Hơn 18.000 cơ sở giết mổ hoạt động không phép

Khó khăn trong kiểm soát và xử lý

Theo báo cáo của Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hiện cả nước có 440 cơ sở giết mổ động vật tập trung và 24.858 cơ sở giết mổ động vật nhỏ lẻ. Trong đó, có 9.466 cơ sở giết mổ động vật nhỏ lẻ ký cam kết theo Thông tư số 17/2018/TT-BNNPTNT ngày 31/10/2018 về quy định phương thức quản lý điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm; có 6.756 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ (chiếm 27%) có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, tuy nhiên, chỉ có 4.328 cơ sở có nhân viên thú y thực hiện kiểm soát giết mổ theo quy định. Số còn lại 18.102 cơ sở (chiếm 73%) không có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và không được chính quyền địa phương cho phép hoạt động.

Lực lượng chức năng kiểm soát tại cơ sở giết mổ gia súc. Ảnh: Phương Nga

Ông Phan Quang Minh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y cho hay, hiện năng lực thực thi công vụ của một số cán bộ thú y còn hạn chế. Cơ quan quản lý chuyên ngành thú y các địa phương đang thiếu nguồn lực nên nhiều khi một nhân viên thú y phải thực hiện quy trình kiểm soát giết mổ trên nhiều dây chuyền giết mổ, dẫn đến nhiều lúc chưa đảm bảo thực hiện đầy đủ quy trình kiểm soát giết mổ theo quy định.

“Vụ việc liên quan đến Công ty C.P., nhân viên thú y thực hiện kiểm soát giết mổ tại cơ sở chưa thực hiện đúng quy trình kiểm soát giết mổ, đã đóng dấu kiểm soát giết mổ không đúng quy định cho thân thịt động vật có biểu hiện bệnh và chưa tuân thủ quy định về xử lý vệ sinh thú y đối với sản phẩm động vật tại cơ sở giết mổ”, ông Minh nói.

Cũng theo ông Minh, để có đủ quyền hạn thực thi công vụ về việc yêu cầu chủ giết mổ thực hiện đúng quy trình giết mổ, kiểm soát giết mổ và xử lý động vật, sản phẩm động vật không bảo đảm yêu cầu vệ sinh thú y theo quy định thì cơ quan quản lý chuyên ngành thú y cần có sự phối hợp của các cấp chính quyền, lực lượng công an trong công tác quản lý hoạt động giết mổ, kiểm soát giết mổ.

Từ ngày 01/7/2025, triển khai thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Việc kiểm soát giết mổ được phân về địa phương. Tuy nhiên, nhiều địa phương phản ánh cơ quản quản lý chuyên ngành chăn nuôi và thú y không có nhân lực để thực hiện kiểm soát giết mổ.

Theo quy định của Luật Thú y, không thực hiện kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật nội tỉnh là khó khăn rất lớn trong việc kiểm soát, truy xuất nguồn gốc gia súc, gia cầm khi vào cơ sở giết mổ.

Bên cạnh đó, từ ngày 1/7/2023, các Chi cục Chăn nuôi và Thú y không còn là cơ quan được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành nên việc xử lý đối với các cơ sở giết mổ động vật chưa được cấp phép hoạt động, không bảo đảm điều kiện vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm càng không được thực hiện triệt để.

Chính quyền một số địa phương vẫn chưa quan tâm đúng mức đến công tác quản lý hoạt động giết mổ động vật đảm bảo vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm nên hoạt động giết mổ còn diễn ra tự phát, số lượng cơ sở giết mổ nhỏ lẻ và không phép nhiều.

Cần chính sách đặc thù thúc đẩy giết mổ tập trung

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Tạ Văn Tường cho biết, tính đến nay, lượng động vật được giết mổ tại các cơ sở tập trung trên địa bàn Hà Nội đang hoạt động chỉ đạt khoảng 40% công suất thiết kế. Tình trạng giết mổ không phép vẫn tồn tại song song với các cơ sở giết mổ tập trung đã được xây dựng và đưa vào vận hành tại một số địa phương. Sự tồn tại song hành này làm giảm hiệu quả hoạt động của các cơ sở giết mổ tập trung, đồng thời gây tâm lý e ngại khi tham gia đầu tư vào lĩnh vực giết mổ tập trung, hiện đại.

Việc thu hút đầu tư xây dựng các cơ sở giết mổ mới theo quy hoạch của UBND Thành phố còn gặp nhiều vướng mắc, nhất là trong khâu quy hoạch, bố trí quỹ đất và thực hiện các thủ tục liên quan như đấu thầu quyền sử dụng đất, giao đất, cho thuê đất, thu hồi, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, cũng như công tác giải phóng mặt bằng và các chính sách ưu đãi đầu tư đi kèm.

Việc xây dựng các cơ sở giết mổ tập trung là xu hướng tất yếu, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, bảo vệ môi trường và kiểm soát dịch bệnh. Ông Minh khuyến nghị, các địa phương cần bố trí quỹ đất và ban hành chính sách đặc thù nhằm kêu gọi, khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư, xây dựng mới hoặc chuyển đổi sang dây chuyền giết mổ động vật công nghiệp hoặc bán công nghiệp bảo đảm vệ sinh thú y và an toàn thực phẩm. Đồng thời, ban hành chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện chuyển đổi ngành nghề cho lực lượng lao động sau khi ngưng hoạt động cơ sở giết mổ nhỏ lẻ.

Trong trường hợp khó khăn trong việc kêu gọi xây dựng cơ sở giết mổ công nghiệphoặc bán công nghiệp. Đề nghị các tỉnh, thành phố tổ chức xây dựng các cơ sở giết mổ, sau khi hình thành và đi vào hoạt động, chỉ đạo các Ban, Sở, Ngành phối hợp với UBND cấp xã chịu trách nhiệm xây dựng lộ trình, chỉ đạo các cơ quan liên quan vận động và có giải pháp triệt để đưa các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, tự phát vào giết mổ tại cơ sở giết mổ công nghiệp hoặc bán công nghiệp; kiên quyết xử lý các cở sở giết mổ không bảo đảm vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm.

Nguyễn Hạnh