Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ-Động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo

Toàn cảnh diễn đàn.

Tại diễn đàn, các đại biểu đều cho rằng, trong giai đoạn hiện nay, sở hữu trí tuệ ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế-xã hội, giúp nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa nhận thức được tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ. Tình trạng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn chưa có chiều hướng thuyên giảm. Nhiều hàng hóa trong nước có uy tín bị làm giả, làm nhái. Điều này đã gây thiệt hại cho người tiêu dùng, xâm phạm quyền của các chủ sở hữu, làm cho doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong phát triển sản xuất, kinh doanh.

Cũng tại Diễn đàn, các đại biểu đã đề xuất các giải pháp đột phá, từ chính sách đến cơ chế phối hợp, nhằm khơi dậy tiềm năng đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp Việt trong kỷ nguyên số.

Ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI phát biểu tại Diễn đàn.

Ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI cho biết, theo đánh giá của PwC Việt Nam, năm 2023, tài sản vô hình chiếm trung bình 53% giá trị doanh nghiệp toàn cầu trong khi tại Việt Nam con số mới chỉ đạt 26%. Cục Sở hữu trí tuệ cho biết, dù Việt Nam đã có hơn 700.000 nhãn hiệu được bảo hộ, nhưng mỗi năm vẫn xảy ra hàng nghìn vụ xâm phạm, riêng năm 2024 đã có hơn 2.000 vụ, với giá trị hàng hóa vi phạm lên tới hàng trăm tỷ đồng.

Ông Thành cũng cho rằng, trên thực tế hiện nay, hàng lang pháp lý về sở hữu trí tuệ tại Việt Nam vẫn tồn tại nhiều “lỗ hổng sinh tử”. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, hơn 3.270 vụ xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã được phát hiện và xử lý, gây thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng. Không chỉ các doanh nghiệp nhỏ lẻ, mà cả những thương hiệu lớn như Nhựa Bình Minh, Cà-phê Trung Nguyên… cũng bị làm giả bao bì, nhãn hiệu, tên thương mại một cách trắng trợn.

Từ góc độ chuyên gia với tư cách người tham gia sâu vào các vụ tranh chấp sở hữu trí tuệ lớn, luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Film, Ủy viên Thường vụ Trung ương hội kinh tế, môi trường Việt Nam kiến nghị 4 nhóm giải pháp như: Cần thành lập tòa chuyên trách về sở hữu trí tuệ với đội ngũ thẩm phán, thư ký được đào tạo chuyên sâu, để không còn những bản án thiếu tính chuyên môn; cần mở rộng cơ chế giám định độc lập, phá thế độc quyền hiện nay, đồng thời giám sát nghiêm khắc về năng lực và đạo đức của giám định viên. Bên cạnh đó, cần xây dựng quy chuẩn đánh giá tổn thất thương hiệu không chỉ dựa trên doanh thu mà còn tính đến thiệt hại vô hình về uy tín, danh tiếng. Đồng thời, cần tăng cường giám sát việc thực thi pháp luật sở hữu trí tuệ, bảo đảm những người xử lý vụ việc có đủ chuyên môn, bản lĩnh và liêm chính, không để doanh nghiệp chân chính bị thiệt thòi.

Các đại biểu chia sẻ một số giải pháp tại diễn đàn nhằm hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ.

Đại diện Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh - một trong những thương hiệu nổi tiếng tiêu biểu trong lĩnh vực ống nhựa dân dụng, cho biết doanh nghiệp không sinh ra để tranh tụng nhưng “buộc phải trở thành luật sư bất đắc dĩ” để giữ lấy cái tên do mình tạo dựng suốt gần 50 năm.

Theo đại diện này, tình trạng hàng giả, hàng nhái, bao bì sao chép gần như nguyên vẹn, thậm chí đăng ký tên thương mại gần giống đang diễn ra tràn lan ngoài thị trường. Đặc biệt, doanh nghiệp phát hiện nhiều sản phẩm giả “đã chôn sâu trong công trình” và chỉ được phát hiện khi xảy ra sự cố rò rỉ, vỡ ống – gây thiệt hại nghiêm trọng cả về tài chính lẫn uy tín.

“Người tiêu dùng không truy xuất nguồn gốc. Họ chỉ nhớ cái tên "Nhựa Bình Minh". Khi chất lượng không bảo đảm, họ quay lưng và chúng tôi mất không chỉ doanh thu, mà mất cả niềm tin”, đại diện Nhựa Bình Minh chia sẻ.

Từ một câu chuyện của mình, đại diện Nhựa Bình Minh cho rằng, cần hoàn thiện cơ chế bảo vệ tài sản trí tuệ, vốn đang trở thành “lá chắn” sống còn trong nền kinh tế sáng tạo.

VƯƠNG LÊ