm rõ quyền lợi, trách nhiệm. Nếu chỉ dừng ở văn bản hành chính, nghị quyết sẽ khó đi vào cuộc sống.

Gắn kết địa phương, nhà khoa học, trường đại học

Cũng tại hội thảo, GS.TS Nguyễn Đình Đức, chuyên gia đầu ngành về lĩnh vực vật liệu - kết cấu tiên tiến và composite (Đại học Quốc gia Hà Nội) chia sẻ, để triển khai hiệu quả Nghị quyết 57, thành phố muốn phát triển, các xã, phường cũng phải có chiến lược, nếu không sẽ rất khó.

Các xã, phường cần có chủ trương, cơ chế rõ ràng để thay đổi, chuyển đổi, để đầu tư cho lĩnh vực khác như thành lập công ty phát triển dịch vụ công nghệ cao… Các địa phương cần khơi dậy tiềm năng sẵn có để đầu tư vào công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo.

Giáo sư Nguyễn Đình Đức phát biểu tại hội thảo

Giáo sư Nguyễn Đình Đức cho rằng, địa phương cần phối hợp chặt chẽ với viện nghiên cứu, trường đại học và nhà nghiên cứu, cùng đồng hành bằng cách đưa các nhà khoa học trẻ về địa phương tham gia chuyển đổi số và phát triển lĩnh vực công nghệ cao.

“Chính sách của thành phố phải không chỉ dành cho nhà khoa học mà còn tạo cơ chế để địa phương cùng đồng hành. Tôi đề xuất cần có văn bản chỉ đạo cụ thể, trong đó nhấn mạnh vai trò của đổi mới sáng tạo, gắn kết với kết quả nghiên cứu để khởi nghiệp. Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phải bổ sung thêm yếu tố địa phương, bên cạnh các tổ chức nghiên cứu và doanh nghiệp, để tạo sự chuyển đổi toàn diện”, GS.TS Nguyễn Đình Đức nói.

Theo Giáo sư Nguyễn Đình Đức, để đạt mục tiêu cao, cần “dám làm, dám quyết và phải công khai, minh bạch”. Ông dẫn chứng, trước đâ, Bộ Giáo dục và Đào tạo từng mời chuyên gia quốc tế với mức lương 30.000 USD/tháng. Một giáo sư hàng đầu với mức chi trả này vẫn là khó thu hút nếu không có cơ chế đi kèm.

“Việc mời chuyên gia không nên dừng ở một cá nhân, mà phải là cả nhóm nghiên cứu với môi trường làm việc thuận lợi. Chính sách thu hút không chỉ dựa vào con số tiền lương bao nhiêu, mà phải tạo điều kiện cho các chuyên gia phát huy hết năng lực”, GS.TS Nguyễn Đình Đức nói.

Giáo sư Nguyễn Đình Đức cho rằng, lãnh đạo thành phố cần giúp giới khoa học cảm nhận được sự động viên và khích lệ để yên tâm làm việc và khi có sự đồng hành và quyết tâm từ cả hệ thống, nghị quyết sẽ trở thành động lực để Hà Nội phát triển, trở thành trung tâm tinh hoa, khiến cả nước ngưỡng mộ, góp phần khẳng định vị thế Thủ đô.

Hoàng Thanh