Hộ kinh doanh mong lộ trình phù hợp, hỗ trợ thiết thực khi áp dụng hóa đơn điện tử

Lúng túng, lo ngại

Nghị định 70/2025/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 25/3/2025 yêu cầu các hộ kinh doanh (HKD) đang nộp thuế theo phương pháp khoán và có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu điện tử với cơ quan thuế.

Theo ước tính của Cục Thuế, Bộ Tài chính, có khoảng 37.000 HKD đáp ứng tiêu chí này và do đó sẽ phải thực hiện nghĩa vụ sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu điện tử với cơ quan thuế.

Tuy nhiên, khi Nghị định 70 có hiệu lực từ ngày 1/6 vừa qua, có tình trạng một số HKD lúng túng, khi phải phải đầu tư trang thiết bị, phải học và thao tác trên các thiết bị công nghệ mới...

Tại hội thảo tham vấn kết quả khảo sát HKD về việc thực hiện hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế ngày 10/7 tại Hà Nội, bà Lê Thị Minh Nguyệt, một hộ kinh doanh trong lĩnh vực cho thuê nhà phản ánh, việc phải đầu tư chi phí cho phần mềm quản lý và xuất hóa đơn là một gánh nặng không cần thiết.

"Khách hàng của tôi có thể thanh toán một lần cho cả năm, nên tôi chỉ cần xuất hóa đơn một lần. Việc đầu tư vào phần mềm trong trường hợp này là không hiệu quả và gây tốn kém", bà Nguyệt chia sẻ.

Bà Nguyệt cũng phản ánh những khó khăn trong việc tiếp cận thông tin và hỗ trợ từ cơ quan thuế. "Đường dây nóng gần như không thể kết nối được. Khi làm việc trực tiếp, tôi phải đi lại rất nhiều lần, bị chỉ dẫn qua nhiều bộ phận khác nhau nhưng vấn đề vẫn không được giải quyết triệt để", bà Nguyệt nói.

Bên cạnh đó, bà Nguyệt cho rằng mức thuế suất áp dụng cho các HKD nhỏ và vừa hiện nay là tương đối cao. Bà đề xuất cơ quan thuế nên cung cấp thông tin và các văn bản pháp quy một cách có chọn lọc, đúng với từng ngành nghề kinh doanh, thay vì gửi các văn bản chung chung, khó áp dụng.

Hội thảo ghi nhận nhiều ý kiến phản ánh, kiến nghị của HKD cũng như giới chuyên gia.

Chia sẻ với những khó khăn của bà Nguyệt, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam bình luận: "Những thông tin bà Nguyệt phản ánh rất thực tế. Một hộ kinh doanh không thể am hiểu pháp luật như một luật sư, do đó, việc nhận quá nhiều thông tin không liên quan sẽ gây ra nhiều khó khăn".

Bà Nguyễn Thị Khánh Ly - chủ một hộ kinh doanh hệ thống phụ tùng ô tô tại Hà Nội, cũng cho biết, việc chuyển sang hình thức hộ kê khai khó khăn hơn rất nhiều so với mô hình doanh nghiệp.

"Trước đây, hầu hết các hộ cá thể áp dụng thuế khoán, nhưng khi chính sách thay đổi, việc tuân thủ các quy định mới là một gánh nặng lớn", bà Ly nói.

Theo bà Ly, việc khuyến khích các HKD đăng ký tài khoản chuyên biệt đã tạo ra nhiều băn khoăn về việc xử lý công nợ cũ, đặc biệt là khi các giao dịch chuyển khoản có thể bị giám sát và truy thu thuế. Chính sách mới cũng yêu cầu các HKD phải xuất hóa đơn đúng và đủ, gây ra áp lực lớn và lo ngại về mức phạt cao khi có sai sót.

Đồng quan điểm, ông Lương Xuân Dũng - đại diện Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam chia sẻ, kể từ khi Nghị định 70 được ban hành, chuỗi cung ứng đã bị gián đoạn, nhiều HKD tạm thời đóng cửa do hoang mang và lo ngại bị truy thu thuế.

Cần chính sách chuyển tiếp phù hợp

Từ những khó khăn trên, các HKD và hiệp hội đã kiến nghị giãn tiến độ và phân tầng đối tượng. Trong đó, cần có một lộ trình chuyển đổi phù hợp, phân tầng đối tượng dựa trên quy mô và mức độ sẵn sàng. Các hộ lớn có thể thực hiện trước, trong khi các hộ nhỏ cần có thêm thời gian để chuẩn bị.

"Tôi nghĩ rằng cần có một chính sách chuyển tiếp phù hợp, giúp các hộ kinh doanh có thời gian thích ứng và yên tâm làm đúng quy định", bà Ly bày tỏ.

Các HKD kiến nghị không truy thu thuế khoán trong quá khứ nhằm giúp các HKD yên tâm hoạt động và tuân thủ các quy định mới mà không phải lo lắng về những vấn đề cũ.

Hỗ trợ khấu trừ chi phí và tạo môi trường cạnh tranh công bằng cũng được các HKD đề xuất. Các chi phí như bảo hiểm cho nhân viên nên được khấu trừ khi tính thuế. Đồng thời, cần có những chính sách hỗ trợ tương tự như chính sách miễn thuế 3 năm đầu cho doanh nghiệp để tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng.

Bên cạnh đó, cần tăng cường truyền thông, đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật. Cần có tài liệu hướng dẫn ngắn gọn, dễ hiểu, kết hợp với đường dây nóng và tổng đài hỗ trợ 24/7. Cục Thuế cũng cần sớm ban hành hướng dẫn chi tiết về trách nhiệm kê khai và tăng cường hỗ trợ kỹ thuật trong giai đoạn chuyển tiếp.

Các HKD sẵn sàng thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế nếu các rào cản về thủ tục, công nghệ và thông tin được tháo gỡ.

Về kiến nghị xây dựng hệ thống số tập trung, các HKD cho biết, thay vì yêu cầu người dùng cài đặt quá nhiều ứng dụng, cơ quan thuế nên xây dựng một hệ thống số (phần mềm hoặc ứng dụng) tập trung, nơi các HKD có thể trực tiếp làm việc, giải quyết vấn đề nhanh chóng, chính xác, tiết kiệm thời gian và công sức.

"Các HKD mong muốn thủ tục hành chính được đơn giản, gọn nhẹ và chuẩn xác. Họ sẵn sàng thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế nếu các rào cản về thủ tục, công nghệ và thông tin được tháo gỡ", bà Nguyệt nói.

Trong khi đó, đại diện Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát cam kết sẽ luôn đồng hành cùng Chính phủ. Với lộ trình phù hợp và sự hỗ trợ kịp thời, việc cải cách thuế sẽ không chỉ tăng thu ngân sách, thúc đẩy minh bạch mà còn duy trì đà tăng trưởng bền vững của ngành hàng.

Theo ông Đậu Anh Tuấn, hộ kinh doanh là một lực lượng quan trọng, linh hoạt và năng động của nền kinh tế nhưng cũng là nhóm dễ bị tổn thương nhất khi chính sách thay đổi. Đa số họ là các hộ nhỏ lẻ, hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ với nguồn lực hạn chế và trình độ công nghệ còn thấp.

"Nếu không có sự hỗ trợ thích đáng, nhóm này sẽ gặp nhiều khó khăn, tác động không nhỏ đến sinh kế của hàng triệu người dân và tiềm năng phát triển thành doanh nghiệp trong tương lai. Nuôi dưỡng lực lượng này cũng chính là động lực để chúng ta thực hiện thành công nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân", ông Tuấn nhấn mạnh.

Nguyệt Minh