Hàng không Việt Nam rơi vào cảnh thiếu máy bay

Nhiều máy bay phải dừng khai thác

Tháng 9/2023, Nhà sản xuất động cơ Pratt&Whitney (PW) đã thông báo về việc Pratt&Whitney phải thực hiện việc triệu hồi động cơ PW1100 (ước tính có thể ảnh hưởng đến 600-700 động cơ PW1100 đang khai thác trên các đội bay hoạt động trên toàn thế giới) để thực hiện việc kiểm tra và sửa chữa chuyên sâu nhằm khắc phục lỗi sản xuất. Tại Việt Nam, các động cơ này đang được sử dụng trên một số máy bay A321NEO do Vietnam Airlines và VietJet Air khai thác.

Việc triệu hồi động cơ sẽ làm cho các máy bay trên phải dừng khai thác trong năm 2024 và năm 2025 (thời điểm dừng máy bay bắt đầu từ tháng 1/2024). Bên cạnh đó, Bamboo Airways cũng dừng khai thác đội máy bay Embraer E190 (3 chiếc) và dừng khai thác các đường bay sử dụng loại máy bay này (Hà Nội-Huế/Đồng Hới/Côn Đảo và TP Hồ Chí Minh-Đồng Hới/Côn Đảo) để thực hiện tái cơ cấu, cắt giảm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh, ổn định hoạt động khai thác, tiến tới cân đối được thu chi và mở rộng, tăng trưởng trở lại. Đối với đường bay thẳng Hà Nội-Côn Đảo sẽ dừng khai thác từ ngày 1/4/2024.

Vietnam Airlines có 12 máy bay phải đưa vào kiểm tra, bảo dưỡng lỗi từ nhà sản xuất.

Theo lãnh đạo Cục HKVN, các nguyên nhân nêu trên sẽ tác động trực tiếp đến lực lượng vận tải, quy mô đội máy bay và tải cung ứng trên các đường bay nội địa, quốc tế trong năm 2024, 2025. Để giải quyết các vấn đề nêu trên, Cục HKVN sẽ tập trung rà soát các kế hoạch, chính sách liên quan, tổ chức thực hiện các biện pháp thích ứng với tình hình thực tế. Cục HKVN cũng đã yêu cầu các hãng hàng không Việt Nam chủ động kế hoạch khai thác và có phương án dự phòng bổ sung số lượng máy bay bị thiếu hụt do dừng bay (kế hoạch tiếp nhận máy bay, thuê ướt máy bay trong các giai đoạn cao điểm Tết Nguyên đán, cao điểm hè, tính toán tối ưu kế hoạch khai thác động cơ đến hạn…).

Trong giai đoạn cao điểm Tết Nguyên đán, các hãng hàng không Việt Nam đã bổ sung 15 máy bay thuê có tổ bay, trong đó có 4 máy bay có thời hạn thuê đến tháng 5/2024 nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách; bổ sung tải cung ứng trên các đường bay nội địa để đáp ứng nhu cầu của hành khách trong giai đoạn Tết Nguyên đán và giai đoạn cao điểm hè.

Tải cung ứng trong giai đoạn cao điểm Tết Nguyên đán năm 2024 đạt 7,2 triệu ghế, tăng 16% so với cùng kỳ Tết năm 2023 và 26% so với lịch bay thường lệ hiện tại, trong đó tải cung ứng nội địa đạt hơn 5 triệu hành khách, tăng 4% so với cùng kỳ và 34% so với lịch bay nội địa bình thường đang khai thác; tải cung ứng quốc tế đạt 2,2 triệu ghế, tăng 59% so với cùng kỳ Tết năm 2023 và 10% so với lịch bay quốc tế bình thường đang khai thác.

Ngoài ra, do khả năng về hạ tầng của cảng hàng không Côn Đảo chưa tiếp nhận được các loại máy bay lớn như A320/A321, hiện chỉ chủ yếu tiếp nhận các loại máy bay như ATR72, Embraer E190 và tương đương nên Cục HKVN đã chỉ đạo các hãng hàng không rà soát kế hoạch, nghiên cứu việc bổ sung tải cung ứng trên các đường bay đi, đến Côn Đảo cũng như loại máy bay phù hợp để có thể khai thác đường bay đi, đến Côn Đảo nói chung và đường bay thẳng Hà Nội - Côn Đảo nói riêng.

Không được tăng giá vé trái quy định

Trong giai đoạn ngành hàng không bị ảnh hưởng bởi sự biến động đội máy bay, Cục HKVN yêu cầu các hãng hàng không công bố hàng ngày trên trang thông tin điện tử của hãng hoặc các phương tiện thông tin khác danh sách các chuyến bay thay đổi giờ khai thác để hành khách có thông tin bố trí hành trình đi lại cho phù hợp; thực hiện nghiêm túc các nghĩa vụ của người vận chuyển đối với hành khách theo quy định của pháp luật và thực hiện đúng quy định kê khai, niêm yết, công khai thông tin về giá, không để xảy ra tình trạng tăng giá vé trái quy định. Cục HKVN cũng khuyến cáo các tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ vận chuyển hàng không nghiên cứu, lựa chọn các hình thức, phương tiện phù hợp với kế hoạch di chuyển đến các điểm đến, trong đó có Côn Đảo…

Nhắc đến vấn đề thiếu hụt máy bay, Tổng giám đốc Hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines Lê Hồng Hà cho biết, gần đây, cả thế giới có hơn 3.500 động cơ NEO bị ảnh hưởng, phải đưa vào kiểm tra, trong đó Vietnam Airlines có 24 động cơ, tương ứng với 12 máy bay phải đưa vào kiểm tra, bảo dưỡng. Điều này khiến đội bay thân hẹp của Vietnam Airlines bị ảnh hưởng, hiện hãng có khoảng 60 máy bay A321 thì có tới 12 chiếc phải tạm dừng khai thác để đưa vào kiểm tra. Ngoài ra, còn rất nhiều thiết bị khác của máy bay phải đưa vào bảo dưỡng, cả động cơ của máy bay A350.

Việc thiếu hụt máy bay do phải kiểm tra, bảo dưỡng gây thách thức rất lớn cho các hãng hàng không, phải quản trị để vẫn duy trì được tải cung ứng, phục vụ cho thị trường, nghĩa là phải tăng năng suất của máy bay, phải tập trung khai thác đội bay hiệu quả hơn. Theo ông Hà, trong dài hạn, ngành hàng không cũng phải tăng cường quản trị để rút ngắn quá trình bảo trì, bảo dưỡng. Cần tăng nguồn lực, đưa vào công nghệ mới.

Các nhà chế tạo máy bay, nhà sản xuất động cơ, các hãng bay, nhà sản xuất... cần cùng nhau phối hợp, chia sẻ thông tin, công nghệ, để đưa ra phương án tối ưu sửa chữa và bảo dưỡng động cơ. Các hãng hàng không có thể sử dụng dữ liệu này để dự báo trước và sớm các giai đoạn và thời kỳ phải đưa máy bay vào bảo dưỡng. Khi dự báo trước các tình huống này sẽ hiệu quả hơn trong thực hiện bảo dưỡng và bảo đảm đội máy bay hoạt động trong tương lai dài hạn hơn.

Đặng Nhật