Hoàn thiện Dự án Luật Đầu tư (sửa đổi): Ưu đãi chuyển đổi xanh, thúc đẩy đầu tư bền vững

Ưu đãi đầu tư gắn với chuyển đổi xanh - số - đổi mới sáng tạo

Tại phiên thảo luận tại hội trường, nhiều đại biểu đánh giá cao Chương III của dự thảo Luật, trong đó quy định về ưu đãi đầu tư và hỗ trợ đầu tư được mở rộng theo hướng không chỉ tập trung vào quy mô vốn và số lượng lao động, mà còn gắn với hiệu quả, đổi mới sáng tạo và các dự án xanh - số.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) phát biểu

Đại biểu Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) nhấn mạnh, dự thảo đã bổ sung các chính sách hỗ trợ nghiên cứu - phát triển, chuyển đổi xanh, giảm phát thải, thích ứng biến đổi khí hậu và chuyển đổi số. Đây là các chính sách phù hợp xu thế toàn cầu, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy phát triển bền vững. Tuy nhiên, đại biểu cũng chỉ ra các bất cập như chưa có tiêu chí đánh giá dự án đủ điều kiện nhận hỗ trợ, cơ chế giám sát chưa rõ ràng và khả năng tạo áp lực ngân sách nếu triển khai đồng loạt.

Để khắc phục, đại biểu Nguyễn Văn Huy đề xuất bổ sung khái niệm và tiêu chí xét hỗ trợ cho từng loại hình, quy định yêu cầu dự án được hỗ trợ phải báo cáo kết quả và chịu kiểm toán để bảo đảm minh bạch và hiệu quả. Đồng thời, xác định nguồn lực tài chính riêng cho hỗ trợ xanh - số, có thể lấy từ Quỹ Bảo vệ môi trường, Quỹ chuyển đổi số quốc gia hoặc các quỹ tài chính ngoài ngân sách.

Đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) cho rằng, Luật hiện nay còn thiên về ưu đãi dựa trên quy mô vốn và lao động, trong khi Việt Nam cần thu hút các dự án công nghệ cao, năng lượng tái tạo, kinh tế tuần hoàn. Theo đại biểu, ưu đãi phải chuyển từ quy mô sang chất lượng, với các tiêu chí định lượng như tỉ lệ đầu tư vào nghiên cứu - phát triển, tỉ lệ sử dụng năng lượng tái tạo, mức phát thải cacbon và tỉ lệ lao động chất lượng cao. Đồng thời, việc áp dụng các ưu đãi khác cũng cần có ràng buộc nguyên tắc và công khai minh bạch, phù hợp cam kết quốc tế.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cũng nhấn mạnh, ưu đãi lớn nếu không gắn với chuyển giao công nghệ và các cam kết xanh sẽ không nâng cao nội lực quốc gia. Theo đó, các dự án được hưởng ưu đãi đặc biệt cần chuyển giao công nghệ đạt cấp độ 2 trở lên và đào tạo tối thiểu 200 lao động bậc cao mỗi năm, nếu không hoàn thành phải thu hồi ưu đãi và bồi hoàn gấp đôi.

Rà soát ngành nghề kinh doanh có điều kiện - tạo dư địa cho dự án xanh

Về ngành nghề kinh doanh có điều kiện, dự thảo Luật đã loại bỏ 25 ngành nghề nhưng nhiều đại biểu đề nghị rà soát thêm để bảo đảm tính hợp lý. Việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm và quản lý chuyên môn được đánh giá giúp tạo môi trường minh bạch, đồng thời mở đường cho các dự án đổi mới sáng tạo, đặc biệt là các dự án chuyển đổi xanh, năng lượng sạch, công nghệ tuần hoàn.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nhấn mạnh việc tăng cường trách nhiệm quản lý chuyên ngành sẽ giúp các Bộ, ngành kiểm soát tốt hơn các dự án đầu tư, đồng thời giảm gánh nặng cho cơ quan thuế và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp áp dụng các tiêu chuẩn xanh, công nghệ số.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình tiếp thu đóng góp của đại biểu Quốc hội.

Giải trình ý kiến đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng tiếp thu đóng góp của đại biểu Quốc hội, khẳng định Bộ sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát, tinh gọn và cắt giảm các ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Bộ Tài chính được Thủ tướng Chính phủ giao phối hợp rất chặt chẽ với các Bộ ngành để thực hiện việc rà soát cắt giảm tối đa các điều kiện kinh doanh. Bộ trưởng cho biết, dự thảo ban đầu báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự kiến cắt khoảng 25 ngành nghề kinh doanh. Tuy nhiên vừa qua Bộ Tài chính làm việc rất quyết liệt, dự kiến tối thiểu sẽ cắt được khoảng 50 ngành nghề kinh doanh. Hiện nay Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở báo cáo của Bộ Tài chính cũng tiếp tục chỉ đạo rà soát cắt giảm tiếp, phù hợp với thực tế.

Sau khi Luật có hiệu lực Chính phủ sẽ giao cho Bộ, ngành sửa đổi tiếp các điều kiện đầu tư kinh doanh, chuyển sang cơ chế hậu kiểm và kiểm soát bằng tiêu chuẩn, quy chuẩn, bảo đảm thực hiện đầy đủ nhất quán quyền tự do kinh doanh của người dân, doanh nghiệp, vừa tạo dư địa cho các dự án ưu tiên phát triển bền vững, đặc biệt là các dự án áp dụng công nghệ xanh, giảm phát thải và chuyển đổi số.

Tại phiên thảo luận, các đại biểu Quốc hội đồng tình, việc hoàn thiện Dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) không chỉ tháo gỡ rào cản kinh doanh, nâng cao chất lượng thu hút đầu tư, mà còn hướng dòng vốn vào các dự án chiến lược, ưu tiên công nghệ cao, năng lượng xanh và kinh tế tuần hoàn, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam trong giai đoạn mới.

Huy Tùng