Ì ạch xây dựng trạm dừng nghỉ cao tốc Bắc – Nam
Theo kế hoạch và cam kết, các trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam từ TP Hà Nội đến TP Đà Nẵng sẽ hoàn tất, đưa vào vận hành hoặc khai thác tạm vào dịp trước Tết Nguyên đán Ất Tỵ. Tuy nhiên, hiện nay tiến độ xây dựng các dự án trên tuyến vẫn còn rất chậm, nhiều vị trí thậm chí còn chưa hoàn tất việc san lấp mặt bằng.
Trạm dừng nghỉ tại Km 427+035, tuyến cao tốc phía Đông, đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu đặt tại xã Diễn Hạnh và Diễn Quảng (Diễn Châu cũ), nay là xã Minh Châu (Nghệ An). Sau khi được bàn giao mặt bằng giai đoạn 1 và 4/5 diện tích giai đoạn 2, tổng cộng gần 98% trong tổng số 81.000m2 diện tích dự án, các nhà thầu đã huy động máy móc đẩy nhanh tiến độ thi công các hạng mục, trong đó ưu tiên hoàn thiện sớm các hạng mục dịch vụ công cộng.

Trạm dừng nghỉ trên cao tốc Hàm Nghi - Vũng Áng đang trong quá trình xây dựng.
Để đẩy nhanh tiến độ, chủ đầu tư là Công ty Xăng dầu Nghệ An đã huy động hàng chục phương tiện xe và máy đang tiến hành san lấp mặt bằng thi công ở cả 2 phía theo chiều vào và ra. Tuy nhiên, đến thời điểm này dự án vẫn còn vướng mắc khâu đền bù, GPMB. Thông tin từ xã Minh Châu, hiện mặt bằng dự án đã bàn giao 98% và chỉ còn 7 hộ đang tiếp tục vận động.
Mặc dù thi công dang dở, vướng mắc mặt bằng nhưng suốt hơn 1 năm qua, tại vị trí này đã vận hành các dịch vụ thiết yếu như vệ sinh cá nhân, bãi đỗ xe... tất cả đều tạm bợ, chật hẹp, không đảm bảo an toàn. Đại diện chủ đầu tư cho biết, đối với phần mặt bằng đã được bàn giao, đơn vị sẽ ưu tiên thi công sớm các hạng mục dịch vụ như nhà vệ sinh công cộng, bãi đỗ xe, nơi nghỉ cho lái xe và hành khách. Sau khi được bàn giao mặt bằng sạch, sẽ tiếp tục thi công hạng mục còn lại theo thiết kế và tiến độ tổng thể được duyệt.
Cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn qua địa phận Hà Tĩnh bao gồm 4 dự án thành phần ở cả 2 giai đoạn, gồm: Diễn Châu - Bãi Vọt, Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng và Vũng Áng - Bùng với tổng chiều dài 107,28km. Cả 3 dự án đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, trong đó đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt đã thu phí. Cũng theo thiết kế, tuyến cao tốc qua Hà Tĩnh có 2 trạm dừng nghỉ được đặt tại Km478+200 cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt ở địa phận xã Đức Quang (xã Yên Hồ, huyện Đức Thọ cũ) và Km534+310 cao tốc Hàm Nghi - Vũng Áng thuộc địa phận xã Cẩm Hưng (huyện Cẩm Xuyên cũ).
Đến thời điểm hiện nay, trạm dừng nghỉ tại Km534+310, mặc dù đã rất cố gắng nhưng việc thi công liên tục bị gián đoạn, ngắt quãng do thời tiết tại Hà Tĩnh mưa bão liên miên, dẫn đến ảnh hưởng đến tiến độ của dự án.
Đại diện chủ đầu tư là Công ty CP Tập đoàn Xuân Khiêm cho biết, trong những ngày vừa qua, tranh thủ thời tiết nắng ráo, công ty đã huy động nhiều nhân công, đầu máy, thiết bị tập trung thi công trạm dừng nghỉ tại Km 534+310 cao tốc Hàm Nghi - Vũng Áng. Đến nay, các hạng mục như cửa hàng xăng dầu, nhà vệ sinh, các tuyến đường nội bộ, hệ thống cây xanh ở trạm dừng nghỉ cơ bản được hoàn thành. Tôn hộ lan 2 bên cao tốc đoạn dẫn ra vào trạm dừng nghỉ cũng được phép tháo dỡ để nhà thầu thi công thảm nhựa phần đường nối liền cao tốc với khu vực sân dừng đậu xe.
