Hội Doanh nghiệp quận/huyện: Nhìn lại để đi tiếp

Là những người đã từng gắn bó và đồng hành cùng các Hội Doanh nghiệp cấp quận/huyện trong suốt một chặng đường dài, chúng tôi thấu hiểu và đồng cảm với tinh thần cải cách ấy. Xã hội thay đổi, cơ cấu tổ chức cũng cần thích nghi để phù hợp hơn với nhịp sống mới.

Tuy nhiên, bên cạnh sự đồng thuận với chủ trương chung, chúng tôi cũng không khỏi mang trong lòng đôi điều trầm lắng, không phải để phản biện, mà là để nhìn lại một hành trình đã qua, và để bày tỏ kỳ vọng về con đường phía trước.

Có những Hội lớn, quy mô lên tới vài trăm hội viên, hoạt động sôi nổi và đa dạng. Nhưng cũng có những Hội nhỏ, hoạt động lặng thầm, không ngân sách, không trụ sở riêng, không biên chế chuyên trách, chỉ gồm vài con người tâm huyết, cùng nhau khởi đầu bằng một niềm tin giản dị rằng cộng đồng doanh nghiệp địa phương cần một nơi để kết nối, để nương tựa, để cùng nhau vượt qua những giai đoạn thử thách và cả những thời điểm đáng mừng.

Đó có thể chỉ là một buổi cà phê sáng, một lớp chia sẻ kinh nghiệm, hay một chuyến thiện nguyện về vùng sâu, không hào nhoáng, không phô trương, nhưng đầy chân tình. Và chính từ cái thật ấy, niềm tin và sự gắn kết đã được nuôi dưỡng và lớn dần theo năm tháng.

Tinh thần cốt lõi của một Hội Doanh nghiệp quận/huyện, theo tôi, chính là tình thân. Là sự đồng hành không phân biệt quy mô doanh nghiệp; là sự sẻ chia không điều kiện; là trách nhiệm với cộng đồng không cần kêu gọi.

Đó là nơi mà một doanh nhân mới vào nghề cũng cảm thấy mình được chào đón như người thân thuộc; là nơi người đang gặp khó có thể tìm thấy sự nâng đỡ nhẹ nhàng mà vững chãi.

Khi chủ trương giải thể được đưa ra, điều khiến nhiều người trăn trở không phải là mất đi một danh xưng, mà là liệu những giá trị được vun đắp bao năm qua có còn được tiếp nối hay không? Một tổ chức có thể chấm dứt trên phương diện pháp lý, nhưng cái tình, cái nghĩa, sự gắn bó giữa các doanh nghiệp lớn và nhỏ đã và đang đồng hành cùng nhau, liệu có còn đủ không gian để tiếp tục tồn tại dưới một hình thức mới?

Chúng tôi tin rằng, nếu những gì đang có là điều đáng trân quý, thì việc chuyển đổi cần được thực hiện một cách tinh tế và đầy tính nhân văn.

Qua những buổi trao đổi gần đây, chúng tôi được biết Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA) đang đề xuất một mô hình tổ chức theo cụm khu vực, ví dụ như cụm Bình Thạnh, cụm Thủ Đức… Đây là một gợi mở rất đáng xem xét và nghiên cứu như một mô hình kế thừa. Không chia nhỏ đến mức manh mún, cũng không gom lớn đến mức xa cách.

Một không gian vừa đủ gần để tạo cảm giác thân quen, vừa đủ rộng để lan tỏa sâu rộng. Điều làm chúng tôi thêm kỳ vọng chính là định hướng mở rộng kết nối, không chỉ trong phạm vi TP.HCM, mà còn liên kết với các địa phương lân cận như Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu... Một mạng lưới đủ rộng để lan tỏa, nhưng vẫn đủ gần để lắng nghe và thấu hiểu.

Nếu làm được như vậy, tiếng nói của cộng đồng doanh nghiệp địa phương sẽ không bị phai nhạt, mà ngược lại, có thể trở nên mạnh mẽ và sâu sắc hơn trong một cấu trúc tổ chức mới, nơi những giá trị cũ được trân trọng gìn giữ và những ước mơ còn dang dở sẽ có cơ hội được tiếp tục thực hiện.