Theo hợp đồng ký kết giữa chủ đầu tư với Cục Đường bộ Việt Nam, trạm dừng nghỉ tại Km534+310 cao tốc Hàm Nghi - Vũng Áng sẽ hoàn thành vào tháng 6/2026. Tuy nhiên, để phục vụ nhu cầu của tài xế khi lưu thông trên cao tốc, đơn vị sẽ đưa trạm dừng nghỉ vào khai thác tạm dịp 2/9 nhưng kế hoạch bị chậm lại. Doanh nghiệp đang phấn đấu cuối tháng 10 này sẽ đưa vào khai thác tạm, đến tháng 6/2026 thì chính thức đưa vào vận hành.
Sau khi đưa vào hoạt động, trạm dừng nghỉ tại Km534+310 cao tốc Hàm Nghi - Vũng Áng sẽ đảm bảo yêu cầu cho việc dừng nghỉ của tài xế với bãi đậu đáp ứng được 200 xe ôtô cùng lúc, có trạm tiếp nhiên liệu, có nhà ăn uống, có khu vệ sinh đảm bảo.
Đối với trạm dừng nghỉ tại Km478+200 cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt ở địa phận xã Đức Quang (xã Yên Hồ, huyện Đức Thọ cũ), hiện nay chủ đầu là liên danh Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) - Công ty Xăng dầu Thừa Thiên Huế đang trong quá trình san lấp mặt bằng. Dự án này chậm tiến độ do vướng mắc khâu đền bù, giải phóng mặt bằng, mặc dù diện tích được giao tương đối nhỏ, với 3ha mỗi bên.
Thời điểm đầu, trạm dừng nghỉ trên cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt có quy mô diện tích 1,36 ha/trạm bên trái tuyến và 1,58 ha/trạm bên phải tuyến, địa phương đã bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư cùng thời điểm với tuyến chính.
Tuy nhiên sau đó, Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) có điều chỉnh tăng về quy mô diện tích lên 3 ha/bên. Do gặp một số khó khăn nhất định khi cùng thời điểm Luật Đất đai sửa đổi 2024 được thông qua dẫn tới quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư do Nhà nước thu hồi đất có thay đổi nên đến tháng 3/2026 địa phương mới hoàn tất công tác giải phóng mặt bằng và bàn giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư xây dựng trạm dừng nghỉ.
Theo tiêu chuẩn thiết kế đường cao tốc, trung bình 50 - 60km cần bố trí một trạm dừng nghỉ cung cấp các dịch vụ cơ bản như xăng, dầu, sửa chữa nhỏ và dừng xe, có nhà nghỉ, nhà vệ sinh, cửa hàng ăn. Từ năm 2023 đến nay, 17 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam lần lượt được đưa vào khai thác, trong đó có đoạn từ Ninh Bình về đến Quảng Trị, dài khoảng 415km. Tuy nhiên, các dự án cao tốc này chỉ có 2 làn đường mỗi chiều, chưa có làn khẩn cấp chạy liên tục và trạm dừng nghỉ.
Trước tình hình đó, để khai thác đồng bộ tuyến đường và phục vụ người dân, lái xe khi tham gia cao tốc giảm căng thẳng khi lái xe đường dài, Chính phủ đã yêu cầu Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) phải sớm thực hiện các hạng mục trạm dừng nghỉ đã có quy hoạch tại các dự án cao tốc, trong đó chậm nhất 2024 phải đưa các trạm dừng nghỉ có các dịch vụ thiết yếu như nhà dừng nghỉ, trạm tiếp nhiên liệu. Tuy nhiên, từ đó đến nay cao tốc Bắc - Nam từ nút giao Mai Sơn (Ninh Bình) về đến nút giao Cam Lộ - Quốc lộ 9 (Quảng Trị) vẫn “trắng” trạm dừng nghỉ theo tiêu chuẩn.