Tuy nhiên, để mô hình mới vận hành hiệu quả, cần có sự chuẩn bị nghiêm túc từ hai phía: cả từ cơ quan quản lý lẫn từ chính các hội viên trong cuộc.

Nhiều Hội hiện nay đang ở trong trạng thái lưng chừng, chưa giải thể, nhưng cũng chưa có định hướng rõ ràng. Không biết cần chuyển đổi theo hướng nào, lập hồ sơ ra sao, ai tiếp nhận, ai hướng dẫn. Và chính trong khoảng trống ấy, sự nhiệt huyết có thể dần nguội lạnh, sự gắn bó có thể phai nhạt nếu không có một bàn tay kịp thời dẫn dắt.

Chúng tôi xin kiến nghị một định hướng chuyển tiếp, trên tinh thần tinh gọn - kế thừa - liên kết vùng như sau:

1. Định hướng tổng thể

- Chuyển đổi mô hình tổ chức từ phân cấp hành chính sang cấu trúc tinh gọn, thống nhất, với HUBA làm đầu mối điều phối.

- Hình thành HUBA mở rộng, có năng lực kết nối toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, bao gồm TP.HCM, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu.

2. Phát huy vai trò nòng cốt của các Hội quận/huyện

- Chuyển đổi các Hội hiện tại thành các Câu lạc bộ Doanh nghiệp địa phương trực thuộc HUBA.

- Đóng vai trò là đầu mối kết nối tại chỗ và là tiếng nói đại diện doanh nghiệp địa phương trong cơ chế điều phối chung.

- Hoạt động theo định hướng chung của HUBA, đồng thời vẫn giữ bản sắc địa phương.

3. Mô hình tổ chức đề xuất

- HUBA mở rộng đóng vai trò điều phối duy nhất, đại diện cộng đồng doanh nghiệp TP.HCM và các vùng phụ cận.

- Các Câu lạc bộ địa phương:

+ Có thể không còn pháp nhân độc lập, nhưng vẫn giữ quyền tự quyết và giữ nguyên khung nhân sự, hội viên.

+ Không phát sinh thêm cụm ngành hay vùng mang tính hình thức, tránh cồng kềnh, chồng chéo.

4. Lộ trình triển khai

- Giai đoạn 2025 - 2026: Hoàn tất chuyển đổi pháp nhân, tên gọi, mô hình hoạt động; giữ nguyên đội ngũ; truyền thông rõ vai trò và vị trí mới.

- Từ 2027 trở đi: HUBA mở rộng giữ vai trò đối thoại chính sách với TP.HCM và các tỉnh liên kết; các CLB địa phương tiếp tục là lực lượng nền tảng nòng cốt.

5. Nguyên tắc thực hiện

- Kế thừa có chọn lọc: không xóa bỏ mà chuyển đổi một cách khoa học và mềm mại.

- Tinh gọn - hiệu quả: một đầu mối, nhiều nhánh.

- Tự nguyện, đồng hành, phát triển bền vững.

Bởi vì, điều chúng tôi mong muốn không phải là níu giữ một mô hình đã cũ, mà là giữ lại tinh thần tử tế mà mô hình ấy từng phát triển và mang theo. Không phải ai cũng cần một Hội để sinh hoạt; Nhưng ai cũng cần một nơi để cảm thấy mình được thuộc về.

Tôi mong rằng, trong hành trình chuyển đổi này, các cấp lãnh đạo sẽ không chỉ lắng nghe, mà còn lắng cảm. Không chỉ ban hành lộ trình, mà còn đồng hành bằng sự thấu hiểu. Và nếu làm được như thế, mô hình mới, dù mang tên gì, cũng sẽ tiếp nối được những điều tử tế đã bắt đầu từ trước đó.

(*) Chủ tịch Hội Doanh Nghiệp Quận Bình Thạnh (2016 - 2025)

Nguyễn Tu Mi (*)